25 augustus 2010

stiekeme statussymbolen

Het buurtje waarin wij wonen is een typische tweeverdienerswijk. 's Ochtends als de scholen beginnen loopt de wijk leeg en 's avonds rond etenstijd loopt de wijk weer vol. Maar dat is niet het enige waar je het aan merkt. Voor vrijwel ieder huis staat een Representatieve Auto. Veel gezinnen gaan drie keer per jaar op vakantie, waarvan één keer op wintersport en één keer intercontinentaal. In de huizen staan dure keukens, de tuin is aangelegd door een hovenier en om de paar jaar wisselen de interieurs. Het zijn de statussymbolen van de tweeverdienerswijk.

Een tijd geleden zijn wij doelbewust uit dit onuitgesproken systeem gestapt. We stonden er al nooit met twee benen in (zo hebben we al onze babyspullen tweedehands gekocht en hebben we altijd een voorliefde gehad voor de Viavia en haar opvolger Marktplaats), maar als je bewust afstand neemt ga je zien hoe we elkaar met z'n allen in de tang houden.

Ik ben nog altijd erg tevreden met onze keuze, maar ik zie af en toe heel scherp dat er een risico in zit om een beetje zelfingenomen te worden. Wij hebben die "platte" statussymbolen niet nodig. Wij kunnen zonder plasma tv. Wij kiezen voor LevensKwaliteit in plaats van carrière maken.

Maar als wij bewuste consumenten eens kritisch naar onszelf kijken, hebben we dan ook niet een paar stiekeme statussymbolen? Of spullen/rituelen/ideologieën waarmee we ons proberen te onderscheiden van de massa? Eten uit eigen tuin? Wie kan er vrijwillig rondkomen van het laagste maandbedrag? Een heel huis dat is ingericht met kekke, zelf opgeknapte Marktplaatsspullen?

Het is maar een beetje filosoferen, maar ik ben benieuwd hoe jullie er naar kijken: hebben consuminderaars en bewuste consumenten volgens jullie stiekeme statussymbolen?

30 opmerkingen:

  1. Ik hou er zo wie zo niet van om in een groep te passen hahah... en daarnaast ben ik al 5 jaar sinds ik in Zweden woon huisvrouw, dus maar 1 inkomen... eeeeuh probeer biologisch te eten, is wel een probleem op een eiland en korte zomers.... Daarnaast ben ik dol op 2dehands, heb zelfs in Nld. een webwinkeltje gehad in 2dehands kinderkleding, is ook mijn bank niet nieuw... eeeuh tja, ons motto is: we leven niet om te werken maar we werken om te leven.

    Ik moet soms wel eens neeh zeggen tegen dure aankopen, maar ik geniet bv. 200 procent van al het kostbare moois van de aarde om ons heen, of van de wolken. Kan ondertussen hiervan een blog schrijven hhaha..

    liefs uit Zweden

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. de wolken zijn machtig in zweden :) daar haal je genoeg schoonheid voor een hele dag uit

      Verwijderen
  2. Gelukkig niet. Geen stiekeme statussymbolen.
    Het consuminderen is voor mij geen doel op zich.
    Het heeft meer te maken met het respect voor alles wat is.
    En de enorme gaspillage van alles wat is.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik heb ook een hovenier (als partner :-))).
    En inderdaad ook degenen die bewust willen afwijken vormen vaak ook weer een aparte groep die een bepaalde status heeft. Ach, iedereen doet het op zijn of haar manier. Van de ene 'kan'je het hebben en van de andere niet. Aan iedereen zelf de keus voor wie hij/zij kiest. 't Zou -vind ik althans- alleen fijn zijn wanneer men zijn/haar levensstijl niet als de enige ware promoot (om over aan een ander opdringen nog niet eens gesproken).

    Mijn man en ik hopen graag ooit, in ieder geval eerder dan aow/pensioen-leeftijd, onze betaalde banen vaarwel te zeggen. Wat hebben we veel te doen :-)
    Groet,
    Joke

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hmm, ik voel me zeker al 'rijk' doordat ik probeer niet mee te doen met de meute. Ik heb geen stiekeme statussymbolen....denk ik, zeker niet in materialistische zin. Ik hecht geen waarde aan duurdere spullen en ik spaar er ook niet voor. Ik kan er niet mee zitten.
    Goed onderwerp!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mmmmh, dat is een lastige. Er zijn mensen die "moeten" consuminderen, m.a.w. ze hebben het gewoon niet breed en er zijn mensen die "willen" consuminderen als levenstijl. En omdat ik in de laatste categorie steeds meer blogs tegen kom, denk ik dat "groente uit eigen tuin" misschien wel een statussymbool is!?

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Je beschrijft precies waar ik woon :)

    Maar wel interessant. Ik zou m'n mobieltje uit jaar nul, tas van oud kleed en legerkisten zo kunnen zien. Niet als statussymbool, maar wel als een teken van: ik heb me lekker niet aangepast aan -jullie-

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hier ook zo'n dorp. Alleen zijn de 2/1 kappen hier al niet te betalen zelfs niet door de doorsnee tweeverdieners. Wij doen het op één inkomen. Ik zou straks wel zo'n platte tv willen hebben omdat dat ruimte oplevert in ons huis en de tv het bijna begeeft. De oude tv kast wordt dan een eetbank :-)

    Maar ons statussymbool is toch wel heel erg dat ik thuis ben voor onze kinderen. Dat is hier bijna onmogelijk. Helemaal als je ook nog mee zou willen in die mallemolen van vakanties en andere aankopen. Wij gaan ook wel 3x op vakantie maar bijna nooit vliegen en zijn heel creatief in het vinden van accomodaties.

    En dat wij drie kinderen hebben is ook een soort statussymbool. De meeste tweeverdieners kunnen dat practisch ook niet bolwerken romdom creche, baan en oppas en het nodige uitgaan e.d.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik heb niet het gevoel van stiekume statussymbolen. Maar misschien wel van ongeschreven regels in de "groep"van consuminderaars. Hoewel er eigenlijk geen sprake is van groep. De één moet,de ander wil consuminderen,een derde consumindert vanzelf vanuit milieubewogenheid.Eigenlijk is het heel boeiend zoveel uitgangspunten en gedragingen. En mooi,dat internet een medium is,waar je steun en goede ideeen vindt. Groeten Izerina

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Een leuke discussie! Als je het echt doet uit de goede motieven (dwz geen meelopen met de progressieve "kijk mij beter dan een ander zijn"mentaliteit) is het niet erg als je vasthoudt aan bepaalde dingen, zolang je er niet aan "hangt ".
    Een duur horloge of pc kan erg handig zijn, maar is geen levensvoorwaarde, tenzij je er je met je beroep niet buiten kunt.
    Doe het voor jezelf, niet om in druk op een ander te maken.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hahaha, ja hebben wij dat ook? Ik denk het niet. Ik denk dat we met zijn alle wel iets gemeen hebben, het consuminderen maar vullen dat op onze eigen manier in!

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Interessant onderwerp. Volgens de Van Dale is een statussymbool niet meer dan "een uiterlijk kenmerk of teken van rijkdom". Het is dus maar net wat voor jou rijkdom is, een ander kan dat heel anders ervaren. Ik vind die "groente uit eigen tuin" wel een goeie, want dat lijkt (uit consuminderoogpunt dan) inderdaad het summum van consuminderen, groen leven en onafhankelijkheid. Een ander consuminderstatussymbool zou kunnen zijn: Niet meer hoeven werken voor je geld dankzij een zuinige en sobere levensstijl. Maar ja, een statussymbool heeft toch de nare bijklank van iets waarvan je hoopt dat een ander er jaloers op zou moeten zijn, maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet, het kan ook iets zijn waar je gewoon trots op bent. Mijn persoonlijke statussymbool is onafhankelijk zijn van anderen. Maar is dat nou een statussymbool of een eigenwijze karaktereigenschap?

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Moeilijke discussie. Ik woon gelukkig in een gemeleerde wijk. Wel twee onder een kap huizen,maar niet erg groot. Bij ons varierend van grote tattoos mensen, tot de "normale "tweeverdieners. Wij leven gewoon ons eigen leven en hoeven ons niet druk te maken of we wel of niet passen in de wijk.
    Zoals de ene als statussymbool de dure auto heeft en 3 keer per jaar op vakantie gaat, heeft misschien de bewuste consument de marktplaats/kringloop/biologisch etc. statussymbool.
    Maar waar praten we eigenlijk over? het is toch helemaal niet belangrijk of je wel of geen statussymbolen hebt? Belangrijk is of jij je leven kunt leiden wat je graag zou willen leven, en dat je je niet laat beinvloeden door wat een ander heeft.
    Maar dat is soms verdomde moeilijk. Want soms is het gras bij een ander best groener, en om dan weer naar de essentie te gaan kost even tijd.
    Bij mij in ieder geval wel. Ben nog best wel beinvloedbaar, maar probeer toch om bewuster te leven en meer te doen met minder.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Tuurlijk hebben ze (we) dat ;)

    Zelfgebakken brood en groenten uit eigen tuin..
    De beste deal in de kringloopwinkel..
    Een leuke vakantie die niet via het reisbureau loopt (maar direct geboekt bij hotel, airline en autoverhuurbedrijf)

    en dan vooral tegen elkaar opscheppen hoe weinig alles heeft gekost en hoeveel slimmer dat is dan 'die mensen' die alles op de reguliere manier doen.... hihi ;)

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Tuurlijk,
    maar volgens mij is statussymbool een verkeerde woordkeuze. Het is het symbool dat je bij een bepaalde groep hoort. Onze fietskar bv.
    Voor de rest vind ik onze statussymbolen ( vooruit dan maar, ik gebruik dit woord ook hoor :-) minder " opzichtig".
    *Fietskar versus Brasschaatse tractor (=4x4 of SUV)
    *Isofloc isolatie versus zonnepanelen ( het eerste brengt trouwens veel meer op, maar is onzichtbaar)
    * Koga myata versus auto.....
    dus ja, we dwepen ook met onze ( tweedehands)spullen, maar ze zijn minder protserig ( dàt is het woord dat ik zocht!)
    Gezonde zelfreflectie Mieb, moeten we af en toe doen hé! Ik betrap mezelf dus ook op gedrag dat ik bij anderen zo afkeur. Pijnlijk leerrijk!
    Groetjes
    MV

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Daar heb je inderdaad een punt. Wij hebben een 2 onder een kap woning, een 4de hands auto, ik bezuinig op alles, koop dingen bij de kringloop maar ga wel minimaal 2 x per jaar op vakantie. Ik ben er eigenlijk best trots op dat ik niet met de meute meedoe (steeds weer nieuwe kleren, nieuwe tv, etc) maar dat ik mijn eigen plan trek. Ik bespaar veel, maar geef ook weer uit (die vakanties bijvoorbeeld). Kortom, voor mijn gevoel pas ik niet echt in een standaardplaatje (consumeren of consuminderen) en ik denk dat dat wel een beetje mijn "status" bepaalt ;-). Ook maf eigenlijk, want ik vind mensen die statussymbolen nodig hebben eigenlijk een beetje sneu .....hmm, toch nog eens over nadenken.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Beste 'Mieb', voor een tv-programma van Omroep MAX zou ik graag in contact met jullie willen komen. Is het mogelijk dat je mij een mailadres of telefoonnummer mailt waar ik jullie kan bereiken? Je kan mailen naar±
    anne.marie.debruijn@omroepmax.nl
    Alvast dank, met vriendelijke groet,
    Anne-Marie de Bruijn

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Tja, ik ben het wel met je eens...in de zin dat ik oorspronkelijk natuurlijk begon met broodbakken en een tuintje omdat ik het graag wilde leren en uitproberen. Maar ergens heb ik nu gaandeweg wel het gevoel dat wanneer mijn tuintje niet zo'n succes zou blijken, of ik niet mijn jam zelf ga maken ik toch een soort van 'mislukte' consuminderaar/wereldverbeteraar/milieufreak/minimalist ben. Niet eens in staat om zelf groenten te kweken....oeh, loser. (zegt het stemmetje in mijn hoofd)

    Dus kennelijk is het wel - stiekem - een statussymbool.

    Leuk stukje trouwens, om over na te denken.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Mooi onderwerp, inderdaad ook iets van zelfreflectie. Want ik vind mezelf best goed zo verantwoord als ik vaak bezig ben. En in dat oordeel zit 'm de kneep denk ik: is een oordeel over goed bezig zijn voor mezelf ook gelijk een (meer afkeurend) oordeel naar mensen die andere keuzes maken. Dat is iets wat ik probeer te vermijden natuurlijk, maar ik weet niet of me dat altijd lukt. Ik herinner me nog dit weekend bij de picknick waarbij oma fristi had meegenomen. Zonder suiker, dus goed dacht ze. nee dus, er zitten andere zoetstoffen in oma... Dat zeg ik maar niet hardop, om oma niet te ontrieven, maar ze kan het natuurlijk best voelen. Zoals ik ook weet dat mensen zich soms minder 'goed' voelen als ze taart kopen, terwijl ik altijd zelf bak voor een feestje. Lastig hoor als ze dan zeggen: sorry hoor, niet zelfgemaakt...

    Boeiend, veel over te zeggen denk ik, maar nu roept de ouderlijke plicht weer!

    Jolande

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Heel scherp gezien. Ik denk zeker dat men elkaar in consuminderkringen ook de loef af probeert te steken door te zeggen hoe weinig kleding je wel koopt of dat je inderdaad altijd je eigen brood bakt. Het ego zoekt toch een manier om zich te onderscheiden van de rest dus ik denk dat ieder mens zich in meerdere of mindere zin zich eraan schuldig maakt. En een satussymbool is in mijn ogen dus niet alleen die dure auto en die drie vakanties per jaar. ;-)Dat je al bewust bent dat je dat misschien ook doet is al een mooi inzicht.

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Goeie vraag! Super interessant stukje om te lezen. Ik denk vaak dat het vooroordelen van me zijn, dat er mensen zijn die drie keer per jaar op vakantie gaan en waarde hechten aan het nieuwste model auto of tv. Het komt me namelijk zo bizar voor, dat ik denk dat het een vooroordeel van me is. Maar het bestaat dus echt.

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Wat een prachtige antwoorden! Het is natuurlijk waar dat mensen om verschillende redenen beginnen met consuminderen. Zeker degenen die het uit pure noodzaak doen, zullen wellicht minder behoefte hebben om zich te onderscheiden met hun zuinige lifestyle. Ik betrap mezelf echter best weleens op een zekere "holier than thou" gedachte als ik een buurman met een enorme camper-met-airco op vakantie zie vertrekken terwijl wij intens tevreden met een primitief tentje op pad gaan. Ik wil me daarvan bewust zijn, want eigenlijk vind ik het een naar trekje en heeft het niets te maken met de redenen waarom we hier aan begonnen zijn.

    Leuk zo'n discussie! Ik lees elke keer weer met veel plezier de reacties, dank voor het actieve mee-filosoferen!

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Ik vind het heel sneu om te zeggen, maar in onze stad is de Kringloper zélf een statussymbool geworden! Het begon in een oude loods, afgedankte troepies die in lange bakken werden geplempt, en alles kostte ongeveer 10 to 25 cent. Alle verdiensten gingen naar India en Polen, en iedereen werkte er vrijwillig.
    Sinds een paar maanden staat er een spikplinternieuw, immens gebouw op het industrieterrein (gekoppeld aan de afvalverwerking). De shop zelf is een complete showroom, met aparte kamertjes, lift, toiletgroep en displaymeubels. Alles netjes bij kleur cq stijl (de waardevollere spullen staan in een aparte ruimte, en achter glas-met sleutel!), en er staan bordjes bij: "wij besteden veel zorg aan onze spullen, wilt u alstublieft alles netjes terugzettten en uw kinderen uit de buurt houden"!!!!!
    De eerst keer dat ik met mijn kroost rondliep, kwam er een 'suppoost' naar me toe (ze droeg een NAAMBADGE): of ik mijn kinderen wilde manen niets aan te raken....
    Nou van mij zullen ze geen cent meer zien, ik vind zulks erger dan erg...

    BeantwoordenVerwijderen
  23. @Robert: nou ja! Wat een verhaal! Kringloop-turns-Bijenkorf. Dat schiet inderdaad behoorlijk zijn doel voorbij....

    BeantwoordenVerwijderen
  24. Hoi Mieb,

    Met dit onderwerp heb je wel een snaar geraakt! Ook bij mij, want ik reageer vrijwel nooit op blogs. Al een tijdje volg ik enkele blogs, ook van consuminderaars en andere bewust eenvoudig levenden. In sommige opzichten doe ik mee met deze manier van leven (minder werken, gezond eten, wat milieubewuster leven dan voorheen, bezitster van een volkstuin (maar dan voor bloemen omdat ik dat leuker vind dan groenten) maar verder vind ik mezelf niet zo'n praktizerend consuminderaar. Ik heb mij inderdaad ook wel eens afgevraagd of het consuminderen niet een soort wedstrijd aan het worden is, met eigen statussymbolen als "een moeder veel thuis die niet zoveel hoeft te werken" (moi dus), "zelfgemaakte kleding en decoraties" (moi dus ook, het laatste dan), "kinderen die geen ijsjes met geur-/kleurstoffen meer blieven" etc. Een wedstrijd vooral voor/door vrouwen, want mannen doen hier niet zo aan mee heb ik de indruk. Hoe leuk het er ook uit ziet allemaal en hoe graag ik er ook over lees, het stoort mij wel eens dat mensen (vooral vrouwen dus) weer wat móeten, al is het vooral van zichzelf: superzuinig zijn en het toch nog leuk houden voor iedereen. Al sapcentrifugerend, cakejes bakkend en slim poetsend de dag door. Zich terugtrekkend op de Schwäbische Alb, las ik laatst ergens, verwijzend naar de Zuid-Duitse vrouwen die vroeger geroemd werden om hun zuinigheid en helderheid.
    Blijft er dan werkelijk zoveel tijd en ruimte over voor bezinning en genieten van wat je echt waardevol vind? Ik weet het niet goed. Ik kan ook erg genieten van mijn geliefden en mijn huis (7 onder één kap)en tuin maar voel ook erg de behoefte om bezig te zijn met mijn vak, om me te verdiepen in andere onderwerpen dan zuinig en duurzaam bezig zijn, om onbevangen iets nieuws uit te proberen of de ideeën en inzichten van mensen met een totaal andere levensstijl tot mij te nemen, om te genieten van mooie nieuwe spullen, een goede maaltijd buiten de deur, een voorstelling of film. Ik geniet vaak van mijn inmiddels bereikte, niet vanzelfsprekend verworven vrijheden en help anderen graag die van hen te verwerven. Daarbij probeer ik te waken voor keurslijven die mij door mijzelf of door anderen worden opgelegd. Al lijken mij die vaak ook weer aantrekkelijk en veilig.

    BeantwoordenVerwijderen
  25. @Mirjam:
    Daar zeg je iets heel herkenbaars. Natuurlijk kan je genieten van de eenvoud en de pracht om je heen zonder dat dit geld hoeft te kosten. Maar het is ook zoeken naar een balans. Voor je het weet voel je je schuldig als je een keer chique uit eten gaat of een paar nieuwe schoenen koopt. Het is mijn persoonlijke worsteling en daarom voel ik me best weleens een "verrader" met dit blog over bewuste eenvoud. Ik vind mijn werk belangrijk, ik ga graag een keer een dagje naar een spa. Ik vind het heerlijk dat ik mijn eigen yoghurt kan maken en groenten uit mijn eigen tuin eet, maar als mijn werk het niet toestaat om dit allemaal voor elkaar te krijgen sta ik toch gewoon bij de Albert Heijn in te slaan.
    En je slaat de spijker op zijn kop dat vooral vrouwen gevoelig zijn voor het tegen elkaar opbieden (of in het geval van consuminderen misschien beter: onder elkaar door bieden). Het valt me op dat de mannen die zich met bewust consumeren bezig houden het meer hebben over zonnepanelen, verbruiksmeters en dat soort spul.

    BeantwoordenVerwijderen
  26. Wij hebben (helaas) geen kinderen en hebben beide een hele leuke,maar wel heel drukke en goed verdienende baan en wonen in een mooi middeleeuws huis in een klein stadje. Kopen geen gadgets of nieuwe TV's. Gaan alleen in het buitenland uit eten, gaan 2x per jr op vakantie. We rijden beide in een oude 2 de hands auto. We hebben als doel financiele onafhankelijkheid om daarmee het levenstempo te verlagen en tijd te hebben voor hobbies en vrijwilligerswerk. Met het "normaal" en niet materealistich leven hebben we een behoorlijk saldo gespaard waarmee we een behoorlijk groot huis kunnen kopen. Samen met de overwaarde op ons huis, kunnen we over 2 jaar stoppen met werken.Daarnaast genieten we nu al van het onafhankelijke gevoel. Mocht een van ons nu al willen stoppen, dan kan dat. Wat een tegenstelling met al die hardwerkende,gestresste,spenderende consumenten die in de val van het steeds meer gevallen zijn en tot hun pensioen moeten werken om de schulden af te lossen van al dat moois wat dan inmiddels al verouderd is.

    BeantwoordenVerwijderen
  27. @Kees:
    Zo werkt het bij ons ook een beetje. Ook wij streven naar financiële onafhankelijkheid, maar als dat punt bereikt is weet ik niet eens of we echt zullen stoppen met werken. Het betekent alleen dat we de keuze hebben. En wat je al zegt: we genieten nu al van dat onafhankelijke gevoel. Ook wij hebben onszelf aangeleerd om met 1 salaris prima rond te komen, dus ook nu zal het verlies van één baan misschien een geknakt ego opleveren, maar gaan financiële strop. En dat voelt heerlijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  28. Natuurlijk zijn er bepaalse 'statussymbolen'. Het zijn immers symbolen die je plek binnen een groep bepalen. Afhankelijk van het soort groep veranderen de symbolen.

    Nog een paar interessante factoren mbt statussymbolen:
    * hoe ben je ertoe gekomen? Wij hadden bijvoorbeeld al jaren geen TV, voordat ik in contact kwam met groeperingen waarin het niet-bezitten als deugd wordt gezien.
    * hoe ga je ermee om? Is het gewoon een gegeven dat je geen auto hebt, of laat je het te pas en te onpas in gesprekken ter sprake komen?

    En dan op meta-niveau:
    Wanneer je uiterst integer omgaat met deze principes en vanhieruit een bepaalde karma hebt.... Is dat dan niet ook gewoon een soort statussymbool?
    Is een statussymbool dan niet enkel iets in 'the eye of the beholder'? Bestaan statussymbolen niet meer als we niet zo gefixeerd zijn op wat een ander heeft/kan?

    BeantwoordenVerwijderen
  29. jouw statussymbool is dus juist dat het gaat om 'levenskwaliteit' en dus niet om materie. Jij voelt je beter als mensen dat aan jouw bewonderen.

    BeantwoordenVerwijderen