29 augustus 2010

de fases van bewuste eenvoud

Ik hang onze manier van leven niet aan de grote klok. Het stuit vaak op onbegrip of geeft je het label "vrekkig". Bovendien heb ik niet altijd de goede woorden - of het geduld - om uit te leggen waarom wij leven zoals we leven. Aan de buitenkant is er weinig vreemds aan ons te zien: we wonen in een normaal huis, we rijden auto, gaan op vakantie en we gaan uit zoals ieder ander gezin. We komen niet Calvinistisch over omdat we dat niet zijn: we leven gulzig en proberen er maximaal uit te halen wat er in zit.

Deze week sprak ik een collega die helemaal aan de andere kant van het consumeer-spectrum zit. Geld gaat eruit zodra het er is en één keer per jaar wordt het tekort weer rechtgetrokken met het vakantiegeld. Dat bracht me toch in de verleiding om iets meer te vertellen over ons streven naar financiële vrijheid.

Het is leuk om met iemand hierover te praten die precies andersom tegen de zaken aankijkt. Het gaf mij een heel scherp beeld van de route die wij tot nu toe bewandeld hebben. Bekijk ik de afgelopen twee jaar waarin we bewust anders zijn gaan leven, dan hebben we met elkaar een bepaalde ontwikkeling doorgemaakt. In die ontwikkeling zijn duidelijke fases te onderscheiden die soms volgtijdig, soms overlappend met elkaar leiden tot waar we nu zijn. En we wandelen nog steeds, want we genieten van de reis en de bestemming is van ondergeschikt belang.

Fase 1: sparen
We begonnen bewust minder geld uit te geven. Ik hield een tijd lang tot op de cent bij welke boodschappen waar het goedkoopst waren. We begonnen er een sport van te maken om zo slim mogelijk in te kopen en zo min mogelijk geld uit te geven. We schaffen alleen aan wat noodzakelijk is en waar mogelijk doen we dat tweedehands. We legden in het begin van dit proces een administratie aan van al het inkomen wat er in kwam en alles wat er per maand uitging, wat we tot op de dag van vandaag gebruiken. Dat geeft een hoop inzicht in waar het geld "weglekt", zodat we ons gedrag daar kunnen aanpassen. In de spreadsheet is duidelijk te zien hoe gestaag ons spaargeld groeit en, eerlijk is eerlijk, dat is erg bevredigend.

Fase 2: rust en ruimte inbouwen
In ons "oude leven" hadden we ieder een bomvolle agenda. We renden van werk naar kinderopvang naar sociale verplichtingen en hadden weinig tijd voor reflectie. Door bewust meer tijd thuis door te brengen en onderscheid te maken tussen activiteiten die energie geven en die energie aan je onttrekken is ons leven een stuk overzichtelijker geworden. Je kiest bewust voor kwaliteit. In deze fase is ook de krant de deur uitgegaan, zijn we kritischer naar ons tv-gedrag gaan kijken en ben ik gestopt naar films te kijken waar ik me ellendig van ging voelen, hoe goed ze ook aflopen.

Fase 3: ontspullen
Als je meer thuis bent, krijg je onherroepelijk meer oog voor je huis. En zie je pas écht hoe vol het staat. Langzaam maar zeker begon het besef door te dringen dat spullen zorgen met zich mee brengen. Alles wat je hebt neemt plek in, kan kapot, moet verzorgd, afgestoft en verzekerd worden. Toen zijn we begonnen met onze 10 dingen-uitdaging. Na een eerste grote opruim-actie hebben we er een sport van gemaakt om - aanvankelijk iedere week, later met grotere intervals - iedere keer tien dingen uit het huis te verwijderen. Dit werd kado gedaan, verkocht of naar de Kringloop gebracht. Alleen wat écht niet meer gerepareerd of gebruikt kon worden werd weggegooid. Inmiddels hebben we een hele kast weg kunnen doen omdat we geen spullen meer hadden om er in te zetten. En we zijn nog steeds niet klaar!

Fase 4: milieu
Bij bewust leven hoort in mijn optiek ook goed rentmeesterschap. Ik wil onze voetstap zo klein mogelijk houden en mijn kinderen opvoeden met het besef dat ze zuinig moeten zijn op de aarde, overigens zonder ze daar al te tobberig over te maken. Ik had het grote geluk een moestuin te kunnen overnemen, we hebben een bokashi-emmer voor ons gft-afval en kopen zo min mogelijk nieuwe spullen. Ik ben me erg bewust dat we nog veel meer kunnen doen voor het milieu en dat ik op dit punt nog lang niet klaar ben. De balans tussen wat het beste is voor het milieu en comfort is een doorlopende zoektocht.

Fase 5: echt eten
Met de moestuin kwam het biologische en daarmee het bewuste eten. Ik ben altijd al een foodie geweest, maar het lezen over en bezig zijn met groenten heeft flink olie op het vuur gegooid. Ik ben al meer dan tien jaar vegetariër, maar na het lezen van (onder andere) In Defence of Food ben ik anders naar voeding gaan kijken. Ik ben een koolhydraat verslaafde en grijp regelmatig naar zwaar bewerkte tussendoortjes als Sultana's, Cup a Soupjes of kunstmatig gezoete yoghurtjes. Steeds meer begin ik echter in te zien dat ik me energieker en optimistischer voel als ik zo natuurlijk mogelijk eet (meer groenten, minder geraffineerde producten). En door zuivel (grotendeels) van mijn menu te schrappen heb ik deze zomer geen hooikoorts gehad.

Omdat ik erg vol ben van mijn ontdekkingen op dit punt - en niet Bewuste Eenvoud tot een foodblog wil transformeren - ben ik een paar weken geleden Mieb eet echt eten begonnen.


Fase 6: giving back
We voelen ons rijk. We verdienen meer dan we nodig hebben en sparen is voor ons geen doel op zich. Als je de ergste hectiek uit je leven hebt gehaald en ruimte hebt in je hoofd en je huis, ga je meer om je heen kijken. Althans, zo verging het ons. Het begon met microkredieten via Kiva. Daarnaast hebben de kinderen naast hun zakgeld wekelijks een kleine bijdrage voor een "goede doelenpotje". Vorig jaar ging dat naar Haïti, maar dit jaar heeft mijn zoon voor het geld een heuse olifant geadopteerd. Daarnaast is er nog een aantal doelen die wij een warm hart toedragen en waar we elke maand geld naar over maken.
Maar giving back houdt niet op bij het storten van geld. Couchsurfing heeft ons huis en ons leven geopend voor willekeurige reizigers die een tijd in ons gezin willen doorbrengen. En het besef dat je door belangeloos iets moois te doen voor een ander de wereld een stukje mooier kunt maken is iets waar ik de komende tijd meer mee wil doen.

We zijn nog onderweg en ik kijk uit naar de fases die we nog tegen gaan komen. Ik ben erg benieuwd of jullie de fases herkennen. En aan de consuminder-veteranen onder de meelezers: kunnen jullie al een voorzichtige voorspelling doen van wat ons nog te wachten staat?

22 opmerkingen:

  1. Wat goed geschreven. Ik kom nog eens terug om het opnieuw te lezen en goed tot me door te laten dringen. Ik ga je volgen. Ik ga nu de links bekijken en Miebeet.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Jullie zijn nu al waar ik zo graag naar toe wil werken.
    Alleen jullie dan allemaal mee, en bij mij in het gezin, ben ik (tot nu toe) de enige die wil consuminderen, bewuster leven, onthaasten en wil "ontspullen". Dat geeft wel eens wrijving. Misschien wil ik wel gewoon te veel en te snel, en moeten ze er aan wennen.
    Daar heb ik wel eens moeite mee, dat maakt het heel dubbel. Maar ik gá er wel voor.

    Ik volg je blog al, en ga ook eens naar je andere blog kijken.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik heb zo ongeveer alle stappen gedaan behalve het 'ontspullen' en daar wil ik me zeker ook in gaan verdiepen. Ik ben iemand die moeilijk spullen weg kan doen ook al heb ik ze jaren niet gebruikt. Ik weet tegelijkertijd dat ze me niets 'brengen' dus waarom die gehechtheid?
    Teruggeven doe ik in de vorm van vrijwilligerswerk en niet in vorm van geld. Ik ben minder gaan werken door het sparen en afbetalen dus daar is nu tijd genoeg voor. Maar die spullen wegdoen dat echt nog wel gebeuren. Mijn huis is veel te vol.:-)

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat een boeiend stukje weer Mieb!

    Leuk om te lezen ook hoe iedereen zijn eigen pad kiest in dit proces. Wij begonnen met het milieu en het biologisch moestuinieren en eten en zijn nu aangeland bij het budgetteren/sparen en het ontspullen. En adoptieprogramma's had ik al weer lang voor ik aan de biologische voeding ging. Maar het pad maakt volgens mij ook niet uit, het gaat meer om welke onderdelen er allemaal bij horen. Voor mij hoort spiritualiteit hier ook bij. Daar ben ik ook steeds meer in aan het zoeken. Rust zoeken gaat me nog niet zo geweldig af moet ik bekennen, al staat dat wel op mijn wensenlijstje :-(

    Nu staat het kasboek op het programma. Heb jij een eigen kasboek gemaakt of kan je me een voorgeprogrammeerd iets aanbevelen?

    Jolande

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ontspullen! Wat een mooi nieuw woord.
    In elk geval herkenbaar, net als veel van je andere thema's. Ik ben al uren bezig om van alles op marktplaats te zetten. Ik heb veel te veel spullen. En ik heb ze helemaal niet nodig.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Goed stuk weer en wat een leuk plan dat 'goede doelen' potje ook voor de kinderen. Ga ik vandaag nog instellen!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @Karnelly: leuk dat je meeleest; welkom!

    @Wilma: misschien lijkt het alsof we hier in huis allemaal hetzelfde tempo hebben als het op consuminderen aankomt, maar dat is zeker niet waar. Vooral de kinderen sputteren nog weleens tegen ;-). Het is een proces en ik heb moeten leren om geduld te hebben. Maar inmiddels is zelfs mijn man vrijwel vegetarisch en koopt mijn puberdochter tweedehandskleding, dus we komen er wel!

    @Ineke: vrijwilligerswerk hoort inderdaad ook nog in het rijtje. Ik ben voorzichtig aan begonnen, maar zoek nog naar iets waar ik structureel mijn tijd aan wil besteden. Succes met ontspullen ;-)

    @Jolande: dank je! Wij hebben via http://www.lvtsoftware.nl een prachtig programmaatje om al onze uitgaven bij te houden. Dit is rechtstreeks gekoppeld aan ons internetbankieren, zodat hij bijvoorbeeld direct ziet of uitgaven onder de categorie "boodschappen", "uitgaan" of "kleding" horen. En...het is gratis! (maar wij hebben er inmiddels zoveel geld mee uitgespaard dat we de bouwer van het programma na een half jaar tevreden gebruik een klein bedrag hebben gestort).

    @Anoniem: haha, dan komen we elkaar misschien nog tegen op Marktplaats. Ik was net op zoek naar "nieuwe" pannen ;-)

    @Fienke: het werkt ook heel goed. Ze mogen zelf kiezen wat het doel is, als het maar voor een ander is. En we hebben het zakgeld symbolisch verhoogd met 1 euro, zodat ze ieder 1 euro per week kunnen sparen. Mijn kinderen waren eigenlijk meteen enthousiast en hebben nooit de verleiding gehad om iets uit het goede doelenpotje te halen.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Wat heb je er een mooie "theorie"van weten te maken.Ik herken de stadia. Alleen kwam bij ons de zorg voor het milieu,weinig vlees en biologisch eten eerst. Daarna verdere milieumaatregelen en toen pas het consuminderen.
    Een groot voordeel van zo leven in deze tijd,is de herkenning en steun van anderen. Neem al die consuminderblogs maar.
    Toen wij eind jaren '70 begonnen,hoorden we niet tot de "geitenwollensokken"groep. En hebben we soms eenzaam en onbegrepen onze weg moeten zoeken.Groeten Izerina

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Heel inspirerend om te lezen! Ik ben sinds kort ook begonnen mijn uitgaven duidelijk weer te geven en het werkt nu al! Je wordt zoveel bewuster! Jouw stappenplan is zeker een goed voorbeeld voor mij!

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wat een mooi proces heb je beschreven.
    Bij mij is het niet zo gestructureerd verlopen. Eigenlijk was ik als puber al vrij idealistisch. Ik wilde bijvoorbeeld verzorgingsprodukten die niet op dieren waren getest en niet slecht waren voor het milieu. De Body Shop was destijds mijn favoriete winkel. Ook de bio-industrie stond me tegen en ik kreeg thuis als enige scharrelvlees (beetje verwend;-)). Ook in spiritualiteit was ik geïnteresseerd al kon ik er toen nog niet zo veel mee. Bewustzijn op verschillende vlakken zat er dus eigenlijk al vrij jong in, er vorm aan geven is pas later gekomen. Toch zijn er ook periodes geweest dat ik er door persoonlijke omstandigheden niet zo veel aandacht voor had.
    Ik weet nog dat ik jaren geleden bij de bieb de Vrekkenkrant zag liggen en dacht dat dat waarschijnlijk mensen waren die hun billen met wc papier afveegden. Niets bleek minder waar en mijn interesse in consuminderen was gewekt. Bij mij is het deels idealisme en deels ook gewoon noodzaak. Ik kan mijn proces niet echt opsplitsen in fasen, het is iets wat in de loop der jaren steeds meer vorm krijgt. Door wat je zoal meemaakt in je leven ga je steeds weer anders naar dingen kijken en besef je steeds meer wat echt belangrijk is. Zo hecht ik inmiddels ook een stuk minder waarde aan spullen.
    Een goed idee trouwens, pannen zoeken op internet. Had ik weer niet aan gedacht.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Heerlijk, even alles op een rijtje, dank je wel! Ik ben zelf licht chaotisch, waardoor ik alles ongeregeld op ingeving doe. Maar als ik je fases lees, doorlopen wij die toch ook wel een beetje op die manier. Als foodie is het voor mij een rode draad dat ik altijd met eten bezig ben, slowfood, biologisch en duurzaam. Vooral VOED-zaam eten, al eens een boek van Meijke van Herwijnen gelezen? Weg met de weegschaal heet het en is eigenlijk geen dieetboek, maar een gezond eten boek, ik wed dat het je zal aanspreken! Ik ben benieuwd of het daadwerkelijk zo is!

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Bij ons gaan het consuminderen en consumanderen hand in hand.
    Veel geld hebben we nooit over, maar zoals anderen hier aanhalen gaat mijn 'give back' dan via vrijwilligerswerk. Heel boeiend allemaal.

    Dat ontspullen, daar werk ik nog aan, maar ben er intussen ook wel uit dat ik spullen die ik niet echt kan/wil missen om een of andere reden, maar die ik niet veel gebruik kan uitlenen. Zo blijven ze een beetje van mij maar kunnen anderen meegenieten. Dat is een leuk en sociaal compromis.

    Ons proces is een beetje:

    1.vegetarisch/biologisch gaan eten.
    2.biologische/eco spullen kopen samen met tweedehands waar mogelijk (mede ook om de meerkost van bio betaalbaar te houden)
    3.vrijwilligerswerk doen (ontmoeting met gelijkgezinden)
    4.energieverbruik verlagen (eco en budget)
    5.minder autorijden (nu aan het informeren voor particulier autodelen)
    6. ontspullen/spullenruil/lets

    Inkomsten en uitgaven registreren doen we nog niet. Ik heb schrik dat daar zoveel tijd in kruipt, of valt dat mee?
    We noteren nu wel sinds kort onze verplaatsingen met de auto (hoeveel, waarom, hoeveel personen)

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Geweldig logje! Ik zit denk ik in fase vier, en begin me net bewust te worden van mijn ecologische voetafdruk.

    Je kunt dit logje zo naar een tijdschrift sturen vind ik. Super interessant!

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Wat een herkenbaar proces! Ik kreeg er tranen in m'n ogen door: van blijdschap omdat er zoveel last van m'n schouders is door op deze manier te mogen leven en een beetje van verdriet omdat er zoveel stress is geweest door dat hollen, al die spullen, geen overzicht in het begin.
    Heel veel succes en ik ben blij met de blog!

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Mooi stuk. Een boek die goed zou kunnen bijdragen is boek van Elaine Saint James, Eenvoud in je leven, eenvoud in jezelf en Rijkdom van eenvoud. Deze twee boeken van de schrijfster heeft mijn ogen echt geopend.

    Ga zo door :)
    Groet,
    L

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Mooi om te zien dat iedereen zijn eigen pad volgt maar onderweg wel veel vergelijkbare thema's tegen komt. Door de hoeveelheid reacties vat ik voorzichtig het idee op om dit onderwerp te gebruiken voor een E-boek of -gidsje. Er zijn zoveel waardevolle commentaren en ideeën die worden aangedragen dat ik er elke keer weer een beetje stil van wordt. Ik ga eens een plan uitbroeden hoe ik dat wat concreter kan maken...

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Wauw, fijn om te zien dat er nog mensen zijn die dit alles inzien! Ben zelf 20 en sinds een jaar is dit besef bij mij enorm gegroeid en probeer hier dan ook zoveel mogelijk aan te werken.
    Als ik zie dat u samen met uw partner deze uitdaging bent aangegaan, dan is mijn wens van het tegenkomen van een man die er net zo over denkt nog niet zo onrealistisch!

    BeantwoordenVerwijderen
  18. @Anoniem: wat ontzettend goed dat je je dit met 20 al realiseert. Ik ben weleens gefrustreert over de jaren die ik in onwetende consumeerdrift heb doorgebracht. En ze zijn er, mannen die er op dezelfde manier over denken. En dat zijn heus niet allemaal tobberige geitenwollensokken, want ik heb zelf een erg leuk exemplaar getroffen!

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Ik ben ook al een tijdje bezig met consuminderen.Maar ik moet bekennen dat het niet makkelijk is.
    Ik heb al ontzettend veel vuilniszakken vol spullen weggegeven of in de kliko gegooit. Op een gegeven moment kom je tot het besef dat je met heel veel dingen niks doet,dus uiteindelijk de knoop doorgehakt,en heel veel weggedaan.Maar ik houd wel van een ingericht huis,niet te vol maar zeker niet zo' n kale bedoeling.Moet wel een beetje gezellig zijn.
    Bij alles wat ik nu koop,denk ik onmiddelijk,heb ik het echt nodig,word ik er gelukkiger van.Moet zeggen dat dit goed helpt.Maar soms laat ik me weer meeslepen en kom ik erachter dat ik toch iets gekocht heb wat ik eigenlijk niet echt nodig heb.
    Maar dit komt steeds minder voor.
    Mijn man is in veel dingen het tegenovergestelden.Die wil absoluut niet consuminderen!!!
    Die blijft maar allerlei rommel aanslepen,overbodige luxe,zal ik het maar noemen.Het is eigenlijk gewoon water naar de zee dragen.
    Niet echt handig natuurlijk.Ik heb in de tuin een stukje moestuin gemaakt.Waar ik heel veel plezier van heb,groente uit eigen tuin,geweldig toch!!!
    Mijn allergrootste droom is,een heel klein huisje hebben in een landelijke omgeving en voor een groot deel zelfvoorzienend leven.Maar helaas zal dit niet snel gebeuren.
    Mijn man hecht heel veel waarde aan een luxe leven en als het niet nodig is gaat die echt niet minderen.
    Dus mijn droom blijft een droom.
    Ik kan hem natuurlijk niet dwingen,maar jammer vind ik het wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Ja knap. Dit is enorm moeilijk en ik zal zeker iemand steunen als ze ervoor gaan. Zelf moet ik me hier even voor voorbereiden

    BeantwoordenVerwijderen