30 maart 2011

kernenergie for Dummies

Al het nieuws over Fukushima maakt me onrustig. Ik weet er gewoonweg niet voldoende van om te kunnen inschatten wat de gevolgen en de risico's zijn. Of om een gefundeerde mening te hebben over kernenergie in het algemeen. Het is erg makkelijk om mensen na te praten, maar het leek me toch goed om mijn eigen oordeel te vormen. Ik heb me dus vastgebeten in alle informatie die ik er over kon vinden. Ik struinde sites af van energiebedrijven, milieu-organisaties, diverse politieke partijen en wetenschappelijke instituten. En omdat ik de beroerdste niet ben zal ik het hier proberen samen te vatten als een soort kernenergie for Dummies.

We hebben allemaal geleerd dat kernenergie wordt opgewekt uit uranium. Maar wat gebeurt er nou precies?

Kort gezegd is het kernenergie de energie die vrijkomt bij het splitsen van atomen van uranium. Uranium is een grondstof die volop aanwezig is in de bodem van onder andere Canada, de VS, Zuid-Afrika en Australië.

In een kernreactor liggen tienduizenden splijtstofstaven van uranium in een bad met water. In die staven vinden de splitsingen plaats, waarbij heel veel warmte vrijkomt. Het water neemt die warmte op en verandert in stoom, die turbines aandrijft. En die turbines, die wekken weer energie op. Eén kilo uranium wekt genoeg energie op om 7000 huishoudens een jaar lang van stroom te voorzien. En er is nog genoeg uranium om met het huidig verbruik nog honderden jaren door te kunnen. Maarrrrrr....ook hier geldt: op is op.

So far so good. Maar wat zijn nu de voor- en nadelen van kernenergie?

Je zou het door alle berichtgeving er omheen bijna vergeten, maar kernenergie heeft wel degelijk voordelen:
  • De uitstoot van CO2 is minimaal
  • Uranium is een goedkope grondstof
  • Kernenergie is zuinig. Ter vergelijking: 1 kilo hout levert 1 kilowatt per uur op, 1 kilo steenkool levert 3 kw*uur en 1 kilo uranium 40.000 kw*uur
  • Voor uranium zijn we niet afhankelijk van "politiek instabiele landen".
En hoe zit dat met de nadelen?
  • Er is geen goede, definitieve opslag voor het afval uit kerncentrales. Op dit moment wordt het afval ofwel in beton gegoten ofwel na opwerking (een soort recycling) in containers opgeslagen en bewaard in een ruimte in Vissingen. Zogenaamd hoogactief radioactief afval blijft nog tienduizenden jaren straling afgeven. Radioactief afval uit bijvoorbeeld ziekenhuizen of laboratoria wordt bovengronds opgeslagen en verliest na 100 jaar zijn straling. En straling, om maar eens een open deur in te trappen, kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken
  • Er is een reëel risico op misbruik voor terroristische of oorlogsdoeleinden.
  • Uraniumwinning in mijnen is vervuilend en gevaarlijk voor de betrokken arbeiders
  • Kerncentrales zijn groot en kunnen niet inspelen op schommelingen in de energiebehoefte
  • Kerncentrales zijn niet 100% veilig, zoals nu in Fukushima weer blijkt. Er zijn geen garanties dat er nooit iets zal gebeuren, ook al is bij de bouw van de zogenaamde 3e generatie rekening gehouden met aardbevingen en binnenvliegende vliegtuigen. Het ergste scenario daarbij is een zogenaamde melt-down, waarbij alle controlemechanismen uitvallen, de reactor langzaam wegsmelt en radioactieve straling in de atmosfeer komt met alle gevolgen van dien.
Dit is  uiteraard maar het topje van de ijsberg, dus ik nodig je vooral uit om je eigen bronnen te raadplegen. Mijn conclusie is dat het verhaal een stuk genuanceerder ligt dan ik aanvankelijk dacht. Maar de weegschaal slaat toch duidelijk door naar "nee". Onder goed rentmeesterschap van deze aarde versta ik ook: haar op zo'n manier behandelen dat je haar netjes achterlaat voor generaties na ons. En dan wegen voor mij de opbrengsten van kernenergie niet op tegen de risico's en het afval dat nog duizenden jaren gevaarlijk blijft. Laten we alle energie (excusez het flauwe woordgebruik) richten op het stimuleren van nieuwe vormen van groene energie.

Ik ben benieuwd hoe jullie er over denken!



p.s. op 16 april is er een landelijke manifestatie in Amsterdam tegen kernenergie.

16 opmerkingen:

  1. Inderdaad jammer dat er weinig gebruik wordt gemaakt van alternatieven, zoals zonne-energie. Alleen al vanwege de kosten. De nadelige aspekten van kernenergie kosten naar mijn idee op den duur veel meer.
    Fijn dat je zoveel informatie voor ons bij elkaar hebt gezocht. Ik vind het een verhelderend stuk. Bedankt!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Bedankt voor de samenvatting. Ik ga, ondanks de voordelen, ook voor "nee" tegen kernenergie.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Heel informatief. Ik ben allang mordicus tegen omdat het ontembare krachten zijn die als het mis gaat ook zo veel en zo lang ellende veroorzaken.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik vind het gevaar van een ongeluk in of bij een centrale en het opslaan van de afval zo ernstig,dat voordelen er niet tegen opwegen. Wij wonen niet ver bij Borsele en de opslag vandaan. Ik hoop,dat er nooit iets zal gebeuren. Groeten Izerina

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Is er een betere oplossing? Hout is er niet voor iedereen. Kolen zijn ook niet de oplossing. Duurzame energie tot heden toch ook niet. Het produceren van zonne-panelen e.d. is ook een milieu intensieve bezigheid maar gelukkig staat de technologie niet stil.

    Stroomopwekking uit getijgenwerking daar wordt aan gewerkt, vriend van ons werkt mee aan zo een project in de Noordzee.

    Schijnt dat bliksem opvangen als energie, als dat zou kunnen, het probleem zou oplossen. Of efficient zonne-energie omzetten in iets bruikbaars.

    Wat mij betreft is kernenergie voorlopig het best haalbare alternatief. Net als met vliegen: als het goed gaat profiteert iedereen ervan, gaat het een keer mis dan gaat het ook echt gruwelijk goed mis en dat is heel erg, maar maakt het vliegen niet minder veilig.

    De echte oplossing? Geen vlees meer eten, geen plastic zooi kopen, consumeren zoals 70 jaar geleden werd gedaan, hergebruiken, opgebruiken en beseffen dat je navel niet het middelpunt van de wereld is.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Er is al langer een echte en superschone oplossing bekend: onbeperkt energie middels kernfusie opwekken. Dat is net de omgekerde als wat nu gedaan wordt in de kerncentrales, daar wordt de atoom gesplitst en blijft de rotzooi over. Door kernfusie krijg je een energie die eenmaal verwekt is, onbeperkt blijft, zoiets als een perpetum mobile zeg maar. En dat is niet winstgevend voor de bestaande bedrijven etc...en daaroom is amper bekend en wordt tegengehouden. De wetenschappers wie zich ermee bezighouden zijn erg vaak verdwenen of verongelukt...

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik ben het met je eens: zo kun je de aarde niet achterlaten. Op naar de zonne-energie!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. oei Anoniem : je slaat de bal mis hoor. Er is een experimentele fusiereactor in Zuid-Frankrijk : Iter genoemd. Daar is men nu bezig een experimentele fusie reactor op te starten en te bouwen ( net als in de VS trouwens). Vanaf 2016 gaan ze proefdraaien. Ze hebben onlangs wel achterstand opgelopen omdat de 801 000 km niobiumtin draad, nodig om het magnetisch veld op te wekken om het hete plasma in te bewaren, 20 keer sneller verslijt dan verwacht.
    Aan fusie is er niks geheimzinnigs aan. En de wetenschappers zijn er nog allemaal mee bezig. Alleen is het nog niet voor morgen ( of overmorgen)
    Degene die kernfusie kan "ontwikkelen" zal trouwens zo rijk worden als de zee diep is : het is de Heilige Graal waar de mensheid naar op zoek is. Waarom zou men dat tegenhouden?

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Nog iets : zonne -energie is op onze breedte niet rendabel. In Vlaanderen is, ondanks massale investeringen van overheid en privé samen, nog maar 5.7% van alle groene energie afkomstig van pv-panelen (met 70 000 pv-installaties in Vlaanderen). Dat is 0.02% van de totale energieopwekking die via de photovoltaïsche panelen gebeurd. Geloven dat zonne-energie de oplossing biedt is geloven in een illusie. Daarbovenop is de productie van pv zo vervuilend en energieverslindend dat een paneel 4 jaar moet werken om z'n eigen productie-energie terug te betalen.Enkel wind, biomassa en getijden kunnen een voldoende grote opbrengst geven, maar het blijft véél te weinig om in onze huidige energie-behoefte te voorzien. Laat staan dat we ons transport dan nog eens elektrisch zouden organiseren.
    Ofwel verbruiken we nu met z'n allen 80%minder energie, en investeren we massaal in wind, getijden en biomassa ( en dan gaan we 100% groen!), ofwel moeten de kernreactoren open blijven. Er zijn geen andere alternatieven.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Groene energie lijkt mij de veiligste, meest natuurlijke oplossing.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Op een site als deze kun je erop wachten dat er alleen maar tegenstanders zijn van kernenergie. Ik bedoel; mensen die BIOLOGISCH op hun hoofd gegraveerd hebben, de geitenwollensok als Heilig beschouwen en het recyclen van derdehandsspulletjes als hun levensdoel hebben gesteld...

    Het is gewoon een feit dat we geen alternatieven meer hebben. Of in ieder geval niet meer op de langere termijn.

    Willen we die zes miljard mensen van energie blijven voorzien hebben we geen andere opties dan kernenergie. We kunnen hooguit proberen deze veiliger te maken.

    Zonne- en windenergie; allemaal utopisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Laatst las ik een mooi logje, over de tijd waarin kernafval actief blijft, hoe je dat kan visualiseren.

    Het voorbeeld betrof de piramides in Egypte, zo'n 4000 jaar oud. Een andere beschaving, een andere taal, ander schrift, nu nog weten we er niet het fijne van.

    Als je al ziet wat er in die tijd zo is veranderd, hoe wil je dan kernafval effectief beheren en veiligstellen voor de komende generaties? Dit gaat niet om de komende generaties, dit gaat om komende 'beschavingen'! Zo'n tijdspanne kunnen we amper bevatten. Laat staan ermee omgaan.

    Mijn handen kriebelen als ik de andere reacties lees over zonne- en windenergie. Ik ga er binnenkort eens goed op zitten broeden, en een mooi pleidooi voor zonneenergie schrijven. :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Beste Patrick,
    Ik ben geen voorstander van kernenergie. Ik ben ook niet tegen alternatieve energie. Integendeel. Maar ik ben vooral voorstander van energie BESPAREN. Dat is het enige dat toekomst heeft, in combinatie met vooral biomassa en windenergie. Zonne-energie moet de allerlaatste stap zijn, wegens gewoonweg niet rendabel genoeg en peperduur.
    Ik ben benieuwd naar jouw pleidooi voor zonne-energie. Ik ben vooral benieuwd hoe je gaat aantonen dat het ecologisch en economisch rendabel is. Want volgens alle officiële cijfers, en veel wetenschappers die ermee bezig zijn, is het dat in onze streken niet. Benieuwd welke argumenten jij gaat gebruiken om het tegengestelde te bewijzen
    Veel groetjes
    MV

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Veel mensen die pleiten voor kernenergie gaan ervan uit dat we het verbruik dat we nu doen gaan handhaven of dat het per persoon nog zal toenemen. Is dat echt noodzakelijk? Nee!
    Maar mensen geven niet graag hun bekende levensstijl op en schakelen energie besparen gelijk met verlies aan comfort, wat het duidelijk niet hoeft te zijn.

    En het gevaar van kernenergie vergelijken met het gevaar van vliegen vind ik nogal goedkoop eigenlijk. Als een vliegtuig crasht is dat erg, maar dat treft meestal enkel diegenen die er in zitten (en dus ook kozen om er in te zitten) Het aantal mensen (en dieren!) dat slachtoffer worden als er een kernramp is of een lek of weet ik wat overtreft dat duizenden keren en dit gaat over generaties.

    Ik weet het zelf ook niet zo goed. We doen het met zo weinig mogelijk verbruik, maar zijn ook kinderen van onze tijd. Ik denk dat we grondig moeten nadenken over onze manier van wonen en samenleven. Het is echter moeilijk om de vaak kortzichtige massa hierin mee te krijgen.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Ik ben leraar natuurwetenschappen heb m'n leerlingen afgelopen week een taak laten maken over kernenergie. Enkelen van hen gebruikten uw blog als informatiebron en schreven de eenheid die u gebruikt (kilowatt/uur) over. Deze eenheid is onbestaande en foutief. De eenheid die u zou moeten gebruiken is kWh (= kilowatt * uur). Zou u dit willen aanpassen, aub?

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Kilowattuur

    Het is fantastisch dat er kritisch wordt nagedacht over belangrijke zaken zoals kernenergie. Ik zou wel in het achterhoofd houden dat u pas geloofwaardig bent en serieus wordt genomen als u correcte informatie gebruikt.

    BeantwoordenVerwijderen