de fases van bewuste eenvoud

Ik hang onze manier van leven niet aan de grote klok. Het stuit vaak op onbegrip of geeft je het label "vrekkig". Bovendien heb ik niet altijd de goede woorden - of het geduld - om uit te leggen waarom wij leven zoals we leven. Aan de buitenkant is er weinig vreemds aan ons te zien: we wonen in een normaal huis, we rijden auto, gaan op vakantie en we gaan uit zoals ieder ander gezin. We komen niet Calvinistisch over omdat we dat niet zijn: we leven gulzig en proberen er maximaal uit te halen wat er in zit.

Deze week sprak ik een collega die helemaal aan de andere kant van het consumeer-spectrum zit. Geld gaat eruit zodra het er is en één keer per jaar wordt het tekort weer rechtgetrokken met het vakantiegeld. Dat bracht me toch in de verleiding om iets meer te vertellen over ons streven naar financiële vrijheid.

Het is leuk om met iemand hierover te praten die precies andersom tegen de zaken aankijkt. Het gaf mij een heel scherp beeld van de route die wij tot nu toe bewandeld hebben. Bekijk ik de afgelopen twee jaar waarin we bewust anders zijn gaan leven, dan hebben we met elkaar een bepaalde ontwikkeling doorgemaakt. In die ontwikkeling zijn duidelijke fases te onderscheiden die soms volgtijdig, soms overlappend met elkaar leiden tot waar we nu zijn. En we wandelen nog steeds, want we genieten van de reis en de bestemming is van ondergeschikt belang.

Fase 1: sparen
We begonnen bewust minder geld uit te geven. Ik hield een tijd lang tot op de cent bij welke boodschappen waar het goedkoopst waren. We begonnen er een sport van te maken om zo slim mogelijk in te kopen en zo min mogelijk geld uit te geven. We schaffen alleen aan wat noodzakelijk is en waar mogelijk doen we dat tweedehands. We legden in het begin van dit proces een administratie aan van al het inkomen wat er in kwam en alles wat er per maand uitging, wat we tot op de dag van vandaag gebruiken. Dat geeft een hoop inzicht in waar het geld "weglekt", zodat we ons gedrag daar kunnen aanpassen. In de spreadsheet is duidelijk te zien hoe gestaag ons spaargeld groeit en, eerlijk is eerlijk, dat is erg bevredigend.

Fase 2: rust en ruimte inbouwen
In ons "oude leven" hadden we ieder een bomvolle agenda. We renden van werk naar kinderopvang naar sociale verplichtingen en hadden weinig tijd voor reflectie. Door bewust meer tijd thuis door te brengen en onderscheid te maken tussen activiteiten die energie geven en die energie aan je onttrekken is ons leven een stuk overzichtelijker geworden. Je kiest bewust voor kwaliteit. In deze fase is ook de krant de deur uitgegaan, zijn we kritischer naar ons tv-gedrag gaan kijken en ben ik gestopt naar films te kijken waar ik me ellendig van ging voelen, hoe goed ze ook aflopen.

Fase 3: ontspullen
Als je meer thuis bent, krijg je onherroepelijk meer oog voor je huis. En zie je pas écht hoe vol het staat. Langzaam maar zeker begon het besef door te dringen dat spullen zorgen met zich mee brengen. Alles wat je hebt neemt plek in, kan kapot, moet verzorgd, afgestoft en verzekerd worden. Toen zijn we begonnen met onze 10 dingen-uitdaging. Na een eerste grote opruim-actie hebben we er een sport van gemaakt om - aanvankelijk iedere week, later met grotere intervals - iedere keer tien dingen uit het huis te verwijderen. Dit werd kado gedaan, verkocht of naar de Kringloop gebracht. Alleen wat écht niet meer gerepareerd of gebruikt kon worden werd weggegooid. Inmiddels hebben we een hele kast weg kunnen doen omdat we geen spullen meer hadden om er in te zetten. En we zijn nog steeds niet klaar!

Fase 4: milieu
Bij bewust leven hoort in mijn optiek ook goed rentmeesterschap. Ik wil onze voetstap zo klein mogelijk houden en mijn kinderen opvoeden met het besef dat ze zuinig moeten zijn op de aarde, overigens zonder ze daar al te tobberig over te maken. Ik had het grote geluk een moestuin te kunnen overnemen, we hebben een bokashi-emmer voor ons gft-afval en kopen zo min mogelijk nieuwe spullen. Ik ben me erg bewust dat we nog veel meer kunnen doen voor het milieu en dat ik op dit punt nog lang niet klaar ben. De balans tussen wat het beste is voor het milieu en comfort is een doorlopende zoektocht.

Fase 5: echt eten
Met de moestuin kwam het biologische en daarmee het bewuste eten. Ik ben altijd al een foodie geweest, maar het lezen over en bezig zijn met groenten heeft flink olie op het vuur gegooid. Ik ben al meer dan tien jaar vegetariër, maar na het lezen van (onder andere) In Defence of Food ben ik anders naar voeding gaan kijken. Ik ben een koolhydraat verslaafde en grijp regelmatig naar zwaar bewerkte tussendoortjes als Sultana's, Cup a Soupjes of kunstmatig gezoete yoghurtjes. Steeds meer begin ik echter in te zien dat ik me energieker en optimistischer voel als ik zo natuurlijk mogelijk eet (meer groenten, minder geraffineerde producten). En door zuivel (grotendeels) van mijn menu te schrappen heb ik deze zomer geen hooikoorts gehad.

Omdat ik erg vol ben van mijn ontdekkingen op dit punt - en niet Bewuste Eenvoud tot een foodblog wil transformeren - ben ik een paar weken geleden Mieb eet echt eten begonnen.


Fase 6: giving back
We voelen ons rijk. We verdienen meer dan we nodig hebben en sparen is voor ons geen doel op zich. Als je de ergste hectiek uit je leven hebt gehaald en ruimte hebt in je hoofd en je huis, ga je meer om je heen kijken. Althans, zo verging het ons. Het begon met microkredieten via Kiva. Daarnaast hebben de kinderen naast hun zakgeld wekelijks een kleine bijdrage voor een "goede doelenpotje". Vorig jaar ging dat naar Haïti, maar dit jaar heeft mijn zoon voor het geld een heuse olifant geadopteerd. Daarnaast is er nog een aantal doelen die wij een warm hart toedragen en waar we elke maand geld naar over maken.
Maar giving back houdt niet op bij het storten van geld. Couchsurfing heeft ons huis en ons leven geopend voor willekeurige reizigers die een tijd in ons gezin willen doorbrengen. En het besef dat je door belangeloos iets moois te doen voor een ander de wereld een stukje mooier kunt maken is iets waar ik de komende tijd meer mee wil doen.

We zijn nog onderweg en ik kijk uit naar de fases die we nog tegen gaan komen. Ik ben erg benieuwd of jullie de fases herkennen. En aan de consuminder-veteranen onder de meelezers: kunnen jullie al een voorzichtige voorspelling doen van wat ons nog te wachten staat?