17 november 2009

iedereen eten uit eigen tuin

Hoe niet-sexy het ook klonk: de workshop Zelf paddenstoelen kweken van vorige week was erg boeiend. Ik ben meteen met het broed (de paddenstoelenstarter, als het ware) aan de slag gegaan en ik hoop over een weekje of drie mijn eerste zelf gekweekte paddenstoelen te kunnen eten (wat nu nog moeilijk te geloven is als ik het onsmakelijke potje broed bekijk). Hierover later meer.

De workshop werd gegeven in een educatiecentrum dat het kweken van gezonde voeding in de stad stimuleert. Hun motto: er zijn maar weinig plekken niet geschikt om iets eetbaars op te verbouwen. Te midden van al het beton en asfalt in de stad is door dit initiatief al menig stadstuintje - soms ter grootte van een paar stoeptegels - verrezen. De foto's en folders in het centrum waren zo inspirerend, dat ik toch nog even terug wil komen op mini-moestuintjes.

Voor de geluksvogels die landelijk wonen en beschikken over een ruime tuin is het misschien niet helemaal voor te stellen dat wij het in de stad vaak zonder moeten doen. Zelf heb ik sinds een paar jaar een tuin (formaatje postzegel) en ben ik in mijn straat één van de weinigen die hem niet helemaal dicht heeft gestort met siertegels. Ik heb een klein terras waarop in de zomer bakken met aardbeienplantjes, verse kruiden en pluksla staan. Tussen mijn sierplanten groeien groenten: bietjes, knolselderij, pastinaak, tomaat, venkel. Tegen de gevel staat een druif en verscholen tussen de struiken staat een rode en een blauwe bes. Ik heb twee kleine fruitbomen (een appel en een kers) in speciekuipen op de oprit staan. Verder heb ik nog een bak met een framboos, maar die heeft onlangs het loodje gelegd door onkundig snoeien (mea culpa).

Maar zelfs als je niet beschikt over een bescheiden tuin zijn de mogelijkheden plenty. Bij een kleine buitenruimte is de zogenaamde square foot garden een uitkomst: een ruimte van ongeveer 1.20 x 1.20 volstaat. Een goede uitleg in het Nederlands is te vinden op de site van Jelle. In een square foot garden kun je door heel uitgekiend te zaaien een mooie oogst binnenhalen met veel verschillende soorten groenten. De methode is ook erg geschikt voor een balkon of dakterras. In de beschrijving - zowel de Engelse als de Nederlandse - wordt gesproken over het gebruik van turfmolm. Daar heb ik persoonlijk wat moeite mee, aangezien turf een niet-hernieuwbare grondstof is, die bovendien vaak over grote afstanden wordt vervoerd om naar Nederland gebracht te worden. Cocopeat en bokashi deden het in mijn square foot garden prima als alternatief.

Mocht je überhaupt niet beschikken over een buitenruimte - been there, done that - dan is vensterbanktuinieren een uitkomst. Niet geschikt voor robuuste groenten uit de volle grond, maar wel voor groenten en kruiden als basilicum, koriander, komijn, pluksla, Thaise aubergines, cherrytomaatjes, babypaksoy en pepers.

Zorg voor optimale omstandigheden: genoeg lucht in de grond om de drainage te bevorderen (handje metselzand of kokosvezel door de potgrond volstaat) en goed op het zakje lezen welk klimaat gewenst is. Het is vaak nodig om wat te schuiven met sommige onderdelen van de minimoestuin want je hebt soms tuttebellen van planten die liever niet in volle zon, tocht of op de verwarming staan. Kwestie van goed naar je plantje kijken: slappe blaadjes, bruine punten of dunne sliertige pierlala's zijn meestal een teken dat de plant niet blij is. En soms moet je concluderen dat je deze ronde verloren hebt en vol goede moed opnieuw starten met zaaien. Maar de winter is lang en de potgrond geduldig.

En met wat experimenteren (en na de nodige mislukkingen) is het voor iedereen mogelijk te eten uit eigen tuin.

5 opmerkingen:

  1. Onze dochter heeft een kleine tuin en kinderen. De kinderen moeten ook ruimte, maar toch; rabarber, zwarte bes, kruiden,aanrdbeien, in twee grote bloempotten aardappelen, dit alles om de kinderen te leren hoe iets groeit. En bij ons is ook nog wel wat groente dat groeit te bekijken. Het is toch erg dat kinderen niet weten waar hun voedseel op hun bord vandaan komt?
    Hartelijke groet en tot laters
    Gerrie

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Gerrie: mijn kinderen waren er tot een paar jaar geleden van overtuigd dat aardbeien in plastic bakjes bij de Albert Heijn groeiden. Toen ze in aarde bleken te groeien was hun eerste reactie: getverderrie!
    Ik bedoel maar.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hm, daar heb ik helemaal niet bij stilgestaan, dat turfmolm niet zo duurzaam is. Dat is een goed argument om volgend seizoen ook met cocopeat aan de slag te gaan en hopelijk ook met eigen compost, met een beetje geluk moet dat lukken. Bedankt voor de tip!
    En werkt dat goed met die fruitbomen? Heb je daar al van geoogst? En hoe groot worden ze dan? We zoeken zelf ook naar iets fruitboomachtigs, maar liefst niet te groot...
    Patrick

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Patrick: tot nu toe gaat het prima met de bomen-in-kuip. Ik heb van de kers al aardig geoogst dit jaar, de appel blijkt niet zelfbestuivend, dus na veelbelovende bloesem gebeurde er niet zo veel. Daar moet ik volgend jaar dus nog eentje bij zoeken.

    Ik heb in de onderkant van de kuip (helemaal onder en onder aan de zijkant, zeg maar) een paar forse gaten gemaakt zodat er geen water in blijft staan. Ook heb ik een laag cacaodoppen over de aarde heen gelegd om verdamping tegen te houden. Verder is het een kwestie van goed snoeien (wel opletten dat je niet de vruchtknoppen weghaalt). Mijn boompje is nu ongeveer 1.30 meter hoog en still going strong!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ook leuk: binnen kiemen laten uh.. kiemen..

    Verder zijn sla, snijbiet, courgette en bonen hele gemakkelijke groenten om te verbouwen.

    Bonen kunnen omhoog (als je klimmers neemt) en bloeien ook nog mooi. Sla kan ook in bakjes langs de gevel, snijbiet is wat minder mooi, maar blijft geven en courgette is heel groot (hoewel die misschien ook wel omhoog geleid kan worden) maar geeft heel veel.

    Ik ben trouwens wel heel benieuwd naar dat paddenstoelen-groei gebeuren...

    BeantwoordenVerwijderen