oma

Mijn oma had twaalf kinderen, waarvan mijn moeder de derde is. Een grote katholieke familie, zoals dat hoorde net na de oorlog. Mijn opa en oma hadden het niet breed: mijn opa werkte als dagloner en als hij al voldoende werk had, leverde dat erg weinig op. Zó weinig dat mijn oma zich al snel bekwaamde in het maximaal rekken van elke gulden om het veertienkoppige gezin te voeden.

Kleren werden doorgegeven van kind naar kind, net zolang tot ze op de draad versleten waren. Groenten en aardappelen kwamen uit eigen tuin en er werd niets weggegooid: restjes (zo die er al waren) werden de volgende dag gebruikt in de soep, schillen aan het varken gevoerd, voorraden werden ingemaakt.

Een auto was er niet, de fiets werd met meerdere gezinsleden gedeeld. De was werd gedaan in een tobbe en buiten uitgehangen. Mijn oma was een ster in het verwijderen van hardnekkige vlekken, daar kunnen Vanish en Vlekkendeppers niet tegenop. De wekelijkse (!) badderbeurt gebeurde trouwens in diezelfde tobbe. 's Avonds breide of naaide mijn oma bij het licht van de olielamp, in de buurt van de kachel, waar ook de waterketel op werd warm gehouden voor de kruiken. 's Winters was het zo koud dat boven de bloemen op de binnenkant van de ramen stonden gevroren. In hun hele leven zijn mijn opa en oma welgeteld één keer op vakantie geweest. Op een Rijnreisje, kado gedaan door hun inmiddels volwassen kinderen.

Het was een zwaar leven met veel zorgen, maar desondanks was er veel humor en tevredenheid. Mijn oma is helaas niet oud geworden, maar ze is nog steeds een grote inspiratie als het gaat om creatieve spaarzaamheid. De allerbelangrijkste les die wij als kleinkinderen uit haar leven kunnen trekken is dat al onze spullen, reizen en dure kleren er niet voor zorgen dat wij ook maar in de buurt komen van haar onverwoestbare levenslust. En dat met een "global footprint" waar we vandaag de dag alleen nog maar van kunnen dromen.

griep

Nu iedereen in mijn omgeving net weer op de been is, ben ik aan de beurt. Griep. Ik duik voorlopig even onder de wol.

opruimen

Ik ben van nature een rommelkont. Mijn troeptolerantiegrens is hoog en ik heb weinig talent voor het op logische wijze opbergen van spullen in huis. Mijn opruimstrategie is jarenlang geweest: zoek een kast met deurtjes, gooi alle rondslingerende rommeltjes erin et voilá: opgeruimd. Totdat je iets totaal willekeurigs dringend nodig hebt. Dan blijkt dat je geen flauw benul hebt achter welke van de vele deurtjes of in welke van de vele laatjes je het voorwerp hebt weggestopt. Zuchtend koop je een nieuwe kam/schroevendraaier/sjaal/zonnebril/mascara/schaar/fonduevork die vervolgens, u raadt het al, in een la of kastje verdwijnt. Enfin, het beeld is wel helder denk ik.

Waardoor mijn opruimpogingen precies begonnen zijn, is me nog steeds niet helemaal duidelijk. Wat zeker invloed heeft gehad is, dat wij een paar zéér georganiseerde vrienden hebben, die werkelijk alles in huis een eigen plek hebben gegeven. Een sleutelmandje, een correspondentiemap, een kastje speciaal voor vazen en bloempotten. Toen we een keer gezamenlijk een belangrijke voetbalwedstrijd gingen kijken liep de vriend in kwestie even naar de garage en haalde daar - geloof het of niet - een speciale doos gevuld met "oranjespullen" tevoorschijn, vol pruiken, brillen, hoeden, sjaals voor Koninginnedag of andere oranje-evenementen. Diep respect voor zoveel organisatietalent.

Onze eigen troep begon me steeds meer te storen. Eerst ben ik gaan lezen over het organiseren van je ruimte. Er zijn boeken vol geschreven over opruimen en indelen, maar door die te lezen - ik heb de afgelopen jaren een bescheiden boekenplank verzameld - bleek mijn huis niet netter te worden. Ik moest écht aan de bak.

Om een lang verhaal niet nog langer te maken: mijn huis is eindelijk acceptabel netjes. Het heeft nog niet het niveau "om door een ringetje te halen" bereikt (van sommige ruimtes hou ik nog altijd liever de deur dicht als ik visite heb), maar de ergste rommel is bezworen. Voor hen die hier ook mee worstelen heb ik de tips waar ik veel aan heb gehad hier op een rijtje gezet.

1. Begin klein. Ruim eerst één la op en probeer niet in één sessie het hele huis te reorganiseren.

2. Maak "schone vlekken" in huis: neem bijvoorbeeld je keukentafel en berg alles wat daar ten onrechte op ligt weg, zorg dat het een keurig nette en serene plek is en houd het zo. Neem daarna een ander oppervlak en doe daarmee hetzelfde. Laat de schone vlekken langzamerhand het huis overnemen.

3. Maak per opruimproject drie stapels: houden, weggooien, weggeven.

4. Leg de spullen die je wilt houden op een logische plek. De cd's in de buurt van de cd-speler, alle kookspullen in de buurt van het fornuis, etc. Zet spullen die je veel gebruikt op een makkelijk bereikbare plek (denk aan de vergiet of de waterkoker) en de spullen die je weinig gebruikt kunnen verder weg of op moeilijker bereikbare plekken staan (denk aan de broodbakmachine of de kerstspullen)

5. Geef voorwerpen die je vaak kwijt raakt een vaste plek in huis. Sinds de sleutels allemaal in een sleutelbakje zitten en de haarspullen in een vaste haarspullenla scheelt dat erg veel tijd!

6. Hang alle hangers in je kledingkast dezelfde kant op. Van alle kledingstukken die je gedragen hebt, hang je de hanger precies andersom. Na een half jaar (of een jaar, wat je zelf wilt) zie je in één oogopslag welke kleren je gebruikt en welke niet. De kleding die je niet draagt is kandidaat voor de Kringloop of kledingzak.

7. Haal boeken en tijdschriften uit de bibliotheek, DVD's bij de videotheek. Dat scheelt een hoop spullen in huis.

8. Werk zoveel mogelijk troep het huis uit! Wat heb je écht nodig, waar word je écht gelukkig van en wat bewaar je alleen voor-het-geval-dat? Wees nietsontziend en bewaar alleen spullen uit de eerste twee categorieën. Zie de 10 dingen-uitdaging.

9. Zet een mooie mand of krat onder aan de trap waarin je de spullen legt die mee naar boven moeten. Dit voorkomt dat je trap verandert in een soort verdeelcentrum.

10. Doe af en toe nieuwe ideeën op over opruimen. Zoek bijvoorbeeld eens op Youtube op de term "declutter" en je vindt een onuitputtelijke inspiratiebron.

10 dingen uitdaging - week 4

In week vier van de 10 dingen uitdaging begin ik te stagneren. Ik betrap mezelf op de neiging een beetje vals te spelen (twee paar schoenen is toch eigenlijk vier voorwerpen?). Maar het huis is nog lang niet leeg, dus het moet in theorie te doen zijn de uitdaging nog even vol te houden.

1. Een boek verkocht via Bol.com
2. Vier kledingstukken (de verleiding is hier heel groot om deze afzonderlijk te noemen, maar ik houd me in) in de kledingbak
3) Kapot kinderfietsje - nu nog in garage, maar wordt opgehaald door grof vuil
4) Een paar laarzen - nog prima, maar te klein gekocht dus in schoenenbak voor hergebruik
5) Stapel oude tijdschriften die ik bewaard had voor je-weet-maar-niet bij oud papier
6) Een kinderfotocamera van Fisher Price - teruggegeven aan schoonvader voor verkoop
7) Koelkast en keukenkastje ontdaan van dingen die over de datum zijn
8) overbodige en/of onduidelijke zaken uit de bestekla in de keuken weggegooid
9) telefooncentrale - verkocht via Marktplaats
10) Ikea tafeltje - nu nog in de garage, maar wordt opgehaald door grof vuil

Pfoeh...dat was hem weer voor deze week. Ik moet steeds dieper in de krochten van mijn huis gaan graven om nog geschikte uitdaging-spullen boven water te krijgen.

zelf maken: amandelmelk

...een fotostrip.

Dolgelukkig met mijn eerste brouwsels uit de sojamelkmaker laat ik hierbij stap voor stap zien hoe ik een kan amandelmelk heb gemaakt. Overigens kan hetzelfde proces ook zonder melkmaker worden gedaan; in dat geval gebruike men een keukenmachine en een zeer fijne zeef.

1. laat ongeveer 60 gram amandelen een paar uur weken in water (ik heb 6 uur aangehouden). Op de foto staan de amandelen gezusterlijk naast een voorraadje sojabonen en gerst, dat later ook tot melk wordt gemalen.


2. spoel de amandelen af en giet ze over in het mandje van de sojamaker. De amandelen zijn al flink gezwollen door het weken.


3. draai het mandje op de blender van de machine en zet de machine op het programma Melk. In de machine zit ongeveer een liter water. De machine kookt en maalt en zeeft tegelijkertijd. Bij een professionele fotostrip zou je nu een hoop ballonnetjes zien met geluiden als "squieeeeek" en "pruttel", maar ik ben slechts een amateur.


4. na 15 minuten is de amandelmelk klaar én erg heet. Als warme chocolade-amandelmelk kun je hem meteen opdrinken door wat cacao en suiker toe te voegen.

Ik laat hem afkoelen om er een koude vanilledrank van te maken (vanillesuiker of vanille-extract en een andere zoetstof zoals ahornsiroop toevoegen) en om er mee te koken (in plaats van room).


Het maken van sojamelk, cashewmelk, havermelk, rijstmelk, et cetera verloopt op precies dezelfde manier. Het is even experimenteren of er aan het eindresultaat suiker en/of zout moet worden toegevoegd.

Het residu dat overblijft na het "melken" van de sojabonen - de velletjes van de bonen - heet okara en is een prima basis om bijvoorbeeld vegetarische burgers, muffins of koekjes mee te bakken. Zo gaat er niks verloren!

zelf maken: zuurdesembrood

Rondom zuurdesembrood hangt voor mij een mysterieus waas. Hoe kan brood nu een goede textuur krijgen met alleen water en meel? Tijd voor een test dus.
Deze week heb ik een poging gewaagd met wat bij elkaar gesprokkelde suggesties bij de hand. Het was een grote oefening in geduld, maarrrrrrrrr.....het resultaat mocht er zijn.



Voor het maken van een zuurdesembrood heb je drie dingen nodig:
1. meel (ik gebruikte onbespoten volkorenmeel dat ik bij de molen had gekocht)
2. water
3. geduld. Véél geduld.

Dag 1:
Meng ongeveer 500 gram meel met voldoende water om er een soepele bal van te maken. Doe dit in een kom en zet deze een uurtje buiten (om gisten "op te vangen"). Zet de kom vervolgens afgedekt op een warme plek weg.

Dag 2:
Het deeg begint een beetje te bubbelen en te verkleuren. Laat het deeg met rust.

Dag 3:
Het mengsel krijgt een beetje een grijs/bruinige kleur. Doe er een handje bloem doorheen en weer voldoende water om dezelfde consistentie als dag 1 te krijgen.

Dag 4:
Doe helemaal niets met het deeg.

Dag 5:
Het deeg begint sterk en een beetje zurig te ruiken (aanvankelijk gaven we de kat de schuld, tot we begrepen dat het door het broodexperiment moest komen). Voeg ongeveer een kilo meel toe en weer voldoende water om een goede structuur te krijgen. Houd ongeveer 1/3 apart als starter voor een volgende poging. Voeg aan de rest zout toe, vorm het deeg in (bijv.) een halve bol, bestuif er wat bloem overheen en zet het weg, afgedekt onder een theedoek. Laat zo'n 12 á 14 uur rusten op deze manier.

Dag 6:
Bak het brood op een met bloem bestoven bakplaat op 190 graden, ongeveer een uur. Als het brood hol klinkt is het klaar. Het heeft een volle, moutachtige smaak (die ik persoonlijk erg lekker vind, maar waar mijn kinderen een stuk minder over te spreken waren)

vlees en zuivel

Ik ben sinds een jaar of tien vegetariër. Aanvankelijk niet eens vanuit het oogpunt van dierenleed - tien jaar terug herkende ik een hamburger nog niet voldoende als een ex-koe, zeg maar. Maar wel omdat ik me realiseerde dat er iets dubbels zit in het eten van dieren: bossen worden platgebrand of -gehakt om soja te kunnen verbouwen. Niet voor mensen, maar als dierenvoer. Ik werd dus in de eerste plaats vegetariër uit milieu-overwegingen.

Overigens ben ik een zeer pragmatisch vegetariër: ik spel niet alle etiketten om te kijken of er niet per ongeluk toch één dierlijk bestanddeel in zit (de gebruikelijke dingen als gelatine vermijd ik trouwens wel). Ik leef samen met een dochter die sinds een jaar (vrijwillig!) geen vlees meer eet, een man die steeds vaker het vegetarisch alternatief boven vlees verkiest en een zoon die voorlopig nog overtuigd carnivoor is. Mijn huishouden is dus zeker niet vlees-vrij.

Ik probeer ook - om dezelfde reden - mijn zuivel gebruik terug te dringen, maar daar is het vinden van goede, lekkere en goedkope alternatieven een stuk lastiger. Met eieren heb ik niet zoveel, dus het is geen moeite die te laten staan. Ik gebruikte ze vooral om muffins, wafels en pannenkoeken te bakken maar daarvoor zijn zoveel alternatieven mogelijk, dat ik het eigenlijk niet echt mis. Voor mijn gezin bak ik op verzoek overigens nog regelmatig een smakelijk omeletje.

Melk en yoghurt heb ik al een tijd grotendeels vervangen door sojavarianten, maar dit is een heel stuk prijziger dan de reguliere soort. En dit geldt al helemaal voor alternatieven als rijstmelk, havermelk en amandelmelk. Zo kost een pak amandelmelk ongeveer 2,80 en rijst- en havermelk rond de 2 Euro per liter. Omdat ik deze laatste melksoorten toch érg smakelijk vind heb ik deze week een diepte-investering gedaan in een sojamelkmaker die ook geschikt is voor het maken van allerhande andere melkdranken uit bonen, noten, zaden en granen.

Laat ik voor het rekenmodel uitgaan van de goedkoopste en meest gebruikte melksoort: sojamelk kost in de winkel 1,15 Euro per liter. De sojamelkmaker kostte me 115 Euro (ik weet het, ik moest ook even slikken). Een pak sojabonen van een kilo kost 2 Euro en levert ongeveer 20 liter.

Per week gaan er in dit huishouden 3 pakken sojamelk doorheen. Dat is 156 liter voor in totaal zo'n 180 Euro per jaar. Om met mijn nieuwe machine dezelfde hoeveelheid te maken kost mij dat in het eerste jaar de aanschafprijs plus 16 euro aan sojabonen, ofwel: 131 Euro.

Uiteraard is dit een beetje te gemakkelijk gerekend omdat ik geen rekening heb gehouden met de energiekosten en dergelijke. Ter verdediging: ik heb in de prijs het maken van "duurdere" dranken niet mee gerekend én het scheelt wekelijks minstens 3 verpakkingen.

zelf maken: speculaaspasta

In België bestaat speculoospasta al een tijdje; een soort smeerbare speculaas voor op de boterham. Een tamelijk briljant idee. Inmiddels heeft de firma Lotus de pasta ook in Nederland op de markt gebracht en het moet gezegd worden: het is gevaarlijk lekker. Als je van speculaas houdt, dan. Het heeft dit jaar niet voor niets een Food-award gewonnen. Het grote nadeel van het goedje is de prijs. Zo'n 2,49 Euro voor 400 gram. Laatst in de bonus bij de Albert Heijn wisten we voor "slechts" 1,99 de hand te leggen op een pot en zo is een nieuwe verslaving geboren.

Bij aanschaf van de "goedkope" pot heb ik mijn dochter meteen duidelijk gemaakt dat de aanschaf een eenmalige actie was: als het op is, is het over. Maar een verslaving doet gekke dingen met een mens en zo kwam het dat mijn dochter me deze regenachtige zaterdagochtend verraste met een recept voor zelfgemaakte speculaaspasta dat zij op internet ontdekt had.

Men neme:
- 200 gram speculaas (voor een pak van 400 gram van enig huismerk betaal je ruim onder een euro)
- een half kopje koffie met wat melk en suiker
- eventueel wat kaneel

Giet de koffie over de speculaasjes. Goed pletten, eventueel wat kaneel erbij et voilá: huisgemaakte speculaaspasta. Even proeven: als de koffiesmaak te overheersend is gewoon een beetje melk toevoegen.

dagje niet-shoppen

Of: hoe je zonder veel uit te geven een topdag kunt hebben in Amsterdam

kinderen

Onze kinderen doen dapper mee met onze consuminderpogingen. Als ik eerlijk ben kunnen ze natuurlijk ook niet anders. We leggen ze zo goed mogelijk uit waarom we het allemaal zo ingewikkeld doen met zo min mogelijk kant-en-klare maaltijden, zelf yoghurt maken en groenten telen, tweedehands kleding, meubels en apparaten kopen, spullen niet weggooien maar verkopen, GFT omtoveren tot bokashi. Langzaam begint ook bij hun het besef door te sijpelen dat we zuinig moeten zijn op de aarde, dat "spullen" op zichzelf niet gelukkig maken en dat instant behoefte bevrediging hooguit leidt tot ontevredenheid op de langere termijn (dat laatste zit bij nader inzien waarschijnlijk meer in mijn hoofd dan in dat van hun).

Maar het valt niet mee om het geweld waarmee mijn kinderen verleid worden door reclames het hoofd te bieden. Het begint al op de basisschool. In de eerste schoolweek na de zomervakantie kregen ze stapels verkapte reclame-uitingen mee naar huis. Proefnummers van Taptoe, Okki, Bobo, National Geographic Junior, kleurige informatie over Leesleeuw-abonnementen. Campina verleidde de kinderen door ze dure, mierzoete yoghurtdrinkjes te laten proberen. Om vervolgens een folder met hun nieuwe productlijn mee te geven voor de ouders. Zeuren gegarandeerd. "En ze hebben tegenwoordig voor een beetje extra geld ook voorgeschilde appeltjes erbij! Gezond he?!" De schoolfotograaf geeft mijn kinderen, naast het volle en peperdure zakje klassenfoto's, pesterig een kekke sleutelhanger mét foto mee naar huis. Uiteraard kost het de nodige pecunia, maar ja, probeer je dolenthousiaste kinderen dat van-de-juf-gekregen-pakketje maar eens vrijwillig terug te laten geven hè?

Gogo's bij C1000, voetbalpuzzels bij de Albert Heijn. "Mam, koop alvast wat extra melk, dan komen we tenminste aan de 10 euro!". Vla met koeienvlekken, Muzzy taalcursussen ("U wilt uw kind toch ook een voorsprong geven?"), Danoontje Powerrrrrrrrrrr.

Mijn dochter kan vrijwel alle reclamedeuntjes foutloos meezingen en wijst in de supermarkt feilloos aan om welke producten het gaat. Ze konden nog maar net praten toen mijn kinderen bij het zien van een gele, verlichte M langs de snelweg vanaf de achterbank het bekende deuntje (tadatatataaaaaaaaaaaaaa I'm loving it!) brulden.

Hoe wapen je je kinderen tegen het alom aanwezige reclamegeweld? En hoe blijf je standvastig als veel andere kinderen in hun omgeving wél vaak hun zin krijgen als ze zeuren om een peperduur toetje, of een hippe buis chips? Het is zoveel makkelijker om ja te zeggen dan om consequent te weigeren.

Ik probeer de kinderen uit te leggen dat geluk uit andere dingen komt dan uit vla met koeienvlekken. Of uit de nieuwste Nintendo DSi. Dat ik hoop dat ik ze, door eenvoudig en zuinig te leven, leer om geluk uit kleine dingen te halen. Dat ze leren tevreden te zijn met weinig. En soms heb ik het idee dat het kwartje valt.
Tot de eerste Sinterklaasfolders weer op de mat vallen.

kopen of zelf doen?

Soms loont het om dingen zelf te maken. Zoals ik gisteren al vertelde maak ik zelf soja-yoghurt. Een pot van 500 ml kost 1,60 en is genoeg voor ongeveer 3 porties. Een literpak sojamelk kost bij de Albert Heijn 1,14 (betere prijzen bestaan ongetwijfeld). Van één pak melk maak ik 7 porties yoghurt. En door steeds een beetje yoghurt achter te houden als starter voor een nieuwe voorraad hoef ik het nooit meer te kopen. Een gewoon pak yoghurt koop je al voor zo'n 70 cent. Het zelf maken van gewone yoghurt loont daarom een stuk minder.

Maar hoe zit dat bijvoorbeeld met brood? Een fatsoenlijk volkorenbrood kost in de supermarkt zo'n 1,80. Bij de bakker ben je al snel 2,20 kwijt. Is het dan niet voordeliger om zelf te bakken? De ingrediënten, de energie die er in gaat zitten en - dat is vaak mijn valkuil - de houdbaarheid van het brood spelen daarbij een rol. Mijn ervaring is, dat het bij mij thuis alleen loont als ik in het weekend een paar broden bak. Dan weet ik immers dat ze op gaan voor de versheid er af gaat.

Als beginnend moestuinier had ik als wintergroente spruiten gepoot. De spruiten waren van het begin af aan zorgenkindjes. Ik weet niet hoe alle verschillende beestjes heten die mijn spruiten bewoond hebben, maar neem van mij aan: ze waren met velen. Aangezien ik geen gif wil gebruiken, heb ik de schade waar mogelijk handmatig bestreden. En nu de oogsttijd aan brak zag ik tot mijn trots dat een heel aantal spruiten al het geweld overleefd had. Alleen: de oogst van drie planten bleek net genoeg voor één persoon. En dat terwijl de spruiten vandaag in de supermarkt 59 cent per pond kostten.

En zo stuntel ik vaak mijn weg door consuminderland. Loont het de moeite om zelf een sjaal te breien als wol duur is en een sjaal bij de H&M maar een paar losse Euro's kost? En wat nou als die goedkope sjaal gebreid is door kinderhandjes in Azië en met een vervuilend vliegtuig de halve wereld over gevlogen is?

Ik probeer mijn afwegingen zo integer mogelijk te maken en zowel goedkoop als verantwoord bezig te zijn. Maar soms ontbreekt het mij aan voldoende informatie om alles tegen elkaar af te wegen en blijk ik achteraf blijmoedig precies de verkeerde keuze te hebben gemaakt.

bewust onbekwaam

Als beginnende consuminderaar ben ik nog erg op zoek naar een ideaal evenwicht tussen kopen en zelf maken. Tussen luxe en eenvoud, tussen gemak en afzien. Hoe ver ga je in het streven naar een eenvoudig leven?

Al jaren knip ik zelf de haren van mijn gezinsleden. Ik realiseerde me niet eens wat een geld ik daarmee uitspaarde, totdat ik wegens mijn blessure tot de kapper "veroordeeld" raakte. Wat een prijzen! En echt, met een beetje gezond verstand is het helemaal niet moeilijk om een acceptabel kapsel te knippen. Er zijn zelfs knipcursussen op Youtube te vinden.

Omdat ik graag soja-yoghurt eet en dit in de winkel behoorlijk aan de prijs is, maak ik zelf voorraden in een yoghurtmaker. Kwestie van een theelepeltje yoghurt, wat sojamelk toevoegen, nachtje in de yoghurtmaker et voilá: de volgende ochtend weer een verse voorraad.

Ik maak geen gebruik van dure gemaksdiensten: ik heb geen werkster, de ramen lap ik zelf (uhm.... af en toe dan...), ik haal de boodschappen - in tegenstelling tot veel buren hier - zelf uit de winkel en ik bestel nooit eten, maar zorg dat ik een noodvoorraadje gemaksvoedsel in de diepvries heb liggen. Ik volg het nieuws via internet (geen kranten dus), ook de tv-gids is digitaal en kost me dus geen extra centen.

Maar er blijven regelmatig lastige momenten. Zo mag ik graag woon-, mode en kooktijdschriften lezen en dat is een behoorlijk dure hobby. Nu ik drie keer per week revalideer blijf ik aardig op de hoogte via de leestafel in de wachtkamer, maar het blijft een zwak punt. Via mijn werk heb ik een degelijke maar oersaaie agenda voor 2010 gekregen, terwijl de glossy agenda's in de boekenwinkel me verleidelijk aankijken. En dan schoenen.... Ik ben redelijk bedreven in het scoren van hippe tweedehands kleding, maar voor schoenen heb ik een blinde vlek.
En wat te denken van: een keer naar de sauna of schoonheidsspecialiste? De sportschool? En - de meest lastige van alle dilemma's - een uitstapje met vrienden die er een heel andere levensstijl op na houden?

Ik bevind me in de ontwikkelingsfase Bewust Onbekwaam. Ik heb het consumindergedrag nog niet in alle finesses onder de knie, maar ben me wél pijnlijk bewust van waar ik in mijn oude patroon verval. En wat heb je aan een keer lekker uit de band springen als je je daarna schuldig voelt?

Hoe maken jullie de afweging tussen luxe en eenvoud? Hoe bepaal je het omslagpunt waarop je jezelf (of je gezin) tekort doet?

tevreden

Mijn ideale huis is vrijstaand, met een mooie veranda en een schommelstoel, een tuin rondom in een bosrijke omgeving. Er scharrelen wat kippen, voor verse groenten hoef ik alleen maar even de tuin in te lopen en een riante buitenhaard zorgt er voor dat het er ook in de winter buiten goed toeven is.

In mijn ideale baan heb ik alle kansen me te ontplooien, mijn werktijden sluiten perfect aan bij mijn schommelende bioritme en ik krijg veel credits voor mijn inbreng. Eigenlijk gebeurt er zonder problemen wat ik wil terwijl ik geen zware financiële of personele verantwoordelijkheden heb.

Mijn ideale lijf is slank, sterk en gezond. Mijn arm doet precies wat ik wil, ik ben energiek en heb geen pijn.

Sinds mijn ongeluk in juli besef ik steeds beter dat het leven niet pas begint zodra ik mijn ideale huis, baan en lijf bij elkaar heb gegrut. Ik leef nu in dit doorsnee, maar gezellige en comfortabele rijtjeshuis in de stad. Ik heb dit werk, waarin ik waardering krijg maar ook vaak te maken heb met weerstanden en obstakels. Mijn lijf is momenteel niet sterk en gezond, maar het is wel mijn lijf; hier woon ik in en hier moet ik (juist nu!) heel goed voor zorgen. Bizar, dat er een ongeluk voor nodig is om het kwartje te laten vallen:
Life is what happens to you
while you're busy making other plans

(John Lennon)

10 dingen uitdaging - week 3

Eén van de triggers om met mijn 10 dingen-actie te beginnen was mijn recente kraamvisite aan een buurvrouw. Niet de buurvrouw zelf, maar haar inwonende (volwassen) zoon en schoondochter hadden een baby gekregen. Ik was eerlijk gezegd nog niet eerder bij haar binnen geweest, maar toen ik vorige week de nieuwste gezinsuitbreiding kwam bewonderen dacht ik bij mezelf: "Wat een fijn, ruim huis hebben deze mensen!"

Het duurde een paar seconden voor het kwartje viel: ze woont in hetzelfde rijtje en heeft dus precies hetzelfde huis als ik! Met een man, twee volwassen inwonende kinderen én een kersverse baby! Waar gaat het mis? Precies: bij de enorme hoeveelheid spullen die ik in alle hoeken en gaten van mijn huis heb weggestopt.

Een aantal - maar niet alle! - spullen die mijn huis deze week verlaten komen uit de opruimactie van de kamer van mijn zoon.

1. Kinderspeelgoed naar Kringloop
2. Diverse kinderboeken naar Kringloop
3. Oude koffers naar Kringloop
4. Ventilator naar Kringloop
5. Kinderkoffer naar Kringloop
6. Carnavalskleding kinderen op Marktplaats
7. Kinderstoeltje naar Kringloop
8. Een paar bloempotten naar Kringloop
9. DECT telefoon op Marktplaats
10. Wijnrek Ikea naar Kringloop

kinderkamer

Men neme:
- één negenjarige zoon met verzamelwoede, gebrek aan opruimtalent en sterke behoefte aan overzicht
- een extreem rommelige kinderkamer
- een zaterdag waarop voor de verandering geen afspraken staan gepland

Mijn 10-dingen uitdaging heeft mijn jongste geïnspireerd om op deze eerste zaterdag van de herfstvakantie zijn eigen kamer eens flink door te lichten. Dat het anders en netter moet, daar is hij al een tijdje van overtuigd. Hoe hij dat moet aanpakken, dat is een andere kwestie. Omdat ik besef dat ik nogal rigoureus te werk kan gaan als ik eenmaal opruim-flow heb, moest ik een manier verzinnen om hem zelf verantwoordelijk te maken voor het opruimproces. Wel structuur bieden, maar niet overnemen.

Stap 1: plak vakken op de vloer voor de categorieën "Houden", "Weggooien" en "Kringloop"



Stap 2: haal alle spullen uit kasten en laden en leg dit naast de vakken op de vloer



Stap 3: maak bij elk voorwerp de afweging of het de moeite waard is om te bewaren



Stap 4: sorteren maar!


Stap 5: een rondje Kringloopwinkel en afvalverzamelpunt


Stap 6: een tevreden kind in een nette kamer :-)

voetstap

In mijn wijk wordt groenafval niet gescheiden opgehaald. En het papier ook niet, laat staan plastic. In mijn straat staat een soort ondergrondse vuilcontainer, waar zo'n beetje alle soorten afval in vuilniszakken in gaat. Regelmatig staan er ook zaken als kapotte kinderfietsjes, plastic tuinstoelen of bouwafval naast. Diverse mailtjes naar de gemeente met het verzoek om gescheiden inzameling te faciliteren lopen tot mijn frustratie op niets uit. En dat in één van de vier grootste steden van Nederland.

Voor mij persoonlijk heeft bewuste eenvoud niet alleen te maken met minder geld uitgeven. Het gaat mij er ook om een zo klein mogelijke voetstap in te nemen op deze aardbol. Daarom ben ik al een paar jaar geleden gestopt vlees te eten (en geloof me, dat ging niet vanzelf!), ik recycle zoveel mogelijk, eet voornamelijk onbespoten groenten uit mijn moestuin, waar bovendien geen andere energie voor is gebruikt dan zon en (regen)water.

Ik leef zoveel mogelijk vanuit een persoonlijke opvatting van goed rentmeesterschap: ik wil een aarde nalaten die ook nog leefbaar is voor volgende generaties. En leefbaar bedoel ik in de meest ruime zin van het woord: niet alle bronnen uitputten, maar ook mijn kinderen tolerantie bijbrengen, solidariteit tonen.

Dit klinkt allemaal erg hoogdravend en als ik dit soort prachtige overtuigingen bij anderen lees raak ik ook altijd een beetje ontmoedigd. Ik voel me een amateur-idealist; als de muis die tegen de olifant zegt: "Wat stampen we, hè?". Maar als ik het vertaal naar mijn eigen, simpele leventje, ben ik al best trots op de babystappen die ik heb genomen om mijn bijdrage te leveren.

Omdat je het in de stad eigenlijk niet echt kunt maken om een stinkende composthoop bij je huis te maken, heb ik sinds een paar maanden bokashi-emmers staan: Luchtdichte emmers waarin GFT-resten niet rotten, maar fermenteren. Dat scheelt een hoop stank (heb de emmer zonder problemen in mijn keuken staan!) en levert bovendien heel waardevolle voedingsstoffen op voor mijn tuin. Ik heb afgelopen zomer zelfs potten met frambozen en bosbessen rechtstreeks in een laag bokashi geplant, afgedekt met wat aarde, en na een paar weken was het allemaal vruchtbare grond geworden waarin het wemelde van de wormen. Hoe gezond wil je het hebben?



Papier en glas houd ik - uiteraard - gescheiden en breng het naar de respectievelijke bakken in een andere wijk. En deze week ben ik ook begonnen mijn plastic te scheiden. Weliswaar hebben we daar in deze stad nog geen bakken voor, maar als we de komende tijd op familiebezoek gaan komen we vast wel iets tegen. Het ligt gewoon in de kofferbak. Daarnaast doe ik van alles wat bijna zo vanzelfsprekend is dat ik schroom om het hier op te schrijven: spaar- en ledlampen gebruiken, in de goedkope uren wassen en alleen met een volle trommel, was aan de waslijn laten drogen, voor elke aanschaf kijken of het tweedehands kan, kapotte spullen zoveel mogelijk repareren in plaats van vervangen, de verwarming een graadje lager.

Steeds ben ik op zoek naar manieren om op een luchtige en "niet-masochistische" manier verder te gaan om de plek die ik inneem op deze aarde reduceren. Hebben jullie nog tips?

mooie middag in de moestuin

Een laatste zonnige middag in de moestuin. Nu de eerste nachtvorst zich aandient moet met gezwinde spoed de laatste oogst worden binnen gehaald. En wat voor oogst! Pompoenen, paprika's, pastinaken, peterselie. Je zou bijna gaan denken dat ik een voorliefde heb voor groenten en vruchten met een P, maar dan zou ik de spruiten, mais, salie en koolrabi te kort doen.

De laatste oogst van 2009?


zwarte paprika's!


de herfstige moestuin

uitgaan

Toen we net besloten om het financieel wat rustiger aan te gaan doen, was uitgaan een heikel punt. Want: uitgaan is nodig om het leven een beetje leuk en licht te houden, maar het kost ook geld. Veel geld.

Ik mag gráág uit eten gaan, maar als ik eerlijk ben voelde ik me de laatste paar keer dat we gingen een beetje bekocht. Na het regelen van een gezamenlijke vrije avond, een oppas en vervoer (zodat we allebei een wijntje konden nemen), zijn de verwachtingen meestal hoog gespannen. De investering is dan al zo hoog, dat het eten alleen nog maar erg goed mag zijn, de ambiance perfect en het gesprek geanimeerd. Dat legt de lat nogal hoog en heeft de kans op teleurstelling al ingebouwd. Want in de praktijk bleek de laatste paar keer dat het personeel niet bepaald attent was en het eten qua prijs/kwaliteit verhouding te wensen over liet. En dan zijn wij niet eens erg kritische gasten.

Met vrienden die dezelfde ervaring hadden, zijn we daarom een gelegenheids-eetclubje begonnen. Ieder verzorgt één gang en degene die het hoofdgerecht bereidt is gastvrouw of - heer en bepaalt het thema. Zo hebben we al een rondje vis en zeevruchten gehad, een Italiaanse avond en een Fusion-avond. Je staat geen dagen in de keuken, de gerechten zijn elke keer erg verrassend (want: niemand wil onder doen voor de ander!) en omdat we allemaal dicht bij elkaar wonen is een wijntje meer of minder geen punt. Steeds opnieuw een topavond voor nog geen kwart van de kosten die we normaal maken!

Verder hebben we in de afgelopen jaren de Open Dagen ontdekt. Dat klinkt een stuk suffer dan het in de praktijk is. Wat open dagen gemeen hebben is, dat een organisatie zijn deuren open zet en daarbij zo voordelig mogelijk voor de dag wil komen. Dat betekent dat er rondleidingen zijn, activiteiten voor de kinderen en vaak ook nog iets te eten of te drinken. En - niet onbelangrijk - meestal is dit gratis!

Zo hebben we de open dag van de biologische boeren bezocht, evenals Kom in de Kas, de brandweer, de politie (beide erg leuk voor kleine jongetjes!), de gevangenis (voor kinderen vanaf 12 jaar), de Tweede Kamer en Open Monumentendag. Op de open dag van Rijkswaterstaat hebben we de unieke kans gehad om de Van Brienenoordbrug van binnen te zien en op de open dag in een kwekerij waar we afgelopen weekend waren heeft mijn zoontje met het invullen van een speurtocht vrijkaartjes voor Sealife gewonnen. Waardoor we er weer een gratis uitje bij hebben!

Kortom, je leven hoeft niet stil te staan als je besluit te snijden in het budget voor de Efteling, Duinrell of Plopsaland. Het beperken van zulke uitjes en aanvullen met tripjes naar diverse open dagen heeft voor mijn gezin in ieder geval een nieuwe wereld geopend.

boodschappen

Als ik ergens nog kan besparen, dan is het bij het boodschappen doen. In de wijk waarin ik woon zijn een Albert Heijn en een Lidl en ik moet bekennen dat de meeste inkopen bij deze twee winkels worden gedaan. Nu is de Lidl over het algemeen natuurlijk vrij scherp geprijsd, maar toch is het erg de moeite waard om goed te kijken waar verder nog levensmiddelen in de aanbieding zijn.

Deze zomer heb ik consequent een tijdje een vergelijkingslijstje bijgehouden. Van alles wat ik kocht, noteerde ik de prijs per eenheid, de datum, de winkel waar ik het kocht en of het een aanbieding was of niet. Je hoeft geen academicus te zijn om te zien dat een beetje slim achter de aanbiedingen aan lopen flink loont!

Een paar dingen die opvielen: een (flink) aantal huismerkproducten van Albert Heijn, Jumbo of C1000 bleken een stuk goedkoper dan een vergelijkbare Lidl- of Aldivariant. De catch achter een aanbieding is vaak dat je er nog een aantal andere - niet goedkope - artikelen bij moet kopen om er een complete maaltijd van te maken. Bijvoorbeeld: de macaroni is in de aanbieding, maar niet de saus, de groenten en eventueel het vlees. Ook blijkt er een ritme te zitten in dingen die in de aanbieding zijn; het loont erg de moeite om uit te vogelen om de hoeveel tijd bepaalde artikelen in de aanbieding zijn en dan toe te slaan. Een aanbieding is vaak een lokkertje, waarbij producten op of onder inkoopprijs worden verkocht. Als je de discipline (en de tijd...) hebt om ook voor je andere boodschappen op zoek te gaan naar de goedkoopste optie, dan is dat een flinke besparing!



Een ander handig hulpmiddel om de kosten voor inkopen te drukken is het plannen van een weekmenu. Ik maak in het weekend trouw een menu voor de komende werkweek om te voorkomen dat ik elke avond naar de winkel moet rennen om last-minute inkopen te doen. Door handig vooruit te plannen en daarbij goed te kijken wat er nog in de keukenkastjes en koelkast staat kom ik de week door met één keer een grote vracht boodschappen en hooguit nog één keer een kleintje. Op het weekmenu staan ook de bijzonderheden voor de komende week (bijvoorbeeld: één van de kinderen eet niet thuis, of we eten erg vroeg omdat er een paar moeten sporten), zodat niemand voor verrassingen komt te staan. En mocht je een keer geen zin hebben in het menu van de dag, dan is er altijd nog de mogelijkheid om deze te ruilen met een andere dag.



Jammer genoeg is in mijn prijs- en boodschappenmanagement de klad gekomen toen ik vanwege mijn blessure mijn inkopen niet meer zelf kon doen, maar nu er wat vooruitgang in zit ga ik het zeker weer oppakken.

10 dingen uitdaging - week 2

De tweede week van de 10-dingen-uitdaging is nog maar net begonnen en levert nu al de volgende spullen op die hun weg naar een nieuwe eigenaar, naar recycling of vuilnisbak vinden:

1. Poffertjespan naar de Kringloop
2. Oude gordijnen in de Leger des Heilscontainer
3. Studieboeken (sterk verouderd -> oud papier)
4. Drie houten beeldjes naar de Kringloop
5. Thaise hoed naar de Kringloop
6. Bootje met drie kaarsen naar de Kringloop
7. Vaas met stenen naar de Kringloop
8. Paspop op Marktplaats
9. Houten schilderijlijst op Marktplaats
10. Twee witte schilderijen op Marktplaats

Composition in art is always about what is necessary, and eliminating everything else. If it doesn't contribute to the composition, it's weakening it. So I just figured that the same thing goes for every work of art, and every life. If it's not contributing, it's weakening.
Jay Shafer

feel good movies

Vroeger was ik dol op films met een diep zwart randje. Vrijwel alles van Tarantino, cult-achtige films als C'est arrivé près de chez vous of Trainspotting, ik vond het fantastisch om in die duistere wereld te stappen en daar flink door elkaar geschud te worden.

De laatste tijd merk ik dat ik slecht tegen geweld of harde actie in films of tv-series kan. Het maakt me onrustig, het dringt diep door in mijn systeem en ik ben dat na afloop ook niet zomaar kwijt. Steeds meer realiseer ik me: het kijken van dergelijke films of series ontspant me niet, maar maakt juist dat ik gespannen raak. Tot groot verdriet van R., die wel houdt van een pittige actiefilm op zijn tijd.

En toch, er zijn zó veel pareltjes van films waarvan je wel een goed gevoel overhoudt. Deze week gekeken naar Sunshine Cleaning en voor dit weekend staat Up (de nieuwste Disney Pixar) in de planning. Ik houd mezelf niet langer stoer: ik kijk niet meer naar gewelddadige actiefilms maar besteed mijn tijd liever aan films en series waar ik een goed gevoel aan over hou. Dat scheelt weer een heleboel tijd per week.

10 dingen uitdaging - week 1

Wat heeft een mens écht nodig om comfortabel te kunnen leven? Een fijn bed, wat prettige stoelen om op te zitten, wat communicatiemiddelen, mogelijkheden om muziek te luisteren. Een paar tastbare mooie herinneringen, spullen om dagelijks een maaltijd op tafel te kunnen toveren.

De bare necessities van het leven zijn eenvoudig en beperkt in aantal. Meer spullen maken niet gelukkiger. En toch zijn we er in geslaagd om in de dertien jaar waarin wij samen dit huishouden vormen (waarvan inmiddels ruim 11 jaar met kinderen) heel veel spullen te verzamelen die we zelden gebruiken. Die niet bijdragen aan ons geluk en waar geen specifieke dierbare herinneringen aan vast zitten. Knutselspullen, kookspullen, een overdaad aan kleding, accessoires, prullaria.

Geïnspireerd door een paar weblogs die ik de laatste weken volg over simpel en georganiseerd leven ga ik de komende weken de volgende uitdaging aan:
Ik ga wekelijks 10 dingen weg doen die niet direct of indirect waarde toevoegen aan mijn leven. Ze gaan naar de Kringloopwinkel, worden te koop gezet op Marktplaats of weggegeven aan mensen die het kunnen gebruiken. Maar ze verlaten hoe dan ook dit huis. Ik wil dit volhouden tot ik geen 10 dingen bij elkaar weet te vinden.

Deze week meteen begonnen met de volgende spullen:

1. 30 CD's te koop gezet (ik noem dit voor de gelegenheid één ding, om het uitdagend te houden)
2. een dressoir verkocht via Marktplaats
3. een verzameling Happy Meal speeltjes ontdaan van batterij en weggegooid
4. een paar incomplete stokken met speelkaarten weggegooid
5. een boek verkocht via Bol.com
6. een plastic knikkerbaan weggegooid
7. verzamelingen van Albert Heijn-prullaria (voetbalplaatjes, wuppies, etc.) weggegooid
8. ijsmachine met kapotte ijsbekers naar het inzamelpunt
9. keukenaccessoires die nooit gebruikt worden (o.a. een pasteiknijper)
10. broodrooster die nooit gebruikt wordt

mindful Sinterklaasfeest

Het is misschien nog wat vroeg in het jaar, maar vanochtend heb ik me gestort op het voorbereiden van Sinterklaas. De afgelopen jaren stond dit feest bij ons thuis vooral in het teken van véél kadootjes en het in hoog tempo en zonder aandacht uitpakken daarvan. Met familie, schoonfamilie en aanhang erbij lagen er vaak zoveel nieuwe spullen dat we aan het eind van de avond deels vergeten waren wat van wie was. Sommige spullen verdwenen zelfs ongebruikt weer in de kast om ze bij een volgende gelegenheid aan een ander kado te doen. Een onbevredigend ritueel, dat ieder jaar een hoop geld kost.

In mijn queeste om mijn huis te ontdoen van overbodige spullen, zit ik dit jaar niet te wachten op dit geweld. Met wat surfen op internet kwam ik via deze site terecht op deze enorme bron aan ideeën. En ik ben er uit: als ik op tijd begin kan ik in ieder geval voor iedere volwassene met weinig middelen een leuk en persoonlijk kado maken:

- een speciaal kruidenmengsel in een mooie pot met etiket
- kruidenolie in een mooie fles (moet lang staan om goed op smaak te komen, dus ik ben precies op tijd)
- zelfgemaakte truffels in een leuk doosje
- een speciale ontbijtmix met luxe mueslisoorten, gedroogde vruchten, etc.
- een stek van mijn schitterende Brugmansia (moet ook nu al voorbereid worden om rond Sinterklaas kado-fähig te zijn)

Andere ideeën die misschien nog de moeite waard zijn:
- Het scannen van dia's en ze als digitale foto's laten afdrukken in een leuk foto-album
- Een kalender voor 2010 met familiefoto's

Allemaal dingen met als grootste gemene deler: het is bescheiden, het gaat op of neemt niet teveel plek in en kost niet de hoofdprijs. We gaan dit jaar voor een mindful sinterklaasfeest en daarvoor moeten de voorbereidingen nu al beginnen.

ontmoeting

Bij de bushalte raakte ik vanochtend aan de praat met een Marokkaanse vrouw van ongeveer mijn leeftijd. Eerst over de bus, die nogal onberekenbaar is qua timing. Toen over mijn blessure, die nog altijd duidelijk zichtbaar is met mijn sling om. Maar al snel ging het over relaties, dromen, hoe het is om in deze tijd in een grote stad te wonen, over bezorgdheid om onze kinderen, over stress, over hechten en loslaten. Zij gekleed in een traditionele abaya, ik in vale jeans en een knalgroen sweatvest.

De hele weg naar Delft hebben we openhartig gesproken over van alles wat ons bezighoudt. Het was een bijzondere ontmoeting. Vooral omdat we ondanks de grote uiterlijke verschillen en afwijkende levensstijlen zo ontzettend veel gemeen bleken te hebben.