retraite

Waarschuwing: ik probeer een weekend zonder woorden onder woorden te brengen. Dat draagt het risico in zich dat het een zweverige/abstracte/wazige post wordt. Op hoop van zegen dan maar.

Zo lang ik me kan herinneren heb ik moeite gehad met met stilte en met alleen zijn. Een paar jaar geleden heb ik me voorgenomen ieder jaar iets te doen waar ik bang voor ben. En dit jaar was dat een stilteretraite.

Het is moeilijk een woordeloos weekend in woorden te vangen. Het grote kenmerk van een dergelijke retraite is namelijk dat er nogal weinig gebeurt. Dat is nodig, om helemaal naar binnen te kunnen keren. Hoe saai en oninteressant dat ook is voor een willekeurige voorbijganger, van binnen werd de boel stevig opgeschud.

De eerste dag was het een totale kakofonie in mijn hoofd. Gedachten buitelden over elkaar heen, onafgemaakte plannen drongen zich aan me op en telkens was daar de behoefte om van alles iets te vinden. Het ego waarmee ik dit lichaam deel heeft kennelijk de drang om overal een label aan te plakken: lekker, vervelend, vrolijk, irritant, noem maar op. Erg vermoeiend.

Op dag twee wisselden periodes van ongelofelijke gelukzaligheid en diepe wanhoop elkaar af. Het ene moment zweefde ik op de toppen van geluk en had alles een gouden randje, het volgende moment voelde ik me zwaarmoedig en moest ik huilen om niets.

Op de derde dag gebeurde er iets wonderlijks. De herrie in mijn hoofd werd minder en ik voelde af en toe een glimps van iets wat ik bij gebrek aan een beter woord maar even "acceptatie" noem. Niet meer dat eeuwige labelen, maar heel af en toe kon ik onbevooroordeeld waarnemen. Ik ben. Dingen zijn. Het is goed. Alsof ik over mijn eigen schouder mee keek en liefdevol kon relativeren: wat maak je je toch druk; laat nou eens los. Accepteer. Geniet.

Het voelt heel banaal om dit op te schrijven, omdat het voor mij iets heel groots was, terwijl ik besef dat het op anderen misschien triviaal over komt. Mijn belangrijkste conclusie: ik blijk best aangenaam gezelschap voor mezelf te zijn zodra ik die innerlijke hyperactieve criticus af weet te schudden.

Een paar inzichten die ik dit weekend heb opgedaan:

- Stilte bestaat niet. Er is altijd geluid. Wat echte stilte is, is het stoppen van dat praat-apparaat in je hoofd. Zo kom je bij het bewustzijn wat daar achter tevoorschijn komt. Zoals een leraar het tijdens de retraite mooi verwoorde: "Silence is getting rid of the mind dust". Daarna komt boven drijven waar je echt iets mee moet.

- We identificeren ons met de karaktereigenschappen die ons worden toegedicht. We zijn vrolijk, slim, prikkelbaar, actief, noem maar op. We geloven in deze verhalen en gaan ons er zelfs naar gedragen. Maar feitelijk zit onze échte ik veel dieper weggestopt en kom je die pas tegen als je het ego het zwijgen op weet te leggen. En dan ziet het plaatje er soms volledig anders uit.

- Hoe weet je of het je ego is dat tegen je praat of dat het je échte ik is? Als het tot je spreekt in woorden is het je ego. Is het een diep weten, een fundamenteel gevoel, dan "praat" je met je echte ik.

- Leven in de hoogste versnelling ontneemt je de verbinding met je naasten en met jezelf. In de beslissingen die ik op dit moment te nemen heb, neem ik twee dingen als ijkpunt: beïnvloedt het de mate waarin ik verbinding kan houden met mijn naasten en met mezelf (dus: krijg ik het er drukker door, raak ik erdoor afgeleid van wat er écht toe doet?). En: wil mijn ego dit (want: meer geld, meer status, meer, meer, meer)? Of is het iets wat ik zelf wil omdat het bijdraagt aan mijn zelfverwezenlijking?

Poehpoeh, wat een zwaar verhaal. Maar zeg niet dat ik jullie niet vooraf gewaarschuwd had!