project overvloed

Zeven jaar geleden is bij ons thuis het roer omgegaan en besloten we uit de ratrace te stappen. Bewust eenvoudig leven, zuinig en zo zelfvoorzienend mogelijk. Het werd een lifestyle die alle facetten van ons leven heeft beïnvloed. Het heeft ons veel gebracht, waaronder het inzicht dat minder consumeren paradoxaal genoeg leidt tot meer tevredenheid. Op deze plek heb ik de afgelopen jaren veel over ons pad geschreven.

Er is echter ook langzaam maar zeker een ander inzicht ontstaan. Door zuinigheid als belangrijke leidraad te hanteren, heb ik - aanvankelijk ongemerkt - een vrij ingewikkeld sentiment rond geld ontwikkeld. Geld als een soort noodzakelijk kwaad waar je nooit helemaal zonder kan, maar dat ook de oorzaak is van veel kwaad in de wereld. Impliciet begon ik geld gelijk te stellen aan materialisme en kreeg ik het gevoel dat rijkdom en integriteit of spiritualiteit niet samen konden gaan. Zuinigheid was doorgeslagen naar een soort kramp, naar denken in beperking in plaats van in overvloed. En dat terwijl ik hunker naar meer uitbundigheid in mijn leven, maar met behoud van mijn idealen. Door deze worsteling vond ik het steeds lastiger worden om hier op de oude voet te blijven bloggen.

Ik bleek niet de enige die zulke blokkades ervaart. Om meer inzicht op te doen over dit verschijnsel heb ik inmiddels talloze boeken verslonden, cursussen gevolgd en deskundigen gesproken. Ik heb voorbeelden van inspirerende mensen - van Oprah tot Bruce Lee - bestudeerd en in kaart gebracht wat zij deden om overvloed in hun leven te creëren. Uit al deze inzichten heb ik een soort stappenplan voor mezelf ontwikkeld, die ik in de komende tijd in de praktijk ga brengen. Onder de naam Project Overvloed heb ik (meetbare!) doelen vastgesteld die ik binnen een jaar wil halen, om zo proefondervindelijk vast te stellen of het werkt.

Een iets andere insteek dus, dan waar ik hier in de afgelopen jaren over heb geschreven. Vandaar dat ik het tijd vond om op een andere plek opnieuw te beginnen. Ik ben opgewonden over het nieuwe project, maar tegelijkertijd een beetje melancholisch. Het is alsof ik afscheid neem van een oud maar erg geliefd jasje terwijl ik nog niet weet of ik net zo zal kunnen hechten aan het nieuwe exemplaar. Degenen die nieuwsgierig zijn naar het vervolg van mijn pad zie ik graag terug op mijn nieuwe stek. En de rest bedank ik uit de grond van mijn hart voor het jarenlang meelezen en de vele inspirerende en vaak hartverwarmende reacties op Bewuste Eenvoud.

floreren

Vandaag las ik een blog waarin de schrijfster een top 5 maakte van dingen die zij nodig had om lekker in haar vel te zitten. Zoals Amerikanen dat altijd goed kunnen: lijstjes maken. Basic needs for thriving klinkt ook nog eens een stuk gewichtiger dan de Nederlandse vertaling, maar inspireerde me hoe dan ook om voor mezelf na te denken wat ik nodig heb om te floreren (en hee, eigenlijk is het Nederlandse floreren best een mooi woord).

Mijn lijstje, in willekeurige volgorde:

1. Inspiratie
Een goede documentaire, een mooi verhaal of een expositie; van inspirerende dingen kan ik helemaal mijn batterij opladen. Vooral als het me tot nieuwe inzichten brengt of van (soms onbewuste) vooroordelen af helpt kan ik daar nog dagen van nagenieten. Sinds een paar maanden heb ik een museum jaarkaart en ligt er een eindeloze wereld aan inspiratie voor me open. Ik snap niet dat ik dat daar niet jaren eerder aan ben begonnen!

2. Tijd voor mezelf
Ik geniet van mijn gezin, vrienden en van mijn werk. Maar toch heb ik iedere dag even nodig om in stilte alleen met mezelf te zijn. Dat is soms lastig te organiseren, maar sinds ik mijn eigen werkruimte heb grijp ik regelmatig de kans om even te schrijven, wat yoga te doen of te mediteren. En iedere dag een half uurtje eerder naar bed gaan dan de rest van het gezin is ook een goed alternatief op de dagen dat het andere niet lukt.

3. Schrijven
Op de één of andere manier kan ik al schrijvend beter bij mijn gevoel komen. Wat ik niet kan uitspreken kan ik wel opschrijven. Soms gaat mijn pen als vanzelf en begrijp ik daarna pas hoe ik ergens over denk, hoe ik in elkaar zit, welke dingen ik te verwerken of te "processen" heb. Ik lees zelden mijn schrijfsels terug; dat is niet nodig en daar is het ook niet voor bedoeld. Het is voor mij echt denken en voelen op papier.

4. Buiten zijn
Mooi of slecht weer, als ik een dag niet buiten ben geweest voel ik me altijd een beetje narrig. Als is het maar even rommelen in de tuin, ik moet frisse lucht hebben gevoeld en geroken. Het fijnst vind ik een wandeling op een onverharde pad tussen oude bomen. Het gefilterde licht, het zachte gevoel onder mijn voeten, de stilte...ik laad daar echt van op. Sinds ik een bijenvolkje mag verzorgen heb ik nog een mooie reden om naar buiten te gaan. Het bekijken hoe bijen samenwerken en in en uit vliegen is een meditatie op zichzelf.

5. Gezond en lekker eten
Een maaltijd met mooie, kleurrijke groenten en met liefde en aandacht klaargemaakt, daar kan ik ongelofelijk van opknappen. Of ik het nu zelf bereid of door een ander voorgeschoteld krijg. Het kost vaak wat planning, voorbereiding en discipline om na een drukke dag de keuken in te gaan, maar de energie uit zo'n maaltijd is de investering meer dan waard.

Nu is het jullie beurt! Ik ben erg benieuwd wat jullie nodig hebben om lekker in je vel te zitten.

Lekker buiten bijtjes kijken

na de stilte

Waar te beginnen als je heel lang zo stil bent geweest? Ik heb sporadisch iets laten zien van waar de energie het afgelopen jaar (!) in is gaan zitten en ik zou graag vertellen dat het nu helemaal klaar is, maar dan zou ik niet eerlijk zijn.

Eind april 2014 kwam het huis te koop waar het allemaal mee begon en dat ik inmiddels (niet zonder trots!) Ons Huis mag noemen. Na een zenuwslopend proces van bieden, een principe-akkoord, toch geen principe-akkoord en uiteindelijk - na lang praten - een definitieve deal, was het van ons. Ik zal de details over asbest, olietank, wespennest boven het plafond en allerhande verbouwingsperikelen besparen, maar geloof me: het waren enerverende maanden en die zijn ons niet in de koude kleren gaan zitten. Van september 2014 tot eind april 2015 is alle vrije tijd, energie en aandacht naar de verbouwing én de verkoop van het oude huis gegaan. Voor ontspanning, laat staan reflectie, was geen ruimte. Ook onze relatief eenvoudige manier van leven heeft in die tijd behoorlijk onder spanning gestaan. Zelf koken zonder pakjes en zakjes? Weinig geld uitgeven? Leven met aandacht voor elkaar en voor de kleine dingen die het leven de moeite waard maken? Ik zou graag zeggen dat we tijdens het hele proces onze bewuste manier van leven hebben volgehouden, maar in werkelijkheid hebben we vooral doorgebuffeld en hadden we er onze handen vol aan het tot een goed einde brengen van de klus.

Eind maart zijn we verhuisd, eind april hebben we ons oude huis overgedragen aan de nieuwe eigenaren; een jong stel dat binnenkort hun eerste kindje verwacht. En dat voelt goed. Nu we eindelijk weer wat rust terugkrijgen is er weer enige ruimte om ons "normale" leven op te pakken en te bespiegelen op wat deze periode me nu geleerd heeft. Een paar conclusies:

Ik werd maandenlang heen en weer geslingerd tussen het mooie vooruitzicht van een fijn nieuw huis en het afscheid van dierbare buren en het achterlaten van de plek waar mijn kinderen zijn opgegroeid (en wij zelf eigenlijk ook). En over dat laatste voelde ik me schuldig, want: wat een voorrecht is het niet om uiteindelijk zo'n huis te kunnen betrekken? Nu de rust weer terugkeert besef ik: verandering brengt stress met zich mee, in welke vorm dan ook. Moeilijke gevoelens wegdrukken brengt je nergens. Er bewust bij stil staan en accepteren dat deze gevoelens er zijn helpt bij de transitie. Het is gewoon niet alleen maar leuk. Het is regelmatig net zo leuk als dat het niet leuk is. En het mag er allebei zijn.

In tijden dat alle aandacht opgaat aan de combinatie van werk en een verbouwing en verhuizing is het eerste wat er bij inschiet het zorgen voor jezelf. Boodschappen doen en koken kost teveel tijd, yoga of meditatie is een niet noodzakelijk tijdverdrijf en tijd doorbrengen met vrienden komt wel weer zodra de verbouwing achter de rug is. Helemaal fout. Ik heb geleerd dat ik juist als het druk en hectisch is mezelf in letterlijke en figuurlijke zin moet voeden, omdat anders de batterij helemaal leeg loopt.

Een verbouwing kost geld. Slopen en breken geeft afval. Maar ook binnen dat gegeven kun je zoveel mogelijk vasthouden aan je principes: het loont de moeite van alles wat uit je huis gebroken of gesloopt wordt te bekijken of je het op een andere manier kunt aanwenden. Of er iemand anders blij mee kunt maken. De oorspronkelijke keuken uit de jaren '60 heeft een nieuwe eigenaar gevonden, evenals twee oude wastafeltjes en diverse lampen. Waar mogelijk zijn materialen hergebruikt en wat er echt weg moest is zo milieuvriendelijk mogelijk afgevoerd.

Een nieuw huis voelt niet meteen als thuis. Ook al zijn we er maandenlang intensief mee bezig geweest, hebben we over alle details nagedacht en heb ik bij het schoonmaken nagenoeg elke vierkante millimeter gezien, de eerste nacht voelde het als slapen in een vreemd huis. De geluiden zijn anders (al die natuur is voor ons ex-stadsmensen echt even wennen!), een oud huis heeft andere gebruiksaanwijzingen en de route naar de dichtstbijzijnde brievenbus, naar het werk of naar school moet uitgezocht worden. De eerste weken voelde het steeds alsof we binnenkort weer zouden moeten "uitchecken". Dat veranderde eigenlijk pas toen op de prachtige eerste Pinksterdag spontaan een flink aantal vrienden en bekenden langs kwam om ons huis te bekijken en te ontgroenen. Een ouderwets rommelige middag in de tuin vol met volwassenen, kinderen, eten en drinken en ouderwets goede gesprekken. Uiteindelijk is het kunnen vieren van het leven met je gezin en je vrienden wat een huis tot een thuis maakt.

Uitzicht vanaf mijn nieuwe werk- annex yogaplek in mijn eigen kantoortje

nieuwe favoriete leesplek in de tuin, tussen de seringen en de Lelietjes van Dalen

de laatste loodjes

De laatste dagen voor onze verhuizing.

De achtertuin zoals we hem kochten: een soort luchtplaats op het noord-westen

Oké, het is nog maar een begin, maar in mijn hoofd is dit al een weelderige schaduwtuin met een streepje avondzon

Little did we know toen we hier aan begonnen...

Maar ben superblij met het resultaat: alleen nog een paar krukjes en we hebben een heuse ontbijtbar

Dit was de fase waarin we enigszins moedeloos werden

Maar zoonlief heeft inmiddels zijn urban puber-loft klaar om de meubels neer te zetten

En dat uitzicht op het park...is toch onbetaalbaar

de voortgang

Het einde van onze verbouwing is in zicht, maar de laatste loodjes wegen zwaar. We doen zoveel mogelijk zelf (alles zelf doen is onmogelijk gebleken) en combineren dat beide met drukte op het werk. Dat betekent zoveel als: iedere vrije minuut wordt besteed aan klussen in het nieuwe huis, dingen uitpuzzelen voor het nieuwe huis of praten over het nieuwe huis. Vooral het doorlopende switchen hakt erin: op de bouwplaats is het geen probleem is om in een ketelbak met stoffig haar en vegen in het gezicht rond te lopen, terwijl ons 'oude' huis te koop en dus 'in de etalage' staat, waardoor het ook op de meest onbewaakte momenten spic en span moet zijn. Dat laatste valt niet mee met twee pubers die zowel letterlijk als figuurlijk veel ruimte in nemen. Daarnaast is er natuurlijk nog het werk, waar we geacht worden zowel productief als representatief te zijn. Ik overdrijf niet als ik zeg dat we allebei een beetje aan het eind van ons Latijn zijn, ondanks de geweldige hulp die we van familie en vrienden krijgen.

Ik zit er nog teveel middenin om goed op het hele proces te kunnen reflecteren, maar feit is dat vandaag de maand begonnen is waarin we echt gaan verhuizen naar onze nieuwe habitat. Tijd voor een update met wat spectaculaire (althans, in onze ogen) voor-en-na plaatjes.

waar we na de vorige keer gebleven waren...

Nadat de pui er in was gezet

En nu met kersverse laminaatvloer

een ontmoedigende hoeveelheid oude lagen behang

is inmiddels een fotowand voor de kamer van zoonlief

voor dochter van twee krappe kamers één mooie ruime kamer gemaakt

en één van de muren is inmiddels voorzien van prachtig sloophout behang

kwaad

Ik besef dat het na zo´n lange stilte aan mijn kant een wat luchtiger retour op zijn plaats was geweest. Maar het is een actueel thema dat me erg bezig houdt: hoe kan ik omgaan met kwaad? Extremisme, oorlog, integriteitskwesties binnen de politiek, het zijn een paar voorbeelden van onderwerpen die het nieuws bepalen, maar het kwaad krijgt op dit moment zonder twijfel grotere media aandacht dan het goede.

Mijn eerste reflex is om me terug te trekken: door geen nieuws meer te volgen word ik er niet meer continu mee geconfronteerd en kan ik blijven geloven in een mooie wereld waarin mensen het beste met elkaar en met de aarde voor hebben. Maar ik leef niet in een zeepbel met alleen maar mooie regenboogkleuren; de rauwe werkelijkheid speelt zich regelmatig voor mijn ogen af in de vorm van agressie in het verkeer, gedumpt afval of overvallen op oude mensen in mijn wijk. En het gaat niet weg door simpelweg mijn ogen ervoor te sluiten.

Maar hoe er dan mee om te gaan, zonder mijn optimisme en geloof in de goedheid van de mens te verliezen? Dat is best een worsteling. Het begint al met de vraag wat 'Het Kwaad' eigenlijk is. Want de perceptie van kwaad is sterk persoonlijk. Je kunt hier een religieuze, levensbeschouwelijke of filosofische zienswijze op na houden. Bovendien heb je moreel kwaad, waarmee ik vooral slechte daden door individuele personen bedoel, maar je hebt ook vormen van kosmisch kwaad of onheil, zoals natuurrampen. Dat laatste is deels te verklaren door de manier waarop wij de laatste decennia met de aarde omgaan, waarmee we toch weer terug zijn bij het eigen moreel.

Zelf ben ik er nog niet goed uit hoe ik balans vind tussen wel met beide benen in de wereld blijven staan en mezelf tegelijk te beschermen tegen de overdaad aan berichten over geweld, oorlog, onrecht en terreur. Ik merk dat ik er iets beter mee om kan gaan als ik kwaad zie als de vanzelfsprekende tegenhanger van goed: goed en kwaad is net als andere duale verschijnselen (eb/vloed, man/vrouw, dag/nacht, zon/maan) waarbij het één niet zonder het ander bestaat. Het is wat kort door de bocht om te beweren dat goed alleen bestaat bij de gratie van het kwaad, maar feit is wel dat iedereen beide kanten in zich heeft. En daarmee ook de keuze heeft welke kant hij het meest tot uitdrukking laat komen. Wat anderen kiezen is lastig te beïnvloeden, maar zelf heb je altijd de mogelijkheid om aan de goede kant van het spectrum te blijven. En dat geldt voor iedereen. Ook voor iedere individuele pro-Russische rebel en iedere Oekraïner. En voor de beul van IS. En voor de schutters die een bloedbad aanrichtten op de redactie van Charlie Hebdo. En voor elke hooligan die met zijn dronken kop in Rome tekeer ging.

Sociale dieren als we zijn kopiëren we wat we in onze omgeving ervaren. Als agressie en gewetenloosheid de overhand hebben in je directe omgeving is de reflex om je daar tegen te wapenen met boosheid, cynisme of afstandelijkheid niet verwonderlijk. Maar wat gebeurt er als je stoïcijns vriendelijk en hulpvaardig blijft? Als je in al je handelen het goede de boventoon laat voeren om zo te proberen een subtiele maar belangrijke tegenbeweging in gang te zetten? Wat nou als je gewoonweg weigert te accepteren dat het kwaad een krachtiger PR-apparaat heeft dan het goede?

Met de heftigheid van de nieuwsberichten die we voorgeschoteld krijgen valt het niet mee de menselijkheid in de ander te blijven zien. Maar door de eeuwen heen zijn er zoveel helden geweest die er wel onder extreme omstandigheden in geslaagd zijn in hun eentje de wereld een betere plek te maken. Mahatma Gandhi, de dalai lama, Moeder Teresa, Nelson Mandela; aan hun verhalen kun je je vastklampen, zij zijn het bewijs dat geweldloos (!) strijden voor het goede wel degelijk verandering teweeg kan brengen. Misschien is dat wel het meest krachtige tegengif in deze tijden: zoek bij een overdosis kwade krachten actief naar inspiratie, schoonheid en empathie en probeer iedere dag binnen je eigen mogelijkheden de wereld een stukje mooier te maken.

Hoe zorgen jullie dat de negativiteit uit de wereld je niet teveel overspoelt?