home sweet home

Mijn huis en ik zijn elkaar even kwijt geraakt. Door de teleurstelling over het nieuwe huis dat last-minute niet doorging ben ik een tijdje 'disconnected' geraakt. En dat terwijl dit huis me al twaalf jaar lang een warm en veilig thuis biedt. Maar bekijk ik mijn vertrouwde omgeving door mijn camera dan zie ik opeens haarscherp dat we het nog hebben, mijn huis en ik. Het huis is wie ik ben, wie wij zijn als gezin. En zoals met iedere relatie is investeren in tijd samen en in liefdevolle aandacht wat ons aan elkaar zal blijven binden.

terug naar de eenvoud

Om klein en eenvoudig te leven hoef je niet in een hutje op de hei te wonen. Ook met een drukke baan, een opgroeiend gezin met veel sociale verplichtingen en wonend in een stad is het mogelijk je leven simpel en bewust te maken of te houden. Het geheim is, althans voor mij, regelmatig even stoppen met doen en even te zijn. Ik snap dat dat abstract klinkt als je, zoals ik nog niet eens zo lang geleden, met een oververhit hoofd op zoek bent naar dingen die je moet doen om je overvolle leven weer te leven in plaats van het te ondergaan. Hoe stap je uit dat patroon? Hoe zorg je dat je ook zonder je leven radicaal om te gooien rust en bewustzijn voor jezelf kunt creëren?

Ik zeg niet dat ik de wijsheid in pacht heb, want het overkomt me jaarlijks nog wel een paar keer dat ik teveel hooi op mijn vork heb genomen en opeens merk dat ik al een tijdje op de automaat sta. Het moment dat ik dat constateer is steevast een stevige wakeup call, want ik heb me ooit heilig voorgenomen onder alle omstandigheden zinnelijk te leven: waarnemen, voelen, proeven en voluit ademen. Zo'n ontdekking is meestal een teken dat ik al even van het pad af ben en dat zelf aanvankelijk niet eens gemerkt hebt.

In mijn dagelijkse leven heb ik een paar vaste handelingen, of rituelen als je het zo wilt noemen, die mij bewust en in het hier en nu houden:

• De ochtendpagina's. Ik schrijf (vrijwel) iedere dag in drie pagina's, soms meer, mijn hoofd leeg. Vaak gaat mijn pen vanzelf over het papier en ontdek ik al doende pas hoe ik echt tegen iets aankijk. Soms is het alleen chagrijn van mijn innerlijke zeurpiet, maar ook dan voelt het aangenaam licht als het er eenmaal uit is.
• Ik begin iedere dag met een kefirsmoothie met banaan, spinazie, dadels en havermout. De handeling van het iedere dag een nieuwe portie kefir klaarmaken (in mijn geval met plantaardige melksoorten) en dat vervolgens verwerken tot een gezond ontbijt geeft me een goed gevoel. Het is nog geen vijf minuten werk, maar de combinatie van het ritueel met het gezonde en lekkere eindresultaat maakt dat ik bewust en energiek aan mijn dag begin.
• Wandelen. Afhankelijk van waar ik moet zijn parkeer ik bewust wat verder van het werk, zodat ik aan het begin en aan het eind van de dag wat beweging heb. En op dagen dat dat niet kan, zorg ik dat ik in de avond nog even een wandeling maak of een rondje ga hardlopen.
• De kippen 'uitlaten'. Zodra de dagen weer langer worden en ik bij daglicht thuis kom ga ik even buiten klussen terwijl de kippen lekker om me heen scharrelen. Hun geluidjes, het lekker rondlopen en schrapen met hun snaveltjes om wat onkruid mee te pikken maakt me elke keer weer vrolijk. Net als het moment dat de dames het genoeg vinden en vleugel aan vleugel op stok gaan.
• Handwerken. In plaats van tv 'consumeren' vind ik meer voldoening in 'produceren'. Nu het sjaalseizoen voorbij is kan ik mijn eindeloze reeks grannysquares weer oppakken, in de hoop dat ik lange zomeravonden in de tuin onder een grote zelf gehaakt plaid kan doorbrengen. 
• Composteren. De cyclus van afval tot voeding vind ik eindeloos fascinerend en diep bevredigend. Om te zien hoe de snippers uit het kippenhok, het snoeisel en gft afval bij elkaar alleen door het de tijd te geven transformeren tot heerlijk geurende, 'bossige' aarde is elke keer weer een wonder. En werkt op een rare manier erg relativerend.
• De poes aaien. Onze Sok is een erg aanhankelijk exemplaar en als ik aan het werk ben (vaak werk ik thuis nog een paar uur aan de keukentafel door) wil hij graag bij me zitten. Op dat moment heb ik er niet zoveel geduld voor, maar zodra hij het genoeg vindt laat hij zich niet meer afschepen. Tevreden 'stampend' op mijn schoot en luidruchtig knorrend gaat hij net zo lang door tot hij zich volledig genesteld heeft. Uiteindelijk kan ik niets anders dan toegeven en genieten van zijn totale overgave.

bloesem aan mijn pruimenboompje

kip in het bakkie

groene amandelkefir smoothie

pootaardappelen liggen te spruiten op het dak van het kippenhok

Hoe zorgen jullie dat je ook in tijden van hectiek bewust en eenvoudig blijven leven?

eindelijk lente

Pas als het zover is merk je hoe je het gemist hebt: lente. De voortekenen waren er al eerder, maar vandaag met een overtuigend zonnetje en aangename temperatuur begint de tuin te exploderen. Krokussen, narcissen en allerlei ander lentespul beginnen zich van hun goede kant te laten zien en het bijenvolk begint ook alweer af en aan te vliegen. Helaas is ook de kever die vorig jaar, samen met zijn ondergrondse kinderen, mijn oogst volledig heeft geruïneerd weer gesignaleerd. Hij is er de reden van dat ik serieus overweeg om maar niet eens meer te beginnen aan groenten in mijn Vinextuin. 1-0 voor de destructieve kever.

In het kader van mijn 40 zakken in 40 dagen periode moeten vandaag de hedera en het reuzengras er flink aan geloven. Ik geef mijn snoeischaar de vrije hand en de berg met snoeiafval wordt steeds hoger. Als ik nog een paar uur zo door ga zit ik alleen vandaag al aan 10 zakken.

Wat doen jullie op deze eerste lentedag?

Als iemand een suggestie hoe dit kevertje heet en hoe ik hem zonder chemische troep voorgoed met zijn nageslacht kan laten verhuizen naar verre oorden hoor ik het graag!

40 zakken in 40 dagen

Ik ben niet praktiserend Katholiek, maar ik kwam laatst langs een blog waarin de schrijfster vertelde dat zij al een paar jaar achter elkaar de vastenperiode aangrijpt om haar huis te ontdoen van overbodige troep. Zij noemt de uitdaging "40 zakken in 40 dagen" maar neemt de interpretatie van het woord zak gelukkig erg ruim: iets in een boterhamzakje, een kast of in een doos opruimen telt ook.

Ik mag graag denken dat ik de troep na intensieve ontrommelsessies van de afgelopen jaren aardig onder controle heb, maar de waarheid is dat er ook regelmatig weer spullen mee naar binnen komen. Ik heb geen kantoor, dus voor mijn werk sjouw ik documenten en papierwerk mee. De kinderen groeien uit kleding en komen thuis met spullen van school. Knutselprojecten liggen verwaarloosd in een la. Tijdschriften slingeren rond. Enfin, er kan nog best wat gedaan worden aan het rommelvrij maken van huize Bewuste Eenvoud.

Met het voorjaar weer in zicht heb ik dringend behoefte aan een ruim en licht huis, dus ik heb zonder al te veel nadenken bedacht dat ik mee ga in de uitdaging. Iedere dag één plek aan kant maken in de periode van Aswoensdag (morgen dus) tot Pasen en, zoals dat hoort in de vastentijd, een vrije dag per week. Alhoewel dat bij mij niet noodzakelijkerwijs de zondag zal zijn.

De initiatiefneemster van deze 40 dagen-uitdaging heeft links op haar site naar een printbaar logboek en zelfs naar een stickervel waar je op iedere geslaagde dag een sticker mag plakken. Als dat geen motivatie is? Het wordt wat veel om iedere dag verslag uit te brengen van mijn vorderingen, maar als stok achter de deur zal ik foto's maken om in de loop van het proces een keer mijn voortgang te delen. Met de eerste geur van lente in de lucht krijg ik zin om aan de slag te gaan. Wie doet er mee?

over Katholiek gesproken: in dit schattige Brabantse kapelletje was ik afgelopen weekend

communiceren

Schelden doet geen pijn, riepen we vroeger weleens. Maar eigenlijk had ik toen al moeite met die uitspraak. Woorden kunnen wel degelijk pijn doen. Vaak gebeurt het niet eens bewust, maar desalniettemin kan een scherpe opmerking bijna letterlijk door de ziel snijden en geneest een schram of blauwe plek sneller dan de schade van woorden. Die voel je soms jaren later nog.

De andere kant van die medaille is dat compassionele woorden magisch kunnen werken in moeilijke situaties. Het geheim zit hem niet alleen in de zorgvuldigheid waarmee de woorden worden gekozen, maar vooral ook in de intentie waarmee het wordt uitgesproken. Iconen als Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Nelson Mandela waren meesters in deze manier van communiceren. Het was voor hen geen handig communicatie trucje; hun manier van spreken was een reflectie van hun diepste overtuigingen, van hun persoonlijkheid. Die echtheid heeft de wereld veranderd. Niet zonder slag of stoot, maar alle drie hebben ze de wereld een beter achter gelaten dan dat ze hem aantroffen.

De afgelopen tijd kwam ik opeens regelmatig uitgeput en 'leeg' thuis van mijn werk, ongeacht of ik het druk had gehad of niet. En dat terwijl ik normaal juist veel energie en inspiratie uit mijn werk haal. Een vergelijkbaar leeg gevoel heb ik ook weleens buiten de context van werk, maar ik had er eigenlijk nog nooit bij stilgestaan waar de oorzaak zou kunnen liggen. Nu er zo duidelijk sprake was van een trendbreuk vond ik het de moeite waard om eens te onderzoeken waar dat gevoel vandaan zou kunnen komen. Ik probeer nog steeds dagelijks te mediteren en dat is een prima moment om eens in te zoomen. Wat is het precies? Waar voel ik het in mijn lijf? Welke vorm heeft het? Waar zit de oorsprong van die leegte?

Al reflecterend begon zich een steeds helderder beeld af te tekenen: het project waar ik mee bezig ben zit in een fase waarin ik steeds op mijn hoede moet zijn en 'strategisch' moet handelen. Dat betekent in de praktijk dat ik - bewust of onbewust - rekening houd met hoe mijn woorden kunnen worden uitgelegd en dat ik bij alles wat gezegd wordt moet zoeken naar de lading die er achter zit. Ik snap dat spel en speel het mee, maar dat wil nog niet zeggen dat het me goed ligt. Het is alsof ik me een onnatuurlijke rol aan moet meten in een toneelstuk dat me niet echt aanspreekt. Dat betekent niet dat ik mijn handdoek in de ring gooi. Er tussenuit stappen is de gemakkelijkste oplossing maar daar is het proces niet bij gebaat en daar leer ik zelf ook niks van.

Ik begon te lezen over geweldloze communicatie. Ik had een boek over dat onderwerp al een paar jaar geleden een keer op de kop getikt, maar had nog niet een directe aanleiding om het te lezen. Maar nu, tijdens mijn onderzoek naar hoe ik deze situatie kan keren, valt de inhoud in vruchtbare aarde. Het model van geweldloze communicatie is niet in een paar pennenstreken uit te leggen, maar het is een heel krachtige manier van je op een verbindende, empathische manier met anderen verhouden, hetzij thuis, hetzij op je werk. En het mooiste is: je hoeft er niks nieuws voor te leren; het is vooral een kwestie van bewustwording.

De taal die wij gebruiken binnen relaties en op het werk is vaak geënt op ideeën over goed of kwaad, wie heeft er gelijk en wie heeft er ongelijk? Het bevat oordelen, geboden of verboden, morele opvattingen of ideeën over wat jou door anderen is aangedaan. Wat alle mensen gemeenschappelijk hebben is een aantal basisbehoeften die bijvoorbeeld gaan over veiligheid en geborgenheid, autonomie, begrip, affectie en rust. Als die behoeften niet vervuld worden kan zich een scala aan gevoelens voordoen, zoals boosheid, verdriet, verwarring, schaamte of teleurstelling. De kern van geweldloze communicatie zit voor mij in het gegeven dat opmerkingen, beschuldigingen of opvattingen iets weggeven over een behoefte. Een opmerking als: "Je komt ook altijd te laat voor het eten" is een uiting van een onvervulde behoefte aan respect of verbinding. Alleen veroorzaakt de manier waarop dit geuit wordt bij de ontvanger waarschijnlijk geen empathische reactie, maar eerder iets als: "Maar jij maakt ook altijd zulke onhandige afspraken" of "Ben je soms vergeten hoe vaak je mij hebt laten zitten?".

Vanuit het model van geweldloze communicatie schets je eerst je ongenoegen in neutrale woorden: "Wij hadden om zes uur afgesproken en je bent er niet." Vervolgens benoem je je gevoelens: "Ik heb mijn best gedaan om lekker voor je te koken zodat we met zijn tweetjes een gezellige avond konden hebben en nu voel ik me niet serieus genomen en teleurgesteld." Daarna uit je de behoefte die daar achter ligt: "Ik heb behoefte aan respect voor de afspraken die we met elkaar maken en aan verbinding in de vorm van een gezellige avond met jou samen." Tenslotte doe je een voorstel voor een manier waarop deze behoeftes alsnog kunnen worden vervuld. "Kun je me de volgende keer ruim van tevoren bellen als het je niet lukt op tijd te komen en zullen we dan nu het eten opwarmen en samen een film gaan kijken?". Enfin, dit zijn misschien een beetje kinderachtige en gezochte voorbeelden, maar het gaat om de stappen in de communicatie.

Ik heb deze methodiek nu een paar keer losgelaten op mijn puberzoon en na zijn aanvankelijke verwarring (ik: "Je bedoelt dat je je gefrustreerd voelt omdat je om tien uur thuis moet zijn, terwijl je eigenlijk behoefte hebt aan respect voor het feit dat je al dertien bent?") merk ik dat hij zich wel wat meer begrepen voelt. Ook al is de uitkomst vaak nog hetzelfde. Sinds afgelopen week probeer ik dit ook in mijn werksetting toe te passen en de oprechte behoefte achter boodschappen te zoeken. Dat is een stuk taaier dan de dialoog met een dertienjarige, maar ook hier lijkt het vruchten af te werpen. Niet dat alles nu opeens als een zonnetje loopt maar vooral omdat ik als ontvanger meer begrip krijg voor de behoefte achter de boodschap van de zender. En omdat ik zelf bewuster mijn gevoelens en behoeftes communiceer, waardoor meer een echt contact ontstaat in plaats van een rollenspel waarin je steeds voor rugdekking moet zorgen. De grootste eyeopener is dat ik tot mijn eigen verbazing toch een stuk 'gewelddadiger' blijk te communiceren dan ik altijd gedacht had. Het is nog te vroeg om te kunnen zeggen of mijn batterij nu ook iets minder snel leegloopt, maar het ziet er veelbelovend uit.

Als je meer wilt weten over geweldloze communicatie, kijk dan eens naar dit filmpje van een gesprek met de grondlegger ervan.

uitzicht vanaf mijn werkplek; niet verkeerd toch?