12 maart 2010

levensboek

Wat blijft er over van je leven als je er steeds stukjes van verliest? Als je herinneringen je langzaam ontglippen? Verdwijnt daarmee ook je levenswijsheid? Heeft je leven zin gehad als je je er weinig van herinnert? Is er een manier om wat laatjes open te trekken en de versnipperde ervaringen, wijsheid en herinneringen toch nog over te dragen aan de volgende generaties?

Binnenkort ga ik aan de slag om met een dementerende oudere een levensboek te schrijven. Omdat de organisatie waar ik dat voor ga doen me niet zomaar in het diepe wil gooien, heb ik vandaag een cursusmiddag gehad. En dat was behoorlijk intensief. Hoe praat je met een oudere die zichzelf als jongere ziet? Hoe stel je vragen zonder steeds een beroep te doen op kennis en de verteller confronteren met het verdwijnen daarvan? Hoe ga je om met vervormde waarheden, paranoia en waanideeƫn? Een fascinerende opdracht, maar ook een zware. En ik ben in dit proces niet meer dan de hand die het verhaal van een ander schrijft.

Levensboeken zijn een prachtig instrument om wijsheid en levenservaring vast te leggen. Juist voor mensen die hun herinneringen en wijsheid langzaam kwijt aan het raken zijn. En juist voor dementerende mensen is het een manier om te bevestigen dat ze er mogen zijn, dat ze verschil maken, dat hun leven iets heeft betekend. De kunst voor de schrijver is om met zoveel aandacht en respect vragen te stellen en te luisteren, dat vervolgens uit de vele stukjes verhalen en emoties een prachtige kleurrijke, lappen deken wordt gecreƫerd.

5 opmerkingen:

  1. Mijn schoonmoeder heeft alzheimer en haar dochter heeft voor haar een levensboek gemaakt. Als er familie voor handen is en foto's, scheelt dat al een heel stuk. Geduld is ook een belangrijke vereiste, en goed kunnen luisteren. Veel succes!

    Wendy

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mooi!
    Ik heb er een voor mijn vader gemaakt.
    Om er een te maken voor een relatief vreemde lijkt me erg moeilijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Misschien heb je wat aan de 'validation' methode van Naomi Feil. Veel succes.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Als ik dementerende familie bezocht,probeerde ik het gesprek in hun "wereld"te houden. Soms meegaan in fantasie.Niet confronteren met wat ze niet wisten. We hadden daardoor altijd plezier. Ik weet niet of dat een officiele manier van omgaan is. groeten Izerina

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Wendy: ik mag graag van mezelf denken dat ik goed kan luisteren. Dat geduld, daar moet zeker aan gewerkt worden...

    @Franca: het is natuurlijk lastiger als een vreemde dat voor je doet. Dit initiatief is geboren voor mensen die niemand in hun omgeving hebben om het te maken en waarbij dat om zingevings- of therapeutische redenen goed is om het proces te doorlopen. Maar als eigen familie het wil doen is dat natuurlijk altijd beter.

    @Fluitenkruid: ha, een kenner! De validation-methode was een groot deel van de cursus van gisteren. Daarnaast krijgen we de set Mijn leven in Fragmenten, waarin rondom belangrijke thema's in een mensenleven suggesties worden gegeven voor "ongevaarlijke vragen".

    @Izerina: ik denk dat je het dan van nature heel goed hebt gedaan. Het confronteren met wat ze niet weten, heb ik inmiddels geleerd, is niet handig in het proces dat je in wilt gaan. Te ver mee gaan op de fantasie kan overigens ook een risico inhouden. Je moet (uiteraard) voorkomen dat mensen nadat jij weg bent in gewetensnood achterblijven en bijvoorbeeld gaan zoeken naar een verloren dochter of iets dergelijks.

    BeantwoordenVerwijderen