24 augustus 2011

het woensdagse weekmenu

Het is stil in huis deze week. Mijn oudste is weer begonnen met school en de jongste is op schoolkamp met groep 8. Zodra jongste weer terug is, vertrekt oudste met haar klas op kamp, dus ik heb twee weken achter elkaar maar één kind in huis. Mijn lief en ik hebben om beurten afspraken buitenshuis, dus het eten verloopt anders dan normaal. Om toch het boodschappenmanagement een beetje in de hand te houden bevat mijn lijstje deze week geen culinaire hoogstandjes, maar quick and dirty snelle happen die moeten voorkomen dat we leven op crackertjes, tosti's of ander gemaksvoer.

Ons weekmenu

Vegan "mac and cheese" met sla en tomaat
*
Boekweitnoedels met edamame, courgette, wortel, sojadressing en cashewnoten
*
Chili sin carne
*
Volkorenpizza (kant en klare bodem) met paprika, artisjok, kappertjes en knoflook
*
Kikkererwt-cocoscurry met wortel, tomaat en paprika
*


Wat is jouw favoriete "quick and dirty"-recept?

22 augustus 2011

hardlopen

Ik heb van oudsher een haat-liefdeverhouding met hardlopen. Telkens (lees: ieder voorjaar) begin ik vol goede moed met een zogenaamd "couch to 5K" programma en vaak haat ik hardgrondig iedere minuut die ik op een hoog tempo "moet" uitlopen. Ieder pijntje of ongemak lijkt bij elke stap groter te worden, mijn hoofd bonst en mijn tred voelt alsof ik betonschoenen draag. Pas achteraf, onder de douche, maakt een grote tevredenheid zich van mij meester: ik heb mezelf overwonnen. Na een aantal weken grimmige volhardendheid laat ik de goede voornemens langzaam los en tegen de tijd dat de blaadjes van de bomen vallen belanden mijn hardloopschoenen achterin de kast.

Dit seizoen verschilde aanvankelijk niet veel van de vorige jaren. De sportschoenen kwamen in het vroege voorjaar, stoffig en wel, tevoorschijn. Het couch to 5K-programma werd weer op de MP3-speler gezet en ik begon met een minuutje wandelen, twee minuutjes hardlopen. Als stok achter de deur had ik al aan het begin van het nieuwe jaar ingetekend voor een evenement. De trots na het uitlopen van mijn eerste 5 kilometer smaakte naar meer en in de maanden erna volgenden nog drie keer loopevenementen van 5 kilometer.

Mijn hardloopsessies krijgen heel langzaam een ander karakter. Tijdens het lopen lukt het me steeds vaker helemaal naar binnen te keren en te analyseren wat er daar gebeurt. En dat is niet altijd mooi; soms ontdek ik eigenschappen als gemakzucht of ijdelheid. Maar ook doorzettingsvermogen en zachtheid. En soms denk ik aan niks. Iets wat me tijdens meditatie moeilijk lukt ontstaat tijdens het hardlopen spontaan: een leeg hoofd en het gevoel alleen maar te zijn. Ik noem dat bij mezelf een Forrest Gump-momentje.

Dit seizoen is er iets veranderd. Ik ben gaan beseffen dat hardlopen niet zozeer een kwestie van fysieke conditie is, maar van mentale kracht. Ik herken het wanneer ik wil opgeven en onderzoek dan waar dat vandaan komt. Soms is dat eenvoudigweg vermoeidheid of fysiek ongemak. Maar soms houdt mijn brein me voor de gek en probeert het me zo snel mogelijk met allerlei smoesjes weer thuis op de bank te krijgen. Door als een soort buitenstaander naar dit soort gedachten te kijken merk ik dat het makkelijker wordt langer vol te houden.

Hardlopen is een manier om mezelf beter te leren kennen, met mijn mooie en minder mooie kanten. Ik ben geen ambitieuze hardloper, maar ik heb het idee dat ik met de ervaringen van deze zomer mijn sportschoenen in de herfst niet achter in de kast zal laten belanden.

18 augustus 2011

zelf maken: mueslirepen

Op veler verzoek heb ik mijn geactualiseerde recept van de zelfgemaakte mueslireep hier gepubliceerd.

17 augustus 2011

het woensdagse weekmenu

Mijn jongste is deze week weer naar school en ik doe verwoede pogingen om wat structuur terug in het huishouden te krijgen. Na wekenlang uitslapende kinderen, vakantieactiviteiten, een huis vol vriendjes en logees is het behoorlijk rommelig geworden in huize Bewuste Eenvoud. Niet alleen qua spullen, maar ook qua planning en regels. Maar ik heb me voorgenomen de teugels vanaf deze week terug in handen te nemen, te beginnen met mijn wekelijkse boodschappenlijst.

Het moet maar eens afgelopen zijn met twee keer per week alleen een kopje soep of een boterham omdat de koelkast nét na sluitingstijd leeg blijkt. De Martha Stewart in mij is weer uit haar coma ontwaakt en gewapend met schoonmaakspul, een vuilniszak en praktische lijstjes ga ik als een witte tornado door het huis.


Ons weekmenu

Bloemkool-broccolischotel met tomaat en kokosmelk
*
Gierstsalade met gebakken zomergroenten (paprika, bleekselderij, courgette, aubergine, kappertjes, olijven)
*
Groene groentencurry met paksoi, snijbiet, spinazie en raapstelen (drie keer raden wat ik héél veel in de tuin heb...)
*
Rode bietenschotel met sojaroom en gebakken aardappeltjes
*
Courgettesoep met reuzencroutons




13 augustus 2011

zelf maken: komboecha

Gisten en fermenteren vind ik fascinerende processen. Mijn GFT transformeert door het fermentatieproces in een supervruchtbare bokashi. Met de goede mix van meel, water en vruchtensap start je je eigen zuurdeeg. En mijn nieuwste hobby is het brouwen van komboecha.

Komboecha is een heilzame drank, gemaakt van thee en een soort "zwam" die ook wel scoby wordt genoemd. Aan komboecha worden allerlei gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven. Het zou weerstandsbevorderend zijn, het zou helpen bij artritis, menstruatieklachten, huidklachten en het wordt genoemd in diverse diëten voor kanker- en ME-patiënten. Als je het internet afstruint naar informatie over komboecha zou je bijna geloven in magische krachten, maar los daarvan leert de praktijk dat het gewoon een lekker sprankelend en verfrissend drankje is. Ik kocht het vroeger weleens in de natuurwinkel, maar dat is een vrij prijzige hobby, dus ben ik gaan zoeken hoe ik het zelf kon gaan maken.

Wat is het nou precies voor drankje? Het is een frisse drank met een sprankeltje die koud gedronken wordt en die een beetje het midden houdt tussen ijsthee en appelcider. Komboecha wordt gebrouwen van een scoby (ook wel komboechazwam genoemd), een soort gladde, taaie paddestoel die bestaat uit een symbiose van gistcellen en gezonde bacterieën. Als je eenmaal de hand hebt gelegd op een komboechazwam dan heb je in principe voor je hele leven genoeg om een eindeloze voorraad komboechathee mee te zetten. De scoby groeit onder de juiste omstandigheden voortdurend, dus je kunt hem eindeloos splitsen.

De scoby is een beetje tuttig als het om zijn omgeving gaat, maar niet zo erg dat hij lastig te verzorgen is. Hij is dol op zoete zwarte thee op een temperatuur van ergens tussen rond de 23 graden. Ik heb hem hier gewoon op kamertemperatuur staan (in de zomer rond de 21 graden) en dat gaat prima. Hij heeft voldoende zuurstof nodig en wil liever niet teveel verplaatst worden. Ook wil de scoby goede hygiënische omstandigheden, dus zowel de pot waarin hij bereid wordt als de lepels die je gebruikt moeten erg schoon zijn. Gebruik geen metalen keukengerei, maar hout of kunststof.

Wat heb je nodig?
Een grote glazen kom, pot of vaas waar 2 liter in past
Een theedoek of een stuk kaasdoek
Een pan om de thee in te bereiden
Een maatkan om de suiker in af te meten
2 liter water
3 á 4 theezakjes (groene, witte of zwarte thee; geen kruidenthee)
200 gram witte suiker
1 scoby
1/2 kopje komboecha van de vorige keer of 2 eetlepels gedistilleerde azijn als je dat nog niet hebt

Hoe maak je het klaar?
- Maak een pan thee van het water en de theezakjes. Laat het minimaal 15 minuten trekken.
- Verwijder de theezakjes en voeg al roerend de suiker toe zodat het helemaal oplost
- Giet het mengsel over in de bokaal, pot of fles waarin je het verder wilt bereiden. Deze moet een wat wijdere halsopening hebben. Ik gebruik hier een glazen voorraadpot voor waar eigenlijk spaghetti in hoort
- Voeg, zodra de thee nog maar handwarm is, de scoby en het restje komboecha van de vorige keer toe
- Dek de pot af met kaasdoek of een theedoek zodat er zuurstof bij kan. Zet het op een relatief donkere maar wel goed geventileerde plaats (in ieder geval uit het directe daglicht)

Laat de komboechathee zoveel mogelijk met rust; het fermenteren duurt ergens tussen de 5 en 14 dagen, afhankelijk van de temperatuur en de kwaliteit van de omstandigheden. Er vormt zich een slijmerig en onaantrekkelijk uitziend laagje op het brouwsel. Dat is de nieuwe scoby die aan het groeien is. Na verloop van tijd (als je een aantal malen een hele nieuwe voorraad hebt gemaakt) zal dit een kipfilet-achtige zwam worden, waar soms wat bruinige draden aan hangen. Dat geeft niks, dat is de gist en kan helemaal geen kwaad.

Zodra het laagje op de komboechathee een paar milimeter dik is kun je de scoby met een houten of kunststof lepel een beetje opzij doen en een slokje proeven. Er is namelijk geen goed of fout; de komboechathee is klaar als hij de smaak heeft die jij prettig vindt. Wil je hem wat zoeter en milder, drink hem dan zo jong mogelijk. Hou je meer van een wat azijnige "bite", laat hem dan wat langer door fermenteren.

Als de thee klaar is, haal dan met schone handen de scoby eruit en bewaar hem in een schone glazen pot (bijvoorbeeld een lege pindakaaspot) met een beetje komboechathee om in te zwemmen. Giet de rest van de thee door een zeef in een fles en bewaar het in de koelkast. Neem elke dag een glas en geniet er van. Sommigen mengen het graag met wat vruchtensap, maar ik drink mijn dagelijkse komboecha puur. En wil je meer? Begin het hele proces dan gewoon opnieuw!

Een paar waarschuwingen: komboechathee heeft een zuiverende werking, dus kan in het begin wat heftig zijn voor je maag. Begin dus met kleine beetjes om er aan te wennen, drink het niet meteen op je nuchtere maag (alhoewel dat volgens de kenners uiteindelijk wel bijdraagt aan de heilzame werking) en schrik niet als je in het begin wat last hebt van winderigheid of diarree. Ook in de koelkast groeien de gisten nog door, dus wees voorzichtig met het inschenken van je glas dat er geen "blob" nieuwe scoby mee komt. Ik doe het voor de zekerheid altijd door een zeefje. Er gaat een behoorlijke hoeveelheid witte suiker in. Dat klinkt ongezond, maar in de praktijk is dat gewoon de voeding van de scoby en blijft er weinig van over. Een glas komboecha bevat 30 tot 40 calorieën, dus voor de lijn hoef je het niet te laten!


p.s. Ik heb inmiddels wat reserve scoby's liggen, dus mocht je het zelf willen proberen en bereid zijn hem hier in Den Haag op te komen halen, stuur me dan even een mailtje!

04 augustus 2011

voedselverspilling

Mijn ouders zijn van net na de Tweede wereldoorlog. Ze hebben geen echte honger meegemaakt, maar wel relatieve armoede. Mijn grootouders waren tot het eind van hun leven sterren in het optimaal gebruiken van restjes. Geen aardappel verdween in de prullenbak, geen stukje vlees bleef over. Altijd kon er wel iets in de soep of bij de jus, een aardappeltje werd opgebakken, de pan werd uitgedept met een stukje brood. Het is grappig om te merken hoe mijn moeder die gewoonte naadloos overnam en ook ik nu moeite heb om restjes voedsel weg te gooien. Niet alleen omdat dat me met de paplepel is ingegoten, maar ook omdat de verkwisting verder gaat dan alleen het voedsel dat je weggooit.

Wij Nederlanders gooien per jaar ongeveer voor 125 Euro aan eten weg waar niets mis mee is. Iedere kilo die je weggooit betekent gemiddeld ook een liter brandstof voor het produceren, verpakken en vervoeren van het voedsel. En daarnaast ook nog de enorme hoeveelheden water die er nodig zijn geweest voor het verbouwen van de gewassen of het fokken van het vee. Voor het produceren van een kilo biefstuk is ongeveer 10 á 15.000 liter water nodig geweest, dus reken maar uit.

Ik ben zeker geen heilig boontje op dit punt, maar ik probeer wel bewust verspilling tegen te gaan. Ondanks mijn pogingen verdwijnt er vrijwel wekelijks wel iets uit de koelkast of van de fruitschaal dat eenvoudigweg niet op tijd verwerkt is in een maaltijd. Toch zijn er wat uitgangspunten die ik bij mijn boodschappenplanning hanteer die moeten voorkomen dat er teveel in de gft- of vuilnisbak verdwijnt met alle verspilling die daar mee samenhangt:

- Ik eet zoveel mogelijk Nederlandse seizoensgroenten, liefst uit eigen tuin
- Ik probeer realistisch te zijn bij het inkopen: geen artisjokken of grote blokken tofu als ik niet zeker weet dat ik daar mijn gezin  of mezelf een plezier mee doe
- Ik koop zoveel mogelijk plantaardig voedsel (groenten en fruit) en beperk de aankoop van dierlijke eiwitten (zuivel, vlees, vis)
- Ik kook kleinere porties. De verleiding is altijd groot om genoeg te koken zodat iedereen nog een keer kan opscheppen. In de praktijk komt het er dan op neer dat je ofwel teveel eet (slecht voor de lijn), ofwel dat je het weggooit (zonde)
- Ik kies producten met zo min mogelijk vliegkilometers. Boontjes uit Frankrijk zijn naar mijn idee een betere optie dan boontjes uit Ethiopië
- Plan je maaltijden vooruit. Een weekmenu helpt je precies genoeg in te kopen en scheelt stress als je na een drukke dag werken nog moet bedenken wat je wilt koken en vervolgens naar de winkel moet
- Denk in je planning vooruit over de kliekjes. Wat extra pasta of broccoli vormen al snel een mooie basis voor een lunch voor de volgende dag.
- Soms houden we een kliekjesavond. Vaak is er van één maaltijd niet genoeg over om nog een hele avond met het gezin van te eten. Maar een aantal kliekjes bij elkaar maken een interessante maaltijd, dat we hier thuis blijmoedig "hutsieflutsie" noemen (en waar vooral de kinderen heel blij van worden)

- Vries alleen voedsel in dat je echt gaat eten en eet dat dan ook. Ik heb een lijst met de inhoud van mijn vriezer op de deur hangen, zodat ik niet vergeet wat er achterin weggestopt staat.
- Lees over het thema. Op Wasted food maakt Jonathan Bloom duidelijk op welke manieren we voedsel verspillen en wat je er tegen kunt doen. The Frugal Girl heeft de vaste gewoonte om iedere vrijdag meedogenloos vast te leggen welke dingen zij die week heeft weggegooid (en een groot aantal collega-bloggers volgt haar voorbeeld). Op Love food, hate waste staan allerlei handige tools om je te helpen verspilling terug te dringen.

Wat doe jij om voedselverspilling tegen te gaan?

03 augustus 2011

spelen

Vakantie is voor mij meestal een tijd om te evalueren wat er goed ging in de afgelopen periode en wat ik wil veranderen. Dit keer hoefde ik niet lang te bezinnen om het centrale thema boven te krijgen: mijn leven heeft in de afgelopen maanden teveel om werk gedraaid. Mijn energie ging op aan de uren op kantoor, het denken aan en dromen over het werk en het thuis napraten over werk. Terwijl ik voor mijn tentje zat te mijmeren kwam steeds duidelijker het beeld boven dat ik gewoon te weinig speel. Daarmee bedoel ik niets zwaars als "het aanspreken van mijn innerlijk kind" of iets dergelijks, maar gewoon helemaal opgaan in een activiteit die losstaat van het gewone leven en dat niet direct iets nuttigs toevoegt.

Door de drukte in mijn leven en in mijn hoofd sta ik eigenlijk structureel in standje "moeten". Daarmee hebben zelfs mijn hobby's een vorm gekregen die niet zoveel te maken heeft met lummelen en lekker de tijd vergeten, maar met bezigheden die iets toevoegen. Ik heb een stapel boeken en artikelen die ik "moet" lezen, ik heb een tuin die ik "moet" bijhouden, ik ben gek op koken, maar het "moet" wel verantwoord en lekker zijn.

Sluipenderwijs is het element spel uit mijn dagelijks leven verdwenen. Geen spannende nachtelijke wandelingen of kamperen op het dakterras, want morgen is het weer vroeg dag. Niet skeeleren 's avonds na het eten, want ik ben te moe of ik "moet" nog iets doen aan mijn andere hobby's. Ik ben gewoonweg vergeten hoeveel plezier ik beleef aan tekenen, schommelen, een zandkasteel bouwen, vliegeren, een dammetje bouwen of bootje varen.

Spelen is leven. Het is geen luxe en het is niet voorbehouden aan kinderen. Spelen is een manier om je verbeelding, je creativiteit en mentale gezondheid een boost te geven. Op internet vond ik een stukje van het Amerikaanse Institute of Play (jawel, dat bestaat!) waarin een indrukwekkende lijst met voordelen van spelen voor zowel kind als volwassene stond opgesomd:
- spelen verbindt ons met anderen
- spelen stimuleert flexibiliteit en je capaciteit om te leren
- spelen is tegengif tegen eenzaamheid, depressie en angst
- spelen traint ons in volhardendheid
- spelen helpt ons sociale vaardigheden te ontwikkelen
- spelen leert ons samen te werken
- spelen is een belangrijke component in het onderhouden van sterke, gezonde relaties

Tijdens mijn vakantie heb ik besloten mezelf toestemming te geven om te spelen en vandaag ga ik lekker met de kinderen steppen.

Wanneer heb jij voor het laatst gespeeld?