21 mei 2010

bokashi tutorial

Al een paar keer heb ik vragen gekregen over mijn bokashibak, dus laat ik daar maar eens een postje aan wijden.

Ik ben sinds ruim een jaar een tevreden bokashi-gebruiker. In mijn keuken staat een grijze emmer met een oranje deksel waar al mijn organische afval in verdwijnt. Schillen, schalen, pitten, restjes rijst, pasta, snijbloemen, noem maar op. Een verschil tussen een bokashi-emmer en een compostcontainer is uiteraard het formaat, maar belangrijker is nog het verwerkingsproces. Waar compost gebaseerd is op rotting (en de daarmee gepaard gaande geur), geldt bij bokashi het principe van fermenteren.

Door telkens op een laagje groentenafval een handje bokashistarter te strooien begint het fermentatieproces. Hierbij komt een zoet-zurige geur vrij, die je overigens alleen ruikt als je het deksel van de emmer af haalt. Verder is de boel luchtdicht afgesloten, waardoor het zonder nare geurtjes in je keuken kan blijven staan. Na verloop van tijd komt er in het fermentatieproces wat vocht vrij, wat je met het kraantje in de emmer kunt aftappen. Het sap is een soort Pokon, wat je verdund met water bij je planten kunt gieten. Geen andere bemesting meer nodig!

Zodra de emmer vol zit, neem je de andere emmer in gebruik. Laat de volle emmer nog een week of twee met rust, maar tap af en toe het vocht af. Na deze twee weken kun je verschillende dingen doen met de inhoud. Ik gebruik het meestal om de aarde in de tuin (sier- en moestuin) te verbeteren. Als je het in een geultje in de tuin graaft, transformeert het in een paar weken tot diepbruine, rijke grond. Ook gooi ik de bokashi weleens in de moestuin op de composthoop. Daardoor lijkt het composteringsproces te versnellen, maar bewijs heb ik daar niet voor. Ook plant ik kuipplanten vaak in een mengsel van tuinaarde en bokashi.

Belangrijk om te weten: als je de volle bokashibak twee weken hebt laten rusten en dan omkiepert, ziet het er nog steeds uit als groentenafval-smurrie met bokashistarter. De chemische samenstelling van de inhoud is echter zodanig veranderd, dat het een voedingsbestanddeel voor je tuin is geworden.

Een bokashipakket bestaat uit twee emmers, een grote zak (2,5 kg) bokashistarter en een gebruiksaanwijzing. Het pakket kostte mij destijds 59,95 euro en ik heb het gekocht bij de biologische supermarkt. Sommige gemeenten schijnen subsidie te geven op de aanschaf van een bokashiset. Het is de moeite waard dat even uit te zoeken!

Een losse zak starter (een soort geïmpregneerde tarwezemelen) kost bij onze biosuper 5,95 en ik doe hier ongeveer een maand of vier mee (in een huishouden met vier personen waar ont-zet-tend veel groente en fruit wordt gegeten, dus veel groenafval is). Ik heb inmiddels een paar filmpjes op Youtube gevonden waarop staat uitgelegd hoe je zelf starter kunt maken. Nu nog op zoek naar een goedkope leverancier van tarwezemelen.

Wat kan er allemaal in de emmer?
- schillen (ook dingen als sinaasappelschillen, eierschalen en walnootdoppen)
- gekookte etensresten
- restjes vlees of botjes
- snijbloemen of afgevallen blad van kamerplanten
Eigenlijk alles wat organisch is, mits het in behapbare stukken gesneden is (van ongeveer 6 cm).

Voordelen van bokashi:
- organisch afval wordt op een eenvoudige manier omgevormd tot een waardevolle bouwstof voor de tuin (want vol voedingsstoffen van je organische afval, aangevuld met micro-organismen). Zo wordt afval weer voedsel.
- het is, in tegenstelling tot compost, ook een prima systeem om in een appartement of huis zonder buitenruimte gft te scheiden.
- het afgetapte sap blijkt mijn kamerplanten erg blij te maken, maar kan ook als vloeibare mest bij tuinplanten gegoten worden. Bovendien blijkt het als natuurlijke ontstopper van je gootsteen te werken, maar dat heb ik nog niet geprobeerd.
- bokashi is goede voeding voor planten en het is milieuvriendelijker en goedkoper dan een zak compost bij het tuincentrum kopen.

Nadelen van bokashi:
- de grijze emmer met oranje deksel is niet erg esthetisch in je keuken.
- het schoonmaken van de omgekeerde bokashi-emmer is een vies karwei; zeker als je niet goed tegen de zurige lucht van fermentatie kunt
- niet alle bokashi-inhoud fermenteert even snel en efficiënt. Zo ben ik gestopt met koffiepads in de bokashi-emmer doen, omdat bleek dat toen alle andere resten al lang gecomposteerd waren, de pads nog steeds herkenbaar tussen mijn planten lagen. Een kwestie van ervaring.

20 opmerkingen:

  1. Kan je i.p.v. het speciale emmertje ook bijv. een lege latexemmer gebruiken en dan alleen de zemelen kopen? Ik vind het wel een interessante manier om mijn groenafval te verwerken.
    Jans

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Je hebt dan twee emmers nodig waarvan een met deksel. De bodem van de bovenste emmer perforeer je met ongeveer 30 gaatjes. In de onderste emmer monteer je zo laag mogelijk een aftapkraantje. In de bovenste emmer maak je vervolgens een inkeping ter grootte van de binnenring van het kraantje. Dan plaats je de emmers in elkaar en kit de naad om de zaak luchtdicht te maken en klaar is Kees.

      Verwijderen
  2. @Jans: ik denk dat dat wel kan, zo lang de emmer luchtdicht is (er mag geen zuurstof bij komen, anders gaat gaat het niet fermenteren). En je zult een soort dubbele bodem moeten organiseren om het vocht op te vangen. Ik denk dat er op Youtube wel wat Do-it-yourself voorbeelden te vinden zijn. Ben benieuwd!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dank je wel voor de informatie!!
    Ik ga het thuis eens in de groep gooien, vooral het esthetische component kan een spelbreker worden...

    Groetjes Aline

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Aline: misschien heb je ergens een discrete plek in een keukenkastje? ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Is dit tevens een oplossing voor die enorme avocado- en mangopitten?

    Die kom ik namelijk járen later nog geheel in originele staat tegen in mijn compostbak ;)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mango en avocadopitten doen er ongeveer een jaar over om daarna in de tuin uit elkaar te vallen,soms kom je nog een stukje schil van de pit tegen een jaar later maar dat is niet storend meer.

      Verwijderen
  6. @Linda: ik doe ze er wel in, maar pas sinds een paar weken. De eerste lichting is dus net in de moestuin begraven en het zal moeten blijken of de boel netjes composteert of dat ik een prachtige mango en avocadoboom krijg ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Tja, in een keukenkastje...daar heb ik dan weer moeite mee (niet zoveel kastjes + een behoorlijk aantal pannen etc. geeft al een boel stapelwerk)...

    Bedankt voor je uitleg in ieder geval!
    Groetjes Aline

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik zag op internet een aanbod van 20 kg tarwe zemelen voor zo'n 13,50 euries. Niet duur, dus. Kan alleen niet geweldig goed wijs uit dat youtube filmpje over zelf bokashi maken. Is jullie nu duidelijk wat voor illustere middeltjes de man in zijn zemels mikt??
    groetjes Marianne

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @Marianne: volgens mij is dat een soort melassemengsel, ik kan het ook niet goed thuisbrengen. Maar ik heb inmiddels deze link gevonden: http://www.personals-republished.com/?p=585 en daar staat stap voor stap (in het Nederlands!) uitgelegd hoe je het kunt aanpakken. Zij gebruikt er een combinatie van EM+A voor (zelfde spul als wat in de "normale" bokashi zit) en inderdaad een forse scheut melasse. Ik ga nog even uitzoeken wat zij met de "flinke zak" van 6,95 bedoelt, want dat klinkt mij ook wel aantrekkelijk in de oren (als hij tenminste een stuk groter is dan de normale zak bokashi-starter)

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hallo
    Ik wou graag weten hoeveel afval er nu in zo'n emmer gaat voor dat hij vol is, en wat/hoeveel is er na 2 weken rust over.
    Groetjes Ina

    BeantwoordenVerwijderen
  11. @Ina: Op zich gebeurt er niet zoveel met de omvang van het afval. Het enige dat echt verandert is de chemische samenstelling ervan. Met andere woorden: als de emmer vol is en 2 weken heeft gestaan om te rusten, dan zit hij nog steeds vol; hooguit is het peil een centimeter of 2 gedaald.

    Ik doe ongeveer 3 weken met het vullen van de emmer (gezin van 4 personen), maar moet daarbij zeggen dat wij weinig kliekjes weggooien en ik er ook geen snijbloemen en dergelijke bij doe.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. gerrie van den belt8 maart 2011 om 12:27

    het vocht wat je aftapt is ook een prima ontkalker
    en schoonmaakmiddel.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Goed stuk, wij hebben er ook net eentje aangeschaft. Vraag: kun je als je langere tijd weg bent (vakantie) het kraantje open laten staan? Of komt er dan lucht in de emmer (dat moet juist niet toch)?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Nee hoor, het kraantje kan best een tijd dicht blijven, anders gaat het wel erg stinken met al dat vocht dat er tijdens je vakantie uit sijpelt. Ik weet niet of het ook de fermentatie zou beïnvloeden, maar de geur is voor mij voldoende om de kraan potdicht te houden!

      Verwijderen
  14. Net deze link gevonden waar je ook melasse enz. kunt kopen.

    http://duurzametuinartikelen.nl/bokashi/?gclid=COmp1pCJ4rECFUdvfAod8CAA1Q

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hee wat goed! Sowieso mooi dat ze zoveel spullen op één plek aanbieden die ik in de loop der jaren bij elkaar heb moeten grutten van allerlei andere (soms zelfs buitenlandse) sites!

      Verwijderen
  15. Twee mayonaise emmers van de lokale snackbar in elkaar gezet met een strook isolatie materiaal ertussen sluit luchtdicht af, in de binnenste emmer gaatjes boren. Dan heb je voor niks een bokaqshi systeem.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Jammer dat je zo'n negatief beeld geeft van compost maken. Als je dat op de juiste manier doet is er absoluut geen sprake van rotting en/of stank. Lees de methode van Alwin Seifert er eens op na ("Tuinieren zonder gif").

    BeantwoordenVerwijderen