16 november 2010

dwangmatig ontrommelen

Een tijdje terug las ik ergens een artikel dat me aan het denken heeft gezet. Het ging, kort gezegd, over redenen om te ontrommelen (ik weet niet meer wie deze term als eerste gebruikte, maar ik vind het een mooi Nederlands equivalent voor het woord decluttering).

In het stukje werd op indringende wijze een aantal achtergronden genoemd voor de opruim-religie die zich in een razend tempo onder bewuste consumenten lijkt te verspreiden. Zo werd er gesteld dat het verlangen naar weggooien en opruimen vaak een reactie is op de chaotische wereld van tegenwoordig. Weinig spullen in een geordend huis geeft een gevoel van controle.  Ook werd ontrommelen vergeleken met een aflaat: door je te ontdoen van spullen los je het schuldgevoel af dat rücksichtslos consumeren - bewust of onbewust - in je heeft losgemaakt. Daarnaast kan er volgens de auteur achter het opruimen een idee zitten dat uiteindelijk alles goed komt, als je woonomgeving eenmaal netjes en op orde is.

De schrijfster van het artikel wees er op dat het - in haar ogen dwangmatig - streven naar een lege woonruimte, gevoel en sensualiteit aan een huis ontneemt. Ze daagde de lezer uit om te erkennen dat de diepere laag achter opruimen niets anders is dan angst.

In eerste instantie riep het stuk weerstand in me op. Ik vond het nogal flauw om de fundamentele keuze om met minder spullen toe te kunnen (en te willen!) af te doen als een aflaat. Ik was eigenlijk een beetje beledigd. En wat nou angst? Kom op zeg, wat heeft het wegdoen van spullen nu met angst te maken? Is het niet juist dapper om je van alle ballast te ontdoen? Maar nu ik er wat langer over nadenk merk ik dat het misschien toch iets genuanceerder ligt.

De aandrang tot spullen hamsteren en de aandrang tot spullen wegdoen zijn in feite twee kanten van dezelfde medaille. Een hamsteraar wordt onrustig bij het idee dat hij misgrijpt als hij mogelijk ooit iets nodig heeft. Als buitenstaander identificeer ik dat gevoel - dat ik bij mezelf helemaal niet herken - meteen als angst. Maar graaf ik wat dieper in mijn eigen beweegredenen, dan moet ik erkennen dat ik stiekem een raar soort bindingsangst heb. Ik voel me beperkt in mijn bewegingsruimte (letterlijk en figuurlijk) als ik teveel materiële zaken om me heen heb. En daarom ontdoe ik me het liefst van zoveel mogelijk spullen.

Wat we gemeen hebben, de hamsteraar en de ontrommelaar, is dat we onze dieper liggende angst niet zomaar aanvaarden, maar het vertalen naar bepaald gedrag. En beide vormen van gedrag hebben, als je het helemaal af pelt, met controle te maken. De hamsteraar vindt rust in het onafhankelijke idee dat hij ooit alles tot zijn beschikking zal hebben wat hij maar nodig kan hebben. De ontrommelaar vindt rust in het idee dat hij, als hij zich ooit ontdaan heeft van alle ballast, vrijheid en overzicht zal hebben.

Tot welke conclusie leidt deze overpeinzing? Voor mij leidt het tot de erkenning dat ontrommelen om het ontrommelen, hoezeer ik dat ook zou willen ontkennen, gedrag is dat voortkomt uit (irreële) angst en verlangen naar controle.
De volgende keer dat ik mezelf ietwat verwilderd met lege vuilniszakken door het huis zie dwalen op zoek naar dingen om weg te doen, hoop ik bewust een pas op de plaats te maken. Maar ontrommelen als resultaat van een bewust proces van loslaten, als een doorvoelde actie om het leven te scheppen dat ik graag voor mij en mijn gezin wil, is een ander verhaal.

De uitdaging is alleen om op tijd het verschil te herkennen.

11 opmerkingen:

  1. Ook ik ben het laatste jaar aangestoken door het opruimvirus. Iedereen heeft zo zijn eigen motivatie denk ik en die kan erg verschillen. Voor mij was en is het nodig om na 23 jaar in hetzelfde huis gewoond te hebben er er mijn kinderen in te hebben grootgebracht, afscheid te nemen van een levensfase en de spullen die dat heeft achtergelaten en ruimte te scheppen voor iets nieuws. Een andere reden is, een beetje morbide vinden mijn kinderen dat, dat ik bij mijn dood die hopelijk nog lang op zich laat wachten,niet een huis volgestouwd met troep achterlaat, waar zij zich over moeten ontfermen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dat heb je mooi gezegd! Heb ook Echt Heel Veel opgeruimd maar toen de herfst kwam miste ik warmte in huis? In de zomer is buiten met alle mooie dingen je 'huis' maar in de winter moet je het met je huis doen. Ik zette een paar planten neer, een schaal met kaarsen, een nieuwe wierookhouder, kreeg een kitch lantaarn van mijn ma en versleepte wat meubels...

    Het is minder kaal en strak dan het was en misschien gaat het van de lente ook weer naar zolder maar voor de time being geniet ik van die dingetjes die nu net wat meer schwung geven.

    Het hoeft niet dwangmatig leeg worden gehouden.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Heksenbezem: Ik kan me dat laatste eigenlijk best voorstellen. Je doet er een leven over om je huis vol te verzamelen met spullen, dus je hebt ook best de tijd nodig om je daar weer van te ontdoen. Het opruimen is in die zin ook het afsluiten van een levensfase met kinderen in huis.

    @Valhalla: Herkenbaar. Ik ben stiekem een seriële ontrommelaar: na periodes van totale leegte verlang ik weer naar kussentjes, kaarsen en planten. Niks mis mee, als je maar niet elke keer alles weggooit en dan opnieuw aanschaft. Dat is nogal een begrotelijke hobby...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Zo heb ik het nog nooit bekeken. Je zet me aan het denken.Maar ontrommelen kan ook te maken hebben met doorgeven,laten stromen. Als je iets niet meer nodig hebt,het niet bewaren voor eventueel....Maar weggeven/verkopen,zodat een ander er iets aan heeft. Het mooiste zou zijn om bij aankoop al een bewustzijn te hebben,dat geen "rommel" laat aanschaffen. Groeten Izerina

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik herken dit heel sterk vooral wat betreft controle.
    Ook heb ik bij een te veel aan spullen en een rommelig huis het idee dat ik het overzicht kwijt ben. Een te veel aan spullen stoort mij niet zo zeer maar als ik niet weet waar, wat en hoeveel ik er van heb. Waarschijnlijk is dat mijn angst dat ik niet weet waar ik aan toe ben... dus onzekerheid.
    Je hebt het heel mooi onder worden gebracht. Bedankt.
    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wauw, prachtig stukje. Ik heb natuurlijk meteen mezelf aan een grondig gewetensonderzoek onderworpen, en kom ook wel uit op verlangen naar controle. Door dingen weg te doen, controleer je je omgeving.

    Maar net als jij vind ik het ook een positieve actie in die zin dat je daarmee ruimte en rust creëert in je leven, dan heeft dan weer niet met controle te maken.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Goh. Ik moet meteen denken aan de 100-dingen challenge. Er zijn sommige mensen die trots beweren dat ze minder dan 100 dingen bezitten (raar geta). Nu snap ik opeens dat het niet om de 100 dingen gaat, en dat er ook wel een paar dingen mogen staan voor de gezelligheid!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. mijn partner is iemand die een hekel heeft aan rommel, terwijl ik het wel fijn vindt - niet de rommel zelf, maar de spulletjes. Het geeft me een gevoel van hier horen, van 'belonging'... En ik heb ook vaak het idee dat diegenen die fanatiek ontrommelen (en het dan spiritueel noemen) een soort van anale controle moeten hebben over de ruimtes waarin ze leven. En misschien doe ik dat inderdaad wel door mijn rommel, die controle hebben, dat ik op die manier iets heb om mijn partner tuk te hebben of zo... Omdat ik het op een andere manier niet kan...

    Beetje rommelig antwoord, sorry...

    BeantwoordenVerwijderen
  9. misschien is ontrommelen ook wel eens gewoon heel simpel de rommel opruimen. Tenminste als je rommel spullen vind die voor jou geen waarde hebben. Hiermee maakt je ruimte in je hoofd en huis voor doordachte aankopen.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Goede en interessante post. Ik ben erop ingegaan op mijn blog, want het is wel een inzicht dat dingen kan veranderen...

    BeantwoordenVerwijderen
  11. mooie conclusie, dat zowel teveel als te weinig ruimte overhouden in je huis, beiden vanuit angst en controle gedirigeerd kunnen zijn!
    Blijft over dat een te leeg huis misschien niet gezellig aandoet, maar dat is dan met 1 middagje winkelen, zelfs voor weinig kosten in een kringloopwinkel, wel weer te verhelpen. De andere kant, niets kunnen weggooien is een groter probleem, dat elke dag in feite erger wordt en meestal jaren duurt. En dat probleem heeft niets te maken met het simpele ontrommelen, zoals hier ook gereageerd wordt. Dat is wezenlijke angst, onbeschrijflijke angst, die soms als overdreven en soms zelfs gezien wordt als dat het komt van een teveel aan geld om te kopen, maar dat klopt niet. Het is meer een oerdrift om te verzamelen voor slechte tijden...ingegeven door levenservaringen en erfelijkheid pakt dat bij de een anders uit dan bij de ander. Geen controle meer hebben over het keuzes maken wat er wel en niet weg kan...
    Ik meen dat er globaal twee soorten zijn: een zichtbare volgepropte woning met mogelijk zelfs overlast voor derden, die opgemerkt en aangepakt (op een goede of slechte manier) wordt. Met aan de andere kant dus de verzamelaar die het zo goed kan wegstoppen dat niemand het merkt, die heeft het veel benauwder, en blijft voortdurend onzichtbaar...dat is een waar persoonlijk drama, waar maar met moeite steun of hulp voor te bedenken valt. Maar eenzaamheid en afzondering liggen niet alleen op de loer, maar zijn ook realiteit.
    Als ik de tv programma's van Cesar Millan zie, voor honden en hun eigenaars zie, met de 1 op 1 zorgvuldigheid waarmee hij daar met een hond te werk gaat, soms elke dag maanden achtereen om gedrag te veranderen en de hond positief te stimuleren....dan denk ik wel dat die steun en hulp bij mensen eenzelfde mooi resultaat kunnen opleveren in geval van een obsessieve compulsieve persoonlijkheidsstoornis met verzameldwang in het bijzonder.

    BeantwoordenVerwijderen