druk bestaan, simpel leven

Regelmatig krijg ik de vraag: hoe lukt het je om je gezin, werk en sociale leven te combineren met het zo simpel mogelijk leven? Waar haal je de tijd vandaan om te tuinieren/elke dag te koken/eten te conserveren/je eigen huis schoon te houden/tweedehands te shoppen? Ik vind het lastig daar een eenduidig antwoord op te geven. Ten eerste is de manier waarop wij leven niet echt een blauwdruk of "best-practise" die zomaar overgenomen kan worden. Ten tweede is deze levenswijze voor ons zó vanzelfsprekend, dat ik er niet zo veel bij nadenk hoe ik het organiseer.

Simpel leven is een weg, geen bestemming. Bovendien heeft simpel leven niet één definitie, maar bijna zoveel definities als er mensen zijn. Waar de één ruimte ervaart door schulden af te lossen, heeft de ander baat bij het weg doen van de auto of bij het bereiden van alle maaltijden zonder toevoegingen uit pakjes of zakjes. Je kunt beginnen met je eigen brood bakken, alleen nog maar tweedehands kopen of door je huis en je agenda van zoveel mogelijk overbodige ballast te ontdoen. Iedereen maakt daarin zijn eigen keuzes en er is geen goed of fout.

Kijk ik naar mijn leven dan is dat voor een buitenstaander inderdaad hectisch: we werken beide vier dagen, hebben twee tienerkinderen, wonen in (een buitenwijk van) de stad en we hebben een tamelijk druk sociaal leven. Onze manier van eenvoudig leven is niet in beton gebeiteld; het verschilt per periode, soms per seizoen of zelfs per week. Binnen onze mogelijkheden doen we zoveel mogelijk zelf, maar als dat extra stress oplevert dan pakt die keuze ook weleens anders uit. Ik vind dat eenvoudig leven altijd te maken moet hebben met levenskwaliteit; als het een kwestie van "moeten" of juist van "niet meer mogen" wordt dan schiet het zijn doel voorbij. Eenvoudig leven mag niet bekenen dat je nooit meer een paar leuke schoenen kunt kopen, of met vriendinnen een roséetje kunt doen op een terras. De crux zit hem voor mij in het bewust maken van keuzes: als ik bewust de afweging maak om die schoenen te kopen of op het terras neer te strijken, dan geniet ik er ook voor de volle 100% van.

Afhankelijk van de levensfase waarin je verkeert zal eenvoudig leven er verschillend uit zien. Als je single bent maak je andere keuzes dan als onderdeel van een druk gezin. Ben je gepensioneerd dan heb je meer tijd om koopjes te vergelijken dan wanneer je het om je werk heen moet plannen. Woon je op het platteland dan heb je andere mogelijkheden dan in de stad, maar ook andere belemmeringen. Kortom, eenvoudig leven is nooit een "one size fits all", maar eerder maatwerk waarin je tijd, gezinssamenstelling, woonomgeving, portemonnee en persoonlijke voorkeuren altijd een rol zullen spelen. Dat neemt niet weg dat we op de weg die we ieder voor onszelf bewandelen, veel van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen inspireren. Daarom ben ik ook zo blij dat er blogs bestaan!

Een paar dingen die mij helpen om eenvoudig te leven:

- Zorg dat je voorraden op orde zijn. Bonen, rijst, granen, kruiden, meel en een basisvoorraad diepvriesgroente en blikken met tomaten en dergelijke heb ik altijd in voldoende mate op voorraad. Zo staat niets me in de weg om zelf vanaf de basis een - vaak eenvoudige - maaltijd in elkaar te zetten. Ook van basis toiletartikelen koop ik meteen een voorraadje als er een goede aanbieding is.

- Hou je inkomsten en uitgaven nauwkeurig bij om grip te houden op je financiën. Wij gebruiken daarvoor al een paar jaar naar volle tevredenheid het gratis programma Winbank en kunnen zo precies zien hoe we er bij staan op het gebied van ons uitgavepatroon en spaartegoed. Het programma helpt ons bij het realiseren van onze ambitie om binnen nu en tien jaar financieel onafhankelijk te zijn (waarover ik binnenkort meer zal vertellen).

- Kook op voorraad in het weekend. Week en kook grotere hoeveelheden bonen in één keer. Verdeel ze direct in porties en bewaar ze in de koelkast of vries ze in. Maak grotere hoeveelheden van gerechten die je daarna ook als lunch mee naar het werk kunt nemen.

- Scheid je afval en recycle! Een kleine moeite en een grote bijdrage aan het milieu. Vraag je bij alles wat je weggooit af of het nog een functie kan dienen. Kan het gammele, roestige wasrek nog gebruikt worden om boontjes tegenop te laten klimmen in de tuin? Kan de kapotte stoel met een verfje en een ander stofje gepimpt worden voor de tienerkamer? Kan die pan met deuk en zonder handvatten nog als plantenbak dienen om een salade (cherrytomaatje, sla, bieslook) in te laten groeien?

- Houd een lijstje bij van spullen die je nodig hebt en die je mogelijk tegen komt op rommelmarkten. Denk daarbij ook vooruit aan verjaardagen, feestdagen of andere seizoenen. Door een lijstje bij te houden voorkom je het gevoel van "ik had iets nodig, maar wat ook alweer?" en het behoedt je voor impulsaankopen.

- Maak er een sport van zo min mogelijk energie te verbruiken en de water-, gas- en energierekening zo laag mogelijk te houden. Was op goedkope stroom, hang het daarna zoveel mogelijk aan de lijn te drogen (en was het niet als het niet echt nodig is!). Zet lampen uit als je niet in de betreffende ruimte bent. Zet de verwarming lager en maak er een gewoonte van met het gezin lekker op de bank onder een dekentje te kruipen. Pak wanneer maar mogelijk de fiets in plaats van de auto. Gebruik je oven efficiënt (voorverwarmen is écht niet nodig en meerdere dingen tegelijk bakken is met een beetje slim plannen geen probleem). Gebruik een ouderwets koffiezetapparaat in plaats van een Nespresso of Senseo en zet in één keer een grote pot in plaats van losse kopjes. Vang het eerste (koude) water van de douche op om later te gebruiken voor een handwasje of om de wc mee door te spoelen. Daag jezelf steeds opnieuw uit om de volgende energierekening lager te laten worden dan de vorige.

- Geniet van kleine dingen. Vrije tijd hoeft niet duur te zijn; het kan ook betekenen dat je bewust geniet van een boek lezen in het zonnetje, een rondje fietsen, een zonsondergang fotograferen, thuis koken voor vrienden. Vrije tijd hoeft niet groots en meeslepend te worden ingevuld om waardevol te zijn; aan het eind van je leven zul je je vooral de kleine, eenvoudige pareltjes herinneren die je leven de moeite waard maakten.

- Kijk goed waar je plezier in hebt: als je graag handwerkt, zeep maakt, tuiniert of repareert dan is dat een tijdsbesteding die prima binnen eenvoudig leven past. Maar leg het jezelf vooral niet op als je er een hekel aan hebt. Het spectrum van dingen die je kunt doen om je leven eenvoudiger te maken is eindeloos; pik eruit wat je past en zorg dat het je geen stress geeft, want dan schiet je je doel voorbij.

weekmenu

Het is weer zondag, dus tijd voor het menu voor de komende werkweek. De voorjaarsvakantie is hier net begonnen, dus het wordt een kort weekje: donderdag trek ik met zoonlief een paar dagen de bergen in. Maar dat neemt niet weg dat er in de dagen daarvoor gezond en praktisch gegeten moet worden, al was het maar om alvast wat weerstand op te bouwen voor onze sportieve prestaties!

*
Indiase dahl met bloemkoolkachumbar en chapati
*
Roerbakschotel van rode paprika en broccoli
*
Ananas-tempeh-teriyaki met zilvervliesrijst
*
Andijviestamppot met mosterdjus

eetbare tuin

De afgelopen jaren heb ik met tuinvriendin Carolien een moestuin gedeeld. De luxe van een lapje grond waar je naar hartelust kunt spitten, zaaien, wieden en oogsten is ongekend. Maar er zat voor mij ook een heel groot nadeel aan: de sociale controle door de mede-moestuiniers. Ik weet niet of anderen dit herkennen, maar op het complex waar ik de afgelopen vier jaar tuinierde heerst een duidelijke opvatting over wat "goed" en "fout" is. Netjes is goed, rommelig is fout. Ongedierte bestrijden door sprays en korrels is goed, door combinatiebeplanting of insecten desnoods handmatig verwijderen is fout. Kunstmest is goed, bokashi is fout (want onbekend). Het is voorgekomen dat een hulpvaardige buurman mijn planten spontaan bespoten had om ons een handje te helpen.

Ik merkte dat ik steeds vaker tuiniermomenten zocht waarop ik zeker wist dat er verder niemand was. Ik vertrouwde er niet meer op dat mijn oogst per definitie puur en onbespoten was. En toen ik deze zomer een vervelende opmerking kreeg omdat mijn aardperen een vierkante meter schaduw bij mijn buurman in de tuin veroorzaakten was voor mij de maat vol: ik besloot er mee te stoppen.

Maar mijn liefde voor moestuinieren is onverminderd sterk, dus dat er een goed alternatief moest komen stond direct vast. Nu heb ik het enorme geluk dat ik hier in de stad over een klein stukje tuin, een oprit voor de auto en een - ietwat onherbergzaam - dakterras beschik. Je zou toch zeggen dat op al die bij elkaar gesprokkelde stukjes voldoende ruimte moet zijn om een aardige eigen oogst te realiseren.

Vorige week heeft mijn vader flink de handen uit de mouwen gestoken en mijn kleine stukje volle grond opgeruimd en ontdaan van overbodige fratsen. Als ik nu vanaf mijn plekje aan de eettafel naar buiten kijk zie ik een prachtig lapje donkerbruine grond met wat narcissen en wat knoppen van wat over een paar weken tulpen gaan worden. En verder zie ik vooral potentie: verse knoflooktenen, knapperige erwtjes en peulen, blozende maiskolven, pompoenen en tomaten. Mijn dakterras wordt voorzien van een squarefootgarden met wat klein spul. Aardperen zorgen voor beschutting tegen de wind. In een grote rechthoekige speciekuip komen rosevalaardappeltjes te staan. Waar nu nog een sierdruif tegen een hek aan groeit komt een doornloze braam te staan. Vorig jaar hebben mijn appel- en kersenboom in speciekuip al een indrukwekkende oogst opgeleverd en dit jaar is mijn mini-boomgaard uitgebreid met een perenboom. Ik verlekker me al dagen aan verschillende zaadcatalogi en straks is het eindelijk tijd voor een ritje naar Vreeken om mijn voorraad aan te vullen.

Beschouw dit dus maar als een "voor-foto", want vanaf nu is de metamorfose van huis-tuin-en-keukentuin naar eetbare tuin gestart!



de start van mijn eetbare tuin - 25 februari 2012



materialistisch minimalisme

Zuinig leven en minimalisme gaan niet persé hand in hand. Ik herinner me de serie Miami Vice uit de jaren '80, waarin kasten van huizen met grote ramen indrukwekkend leeg zijn ingericht. Met een strakke bank, een enkel kunstwerk en kunstige belichting als belangrijkste "meubelstuk". De eigenaren verdienen op dubieuze wijze bakken vol geld, dragen dure maatpakken, rijden Ferrari's en hebben een extravagante lifestyle. Materialistisch minimalisme, is dat in feite.

Ik ben verzot op woonbladen en ook daarin zie je deze vorm van minimalisme vaak terugkomen. Sla een Eigen Huis en Interieur of een Elle Wonen open en de strak ingerichte villa's met gietvloeren, op afstand bedienbare jaloezieen en ingebouwde stoomovens spatten van de pagina's. De advertenties gaan over ultraplatte tv's die lijken op schilderijen en geluidsinstallaties niet groter dan een cd-hoesje. Ik verlekker me aan die leegte en schoonheid, maar niet met de gedachte dat ik ook zo'n groot huis met dure spullen wil.

Minimalisme kan namelijk wel degelijk samen gaan met zuinig leven. Sterker nog, het komt wat dubbel over om meer te betalen voor het gevoel van "minder". Liever denk ik voor ik iets koop (meestal tweedehands)  na of ik het de moeite waard vind om het mijn leven binnen te laten. Is het voor mij waardevol genoeg om er voor te zorgen en het iedere dag opnieuw te zien? Is het het geld waard dat ik er aan uitgeef (en dat ik ook zou kunnen gebruiken voor andere nuttige, leuke of mooie dingen) en is het de ruimte waard die het inneemt?

Uiteraard maakt iedereen in dit gezin zijn eigen afwegingen daarin en daarom zal een buitenstaander mijn huis ook niet direct als minimalistisch herkennen. Een lege woonruimte is alleen te realiseren als alle huisgenoten daar op dezelfde manier en met dezelfde inzet naar streven. Dat vind ik niet jammer. Althans, niet meer. Mijn huis is een stuk ruimtelijker (lees: leger) dan vroeger en wat er over is, is een verzameling van spullen waar één van de gezinsleden bewust voor heeft gekozen. Regelmatig hebben we de discussie of de dingen die ons omringen nog steeds de spullen zijn waar we blij van worden, die we regelmatig gebruiken of waar we een bijzondere herinnering aan hebben. Dat gevoel evolueert vaak, waardoor het dieper wordt of juist verdwijnt. Als het antwoord nee is, dan verlaat het alsnog het huis, liefst op dezelfde manier als hoe het is binnengekomen: via Marktplaats, rommelmarkt of Kringloopwinkel. Regelmatig brengt het hetzelfde op (of meer!) als waar we het voor hebben gekocht. En het is ook geen probleem als er af en toe een "nieuwe" schat bij komt.

In die zin is de vorm van minimalisme die ik bedrijf zich net zo goed materialistisch als het minimalisme uit Miami Vice. Niet omdat ik een poenig leeg huis heb, altijd uit ben op de nieuwste gadgets of status ontleen aan auto's of keukenapparatuur. Wel omdat ik de weinige spullen die ik bezit bewust en met zorg bij elkaar heb gezocht, er goed voor zorg en er optimaal van geniet.

reizen 2

Alhoewel de luxe van reizen haaks staat op mijn eenvoudige manier van leven, kan ik het toch niet laten. Het hele jaar leef ik zo "groen" mogelijk, maar ik sta mezelf af en toe een reis toe (alhoewel een groot woord voor een paar dagen in het buitenland). Zo'n ervaring geeft me genoeg inspiratie en stof tot nadenken om er weer maanden tegenaan te kunnen. Waar sommigen stress beleven aan het regelen, inpakken, je weg zoeken in een onbekende omgeving, wachten op vliegtuigen/bussen/taxi's, je staande houden in een andere omgeving, haal ik daar vooral energie uit. De reis begint bij mij al als ik op internet aan het zoeken ben naar een betaalbare deal op een interessante plek.

Wat is dat toch aan reizen wat maakt dat ik mijn batterij daar zo mee kan opladen?

Het leven uit een koffer maakt mijn leven heerlijk overzichtelijk. Het gevoel dat ik alles wat ik nodig heb in een bescheiden koffer kan meenemen vind ik een verademing. Het sterkt mij in het idee dat ik nog veel meer uit mijn huis kan elimineren om tot de "bare necessities" terug te gaan.

Andere omgevingen laten me doorlopend nadenken over waarom ik doe wat ik doe en waarom dingen in ons land op een bepaalde manier geregeld zijn. Een nieuwe omgeving is een spiegel. Daarom loop ik ook niet braaf alle toeristische attracties af, maar zijn het vooral de eenvoudige, dagelijkse dingen die me aanspreken: een rondje hardlopen door Central Park op zondagochtend, boodschappen doen in de supermarkt, met de metro reizen, een kopje koffie drinken in de bibliotheek, een praatje maken op straat.

Reizen helpt me van vooroordelen af. Of ik het leuk vind of niet, ik heb - soms onbewuste - vooroordelen  over bevolkingsgroepen, andere gewoontes of culturen. Het is confronterend om wakker geschud te worden en te zien dat ik het al die tijd bij het verkeerde eind heb gehad of dat de werkelijkheid een stuk genuanceerder ligt dan ik dacht. Maar het maakt me een toleranter en geduldiger mens.

De schoonheid, maar ook de lelijkheid, van een andere omgeving kan me ontzettend ontroeren.

Ervaren dat ook op andere plekken op deze aardbol mensen vreugde, verdriet, liefde en dagelijkse ergernissen ervaren maakt dat ik een sterk gevoel van eenheid ervaar. Tegelijkertijd relativeert het mijn eigen beslommeringen. Het doet me beseffen dat ik op deze aarde maar een heel klein radertje ben in een gigantisch systeem. Het maakt me bescheiden; tot op zekere hoogte zelfs  nederig.

En last but not least: het allermooiste van reizen is het terugkeren naar de plek die ik "thuis" noem. Die fijne plek die ik heb gecreëerd met de mensen die ik het meest lief heb van deze hele mooie, grote wereld. Terwijl ik daar eigenlijk de deur niet helemaal voor uit hoef.