ver weg

Mijn lief en ik, wij zijn deze maand vijftien jaar bij elkaar. Vanuit onze studentenhuizen bestormden we in die eerste tijd de wereld: New York, Indonesië, Mexico, Egypte. Het (karige) loon van onze eerste banen ging op aan reizen. Het klinkt alsof dit jaren duurde, maar in werkelijkheid was deze reisfase maar een kleine twee jaar. Toen raakte ik zwanger van onze dochter. Het zette ons vrije leventje flink op zijn kop, maar bracht ons vooral veel moois: we groeiden samen met haar op. De wereld werd kleiner: in plaats van verre vliegreizen maken, huurden we een huisje in het bos in Ommen. We trokken niet meer rond in verre oorden met de rugzak, maar fietsten door ons onbekende Nederlandse gebieden, met een luiertas. Het leerde ons hoeveel moois er in de buurt is. Nederland was niet langer gediskwalificeerd, alleen omdat het Nederland was.

Twee jaar later kwam er een prachtige zoon bij en met een peuter en een baby beperkte onze wereld zich tot dicht bij huis. Slaapjes en hapjes waren in die jaren leidend voor onze dagindeling. Maar ze groeiden snel op en wij veranderden van welwillende amateurs in echte ouders. Ons blikveld verruimde en de kampeervakanties deden hun intrede. Met z'n vieren op avontuur is nog steeds ieder jaar een hoogtepunt waar we erg naar uitkijken.

Maar dit jaar breekt er een nieuwe fase aan. Dankzij de gezamenlijke inzet van alle opa's en oma's gaan mijn lief en ik voor het eerst in dertien jaar samen op reis. Deze week vertrekken we voor een paar weken naar Thailand. Twee weken helemaal samen, niet als ouders, maar als stel. Ik kijk er al maanden ontzettend naar uit, ik weet dat we er met volle teugen van gaan genieten. Maar het verschil met dertien jaar geleden is dat we, hoe ver we ook weg gaan, gewoon ouders blijven. Dat zijn we tot in onze haarvaten, daar doet afstand niets aan af. En het allergrootste verschil met toen is toch wel dat we iets ongelofelijk waardevols hebben om naar terug te keren.

Tot over een paar weken!

klein geluk

...is dit magische schouwspel als het gaat schemeren aan de kuststrook bij Kijkduin.

buffet

Gedrag van mensen fascineert me. Dat bedacht ik me vorige week toen ik voor een feestelijk buffet stond en wat last had van keuzestress. Een paar anderen leken ook moeite met kiezen te hebben, te zien aan de enorme toren van alle denkbare soorten hapjes die wankelde op hun bord.

Een buffet lijkt soms wel een metafoor voor deze planeet die we met zijn allen delen. Een prachtig buffet met een ruim assortiment natuur, grondstoffen, ruimte, zuurstof, dieren. Stel nou dat je al een tijdje verlekkerd in de rij hebt gestaan en dan eindelijk vooraan staat met je bord. Wat schep je op? Kies je alleen voor de dingen die goed voor je zijn? Neem je veel, of neem je precies genoeg om je ergste trek te stillen? Pak je juist de hapjes die je normaal niet zou kiezen, en die eigenlijk ook niet echt gezond zijn, gewoon omdat ze nu zomaar beschikbaar zijn? Stapel je je bord vol zodat je zoveel mogelijk helemaal voor jezelf hebt, ook al weet je dat de helft daarvan straks in de vuilnisbak verdwijnt? Neem je de allerlaatste roomsoes, of gun je het aan mensen verderop in de rij, die straks uit beduidend minder aanbod kunnen kiezen?

Mensen zijn vanaf dag één "geprogrammeerd" om te denken in schaarste. Diep in ons systeem leeft kennelijk een soort oerbesef dat goederen schaars zijn en dat het niet mogelijk is om ooit genoeg te hebben. We zijn er niet in getraind om alleen die hoeveelheid op ons bordje te scheppen waarmee we onze ergste behoefte kunnen stillen en de rest aan anderen te laten. We lijken verslaafd aan meer: een grotere auto (die meer brandstof verbruikt), een supersized portie fastfood, een flatscreen tv (die de energiemeter flink laat draaien), nog meer schoenen/kleding/keukenspullen/prullaria. En dat terwijl we al ver voorbij het verzadigingspunt zijn; we hadden het alleen niet herkend omdat we te druk waren met opscheppen.

Het rare is, dat het genoeg-gevoel (of misschien is voldoening een betere term) vooral bestaat als je arm noch rijk bent, wanneer je basisbehoeften zijn vervuld en je in bescheiden comfort leeft. Zodra dit punt van voldoening is bereikt, kan er meer rijkdom of bezit worden vergaard, maar dat zal nooit meer zorgen voor dezelfde mate van bevrediging.

In het welvarende deel van de wereld staan we steevast vooraan bij het buffet en nemen alle gelegenheid om eerst op te scheppen waar we behoefte aan hebben, daarna wat er lekker uit ziet en vervolgens nog een paar bordjes voor 'je weet maar nooit'. Als we nou met zijn allen ons verzadigingspunt, ons genoeg-gevoel, zouden leren herkennen, dan zouden welvaart, voedsel en grondstoffen een stuk eerlijker verdeeld kunnen worden over de wereldbevolking. Want als het buffet een metafoor voor de wereld is, dan is het gedrag van mensen bij het buffet een metafoor voor beschaving. Of misschien juist voor het gebrek daar aan.

gereedschapskist van de consuminderaar

In de dikke twee jaar die wij als gezin aan het consuminderen zijn (ligt het aan mij of raakt het woord consuminderen een beetje uitgekauwd?), hebben we een aardige kist vol gereedschap verzameld. Een kist vol met tips, trucs en hulpmiddelen om ons leven eenvoudig en goedkoop te houden. Als we weleens een tijdje verslappen dan hoeven we maar een greep in de kist doen en dan komt ons zuinige leven vanzelf weer op de rails.

Wat zit er allemaal in die "gereedschapskist"? Laat ik eens een top tien maken van dingen die je er zoal tegen komt.

1. Bergruimte voor voorraden

De consuminderaar slaat toe wanneer dingen in de aanbieding zijn. Maarrrr....met beleid. Afgeprijsde kerststol is bijvoorbeeld geen artikel dat je in bulk inkoopt, maar dingen als rijst, meel en lang houdbare (soja)melk kunnen erg aantrekkelijk zijn. Daarvoor is bergruimte essentieel. En bergruimte gaat verder dan kastruimte alleen. Het is vooral een kwestie van creatief denken: de ruimte onder het bed, de ruimte achterin de kledingkast, de schuur, als je met deze bril op een wandelingetje door je huis maakt zie je opeens plenty mogelijkheden.

2. Plastic bakjes

Wij gooien zelden eten weg en ook kliekjes van anderen (meestal onze moeders) worden in dank aanvaard. Daarvoor hebben we wel een enorme hoeveelheid plastic bakjes nodig, waar de leftovers in bewaard en ingevroren kunnen worden. Op zondag kook ik vaak voor een paar dagen vooruit en ook dan komen de bakjes goed van pas. Zaken als bonen, bepaalde granen en seitan zijn redelijk wat werk om te bereiden, maar als je grote hoeveelheden tegelijk klaarmaakt, kun je het in porties invriezen. Zo heb je altijd een makkelijk maaltje voor het grijpen.

3. Systeem om inkomsten en uitgaven te bewaken

Het bijhouden van de inkomsten en uitgaven heeft mijn financiële leven drastisch veranderd. Inzicht in wat er in komt en wat er uit gaat opent je ogen voor waar je goed bezig bent en waar het geld je  portemonnee uit lekt. Zo waren tijdschriften in mijn geval ooit een stevige uitgavenpost, maar omdat het per aanschaf steeds kleine bedragen waren, viel dat niet zo op. Totdat je het maandbedrag een keer zwart op wit ziet staan. Sindsdien lees ik nog tijdschriften in de wachtkamer bij de fysiotherapeut of leen er een paar in de bibliotheek, maar aanschaffen heb ik na die schok wel afgeleerd.

4. Boodschappenlijstjes

Een doorgewinterde vrek gaat nooit boodschappen doen met een lege maag en gebruikt bovendien altijd een boodschappenlijstje. Het lijstje is mijn anker; het zorgt dat mijn basisvoorraden op orde blijven en dat ik gericht voor een paar avonden eten inkoop. Zonder het lijstje krijg ik ongewenste inspiratie; schaf ik ingrediënten een halve rijsttafel aan omdat de nasikruiden in de aanbieding zijn. Een boodschappenlijst behoed me voor al te spontane ingevingen. Alhoewel je die soms ook een beetje de ruimte moet geven, want dat geeft het leven jeu. Of jus.

5. Marktplaats en rommelmarkten

Bij iedere potentiële aanschaf vragen we ons af: kan het tweedehands? Zo ben ikop dit moment mijn slaapkamer aan het pimpen en heb ik in de afgelopen weken nachtkastjes en lampjes van Marktplaats gehaald. Alles zo goed als nieuw en reuze hip voor een luttele 25 euro in totaal. Verder gaan er maar weinig spullen naar het grof vuil; allereerst wordt geprobeerd om het via Marktplaats te slijten. Het is verbazingwekkend wat er allemaal nog via dat kanaal het huis heeft verlaten. Als het niets meer oplevert bied ik het zelfs regelmatig gratis aan. Heb ik weer iemand blij gemaakt en het spaart me een ritje naar de Kringloop of de afvalinzameling.

6. Een consuminder-netwerk

Ik heb vaak behoefte om gevoed, geïnspireerd of gestimuleerd te worden. In mijn omgeving ben ik de enige die op deze zuinige manier in het leven staat, dus dat voelt best weleens eenzaam en het stuit soms op onbegrip. Dan is het heerlijk om te weten dat er blogs bestaan, boeken over zuinig leven of tijdschriften als Genoeg waarmee ik even mijn batterij kan opladen.

7. Echt Gereedschap

De échte consuminderaar is nergens zonder écht gereedschap. Als iets stuk gaat, kun je het beter repareren dan vervangen. Soms kun je van twee tweedehands vondsten iets prachtigs nieuws creëren. Kadootjes kun je voordelig zelf maken. Breien, naaien en haken zijn erg bevredigende activiteiten waarmee je voordelig dingen kunt creëren die in de winkel niet te koop zijn. Ik heb in de afgelopen 15 jaar al een vermogen aan kapperskosten uitgespaard door mezelf aan te leren alle gezinsleden te knippen. Bij al deze dingen is goed gereedschap onmisbaar. De "hardware" lijkt soms een investering, maar die verdient zich, als het tenminste intensief wordt gebruikt, dubbel en dwars terug!

8. Informatie

Zonder toegang tot goede informatie is consuminderen erg lastig. Vragen als: waar vang je de meeste rente? Waar koop ik de goedkoopste groenten? Hoe zit het met aftrekposten, toeslagen, energieverbruik, risico's van beleggen, abonnementen, goedkope manieren om me te verplaatsen, noem maar op. Zonder gedegen onderzoek loop je een hoop geld mis. Internet is voor mij inmiddels een onmisbare informatiebron. Het kost soms wat tijd om uit te zoeken hoe je het goedkoopst uit bent, maar uiteindelijk levert het op.

9. Bibliotheekpas

Ongelofelijk dat het niet veel drukker is bij bibliotheken. Voor mij is het niets minder dan een schatkamer. Alle boeken die je kunt bedenken over alle denkbare onderwerpen zijn er te krijgen voor een schandalig laag bedrag per jaar. En voor de kinderen zelfs gratis. En ja, met de komst van het digitale boek krijgen bibliotheken het moeilijker, maar bij ons vormt de bieb ook een pleisterplaats voor cultuur: er zijn regelmatig lezingen, workshops en exposities die erg de moeite waard zijn. Ik heb er wel vertrouwen in dat de bieb een blijvertje is.

10. Een rem

De laatste is zeker geen onbelangrijke. Het is als consuminderaar niet altijd eenvoudig om maat te houden. Wanneer is iets nog zuinig en wanneer wordt het ronduit vrekkig? Wanneer schik je je teveel naar de prijs en doe je concessies aan kwaliteit? Een gezonde consuminderaar beschikt over een goed werkende rem. Soms is het even genoeg en mag je jezelf of een ander best verwennen. En dat hoeft niet altijd de hoofdprijs te kosten. Als je altijd op de zak van anderen in de kroeg staat, of uit zuinigheid nooit meer iets attents doet zoals een kaartje sturen of een bloemetje kado doen, dan gaat dat direct of indirect ten koste van je eigen levenskwaliteit. Het leven is er om van te genieten en sparen is geen doel op zich.

lentetje spelen

Als een tuin een metafoor is voor je hoofd, dan was het in mijn geval hoog tijd om me zorgen te maken. Mijn postzegel is een jungle geworden. Omdat in het najaar alle aandacht en energie naar het winterklaar maken van de moestuin ging, heeft de winter me een beetje overvallen. Met een wit pak sneeuw erover leek het nog erg overzichtelijk, maar nu de sneeuw helemaal weg is ligt de tuin vol met snotterig blad, karkassen van wat ooit bloeiende delen van planten waren, een omgewaaide toef lampenpoetsersgras en de takken van een druif die de boel overgenomen heeft.



de "voor" situatie in de voortuin

Vandaag scheen het zonnetje, ik had geen andere plannen, dus hoog tijd om orde op zaken te stellen in de tuin (en daarmee in mijn hoofd).

Naarmate er meer blad weggeharkt was, kwam er meer lente tevoorschijn. Het begin van een paar tulpen die voorzichtig boven kwamen kijken, het prille groen van venkel; wonderbaarlijk hoe onder die serene laag sneeuw van de afgelopen weken stiekem toch van alles gebeurd is.

De winter en ik, we hebben elkaar nog maar kort geleden leren waarderen. Ik besef dat het dankzij de winter is dat ik zo van de lente houd. Op een dag als vandaag speel ik stiekem alvast lentetje en stel ik me voor hoe het straks ruikt, voelt en er uit ziet.


het stoeltje staat op het plekje in de tuin waar de zon het langst schijnt. Ik kan niet wachten tot ik me met een goed boek tussen het verse groen kan verstoppen...

Maar ook al zou je met dit weer de lente in de bol krijgen, er kan nog een hele winter komen. Dankzij mijn huis-tuin-en-keuken-jungle hebben de vogels mijn tuin in de afgelopen maanden tot favoriete hangplek bestempeld. Ik voel me dus een beetje schuldig dat ik veel blad en losse sprieten heb opgeruimd, maar als goedmakertje heb ik een vogelsnackbar voor ze geopend.

pindakaas met sesamzaadjes en restjes brood voor de lijsters en merels

de overdekte koolmezensnackbar, met uitzicht op mijn favoriete plekje

to e-read or not to e-read

Het is behoorlijk rustig geweest op mijn blog in de afgelopen week. Het zit namelijk zo: ik heb sinds een tijdje een e-reader. Tot voor kort stonden er alleen wat managementboeken op die ik las als ik ergens met de trein naartoe moest, dus ik kon de verleiding om de hele avond te lezen verder goed weerstaan. Tussen kerst en Oud & Nieuw heeft mijn lief er een enorme hoeveelheid e-books op gezet. Was er een tijdje geleden slechts een beperkt aantal klassiekers beschikbaar, inmiddels is het digitale boekenaanbod overweldigend. Mooie recente titels, in het Engels maar ook steeds meer in het Nederlands. Niet alleen romans, maar ook thematische boeken over tuinieren, koken, consuminderen, fotograferen, spirituele thema's, noem maar op. En met een beetje zoeken vind je op het www zelfs een behoorlijk gratis aanbod.

Avond aan avond spendeer ik met mijn e-reader onder een dekentje op de bank of in mijn bed en ik vind het heerlijk. Over twee weken ga ik op vakantie (waarover later meer) en ik verheug me er nu al op dat ik in één klein apparaatje mijn hele bibliotheek bij me heb. De boekenverzameling heeft in het verleden menigmaal gezorgd voor net-geen-overgewicht als we met het vliegtuig reisden. Ook deze zomer nog was de meeste plaats in de kofferbak van de auto gereserveerd voor de reisbibliotheek; als we hadden moeten kiezen tussen de tent thuis laten of minder boeken mee dan was het nog een lastig dilemma geworden.

Vorige week was ik op visite bij een vriendin die sinds een paar maanden lid is van een leesclub. Haar indrukwekkende boekenkast puilde uit met prachtige oude en nieuwe boeken. Al snel ontstond de discussie over een "echt" boek, versus een digitale. Zij vond dat het gevoel van een nieuw boek en het beeld van een kast vol mooie titels niet vervangbaar is. En inderdaad: puristen zullen de voordelen van een e-reader niet op vinden wegen tegen het gevoel van letters op papier.

Maar voor mij persoonlijk is het een ideale oplossing:

• Ik ben al een tijdje geleden begonnen om mijn enorme hoeveelheid boeken stukje bij beetje te verkopen via Bol.com en ik kan nu alle terughoudendheid laten varen. Op mijn zolder heb ik binnenkort een hele muur met kastruimte beschikbaar waar ik mee kan doen wat ik wil.
• Mijn e-reader kan overal mee naartoe. Het neemt weinig ruimte in, het zit in een degelijk hoesje en zoals al gezegd: ook op reis kom je nooit zonder interessant leesvoer te zitten.
• Er zijn veel gratis kwaliteits e-books beschikbaar. Even Googlen op "free" of "gratis" en "e-book" en er gaat een wereld voor je open. Een paar van mijn favoriete bloggers hebben e-books uitgegeven die gratis of voor een erg laag tarief te downloaden zijn. Het verbreedt mijn perspectief. Toevallig heb ik vandaag weer een paar interessante gratis boeken op het gebied van minimalisme en (vegetarisch) koken gevonden.

Nu lijkt het bijna een reclamespot voor een e-reader, maar laat ik vooral ook open zijn over de nadelen: ik heb een vrij goedkoop exemplaar gekocht, waarop eventuele kleurenfoto's in zwart-wit doorkomen. In het begin was het wat zoeken om de lettergrootte ideaal te krijgen (aan de andere kant: bij een papieren boek heb je het ook te doen met de aangeboden lettergrootte...). Het bladeren ontbreekt; in plaats van een bladzijde omslaan druk je bij mijn exemplaar op een knopje. Dat voelt toch anders.
Bij papieren boeken heb ik nog weleens de neiging om mooie teksten of quotes te onderstrepen. Dat kan niet bij een e-reader (althans; het is geen aanrader). En last but not least: de emotionele band die je weleens met een boek kunt voelen, ontbreekt met een e-reader.

Hoe gebruiksvriendelijk en praktisch mijn speeltje ook is, een aantal boeken wil ik gewoon op papier in mijn kast hebben staan. Boeken die veel impact op me hebben gehad of die reflecteren wie ik ben, daar wil ik geen afstand van nemen. Daar kan een elektronisch apparaat simpelweg niet tegenop.

Wat denken jullie, gaan e-readers het op termijn winnen van papier?

groot geluk

Iedereen alle geluk, liefde, wijsheid en plezier toegewenst in 2011. Vier het leven! 

liefs,

Mieb