30 december 2011

puber

Sinds een paar maanden heb ik een puber in huis. Het is hetzelfde meisje als die schattige baby van bijna veertien jaar geleden, als het peutertje dat zo hard zong op de fiets en als dat eigenwijze grietje dat zo aan mij hing. Alleen is ze heftiger en onvoorspelbaarder dan voorheen; ik kan haar niet meer lezen zoals ik tot nu toe altijd kon. Met schommelingen van bijna hysterisch gelukkig tot lethargisch of opstandig is de energie in huis in korte tijd ontzettend veranderd. En dat betekent ook iets voor mij, als opvoeder.

Zoals de meeste ouders moeder ik weliswaar vol overgave, maar ben ik in de praktijk niet veel meer dan een welwillende amateur die opeens met nieuwe dilemma's wordt geconfronteerd. Gelukkig heb ik ruim dertien jaar de tijd gehad om te oefenen, want de dilemma's lopen opeens stevig op in moeilijkheidsgraad. Het gaat niet meer om dingen als wel of geen snoepje of middagslaapje, maar over Grote Thema's: opleiding, relaties, vriendschappen, huisregels. Het is zoeken naar de balans tussen goede verbinding houden en duidelijke regels stellen. En dat is topsport.

Ik probeer deze (voor mij nog vrij nieuwe en uitdagende) fase te gebruiken als actieve beoefening van het Boeddhisme. Als training in het volledig bewust in het hier en nu leven. En in onthechten, het ontwikkelen van mededogen en wijsheid. Dat klinkt allemaal erg verheven, maar ik geef er een praktische invulling aan. Zo helpt het me als toetssteen om mijn handelen te bepalen.
  • Ik realiseer me dat de functie van deze fase het bereiken van zelfstandigheid is. Dat gaat gepaard met horten en stoten. Discussie en soms conflicten horen daarbij. Onthechten is een hoofdthema in het Boeddhisme: vanuit mededogen en begrip reageren, maar je niet vereenzelvigen met het probleem. Dat klinkt makkelijker gezegd dan gedaan, maar momenten van reflectie inbouwen om niet te primair te reageren of letterlijk even afstand nemen kunnen hier heel nuttig zijn.
  • Ik probeer een duidelijke voorbeeldrol te vervullen. Daarmee bedoel ik: ethisch handelen, respect hebben voor mijn omgeving, geen spelletjes spelen en niet veroordelen. Dat maakt me geen heilige (geloof me, de kinderen ervaren regelmatig dat niets menselijks mij vreemd is) maar slaat wel piketpaaltjes voor hoe een volwassene zich volgens mij hoort te gedragen in het maatschappelijk verkeer.
  • Voorspelbaarheid is pubers vreemd, dus ik handel naar bevinden op het moment dat een probleem zich voordoet. Vooraf piekeren over wat er eventueel nog staat te gebeuren of achteraf gefrustreerd zijn over mijn niet al te diplomatieke reactie zijn niet constructief en vreten energie. Het hier en nu is wat telt.
  • Ik probeer situaties zoveel mogelijk met tolerantie en wijsheid te beoordelen; beschuldigen of bestraffen creëert vooral spanning en conflict. Tolerantie is overigens iets anders dan alles maar goed vinden. Ik kies de belangrijke zaken en stel daar heldere grenzen (drank, drugs, mensen onrecht aandoen zijn voor mij belangrijker thema's dan zwarte nagellak of een keer te laat thuis zijn).
  • Ik houd deuren open en probeer zoveel mogelijk in verbinding te blijven. Mijn puber ís nog steeds die baby, dat peutertje en dat basisschoolmeisje dat zo graag met mij op stap ging. Weliswaar is mijn plek in de pikorde opgeschoven (eerst zij zelf, dan haar vrienden, dan een hele tijd niets en dan pas haar ouders) maar dat neemt niet weg dat liefdevolle aandacht ook (of juist!) in deze fase heel belangrijk is. Niet op een bemoeizuchtige manier, maar uit oprechte interesse voor wie zij is en wie zij aan het worden is.
  • Last but not least: geniet van deze fase. Hoe ingewikkeld en lastig soms ook, pubers zijn geweldige ruwe diamanten. En het slijpen om ze te laten glanzen is niet alleen aan de ouders, maar vooral ook aan het leven zelf. Geef ruimte om te oefenen met nieuwe situaties, heb vertrouwen, accepteer dat hun wereld groter en ingewikkelder wordt en zuig alle humor, schoonheid, wijsheid en verwondering op. Daar kun je als volwassene ex-puber veel van leren.

12 opmerkingen:

  1. ik vraag altijd aan mensen als die klagen over het gedrag van hun puber; "En hoe was je zelf als puber, weet je dat nog ?" Meestal worden ze dan wat genuanceerder, groetjes

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik kan me hier helemaal in vinden. Zo zie ik het bij mijn pubers ook. Het is een heerlijke tijd vol discussies en soms ook hele mooie gesprekken. roetjes Bianca

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dat het slijpen van de ruwe diamanten om ze te laten glanzen niet alleen aan de ouders maar vooral aan het leven zelf is, is er een om te onthouden. Geeft in een keer perfect de situatie weer en relativeert onze eigen rol als ouders. Mooi!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Je dochter zal ongetwijfeld je intenties voelen. Ken je het boek "het puberend brein"? Groeten Izerina

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Als moeder van 2 ex-pubers kan ik alleen maar bewondering hebben voor je inzet en wijsheid.
    Jeanne Meijs heeft ook heel mooi geschreven over pubers, wellicht ook een aanrader.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat heb je het prachtig beschreven , helemaal zoals ik het ook probeer en let wel ...probeer....want soms ga je toch de fout in en reageer je primair of blijf je preken ( met de nodige schuldgevoelens achteraf )

    Maar onze 13 jarige leert ons hoe het moet en zegt recht voor z'n raap hoe ze erover denkt .

    Niet altijd zoals het is maar wel zoals ze het voelt en daar kun je dan ook wel weer wat mee.

    Ik vind het vooralsnog meevallen en zie ook nog steeds die lieve sociale meid die het goed bedoelt...

    Fijne jaarwisseling en veel mooie momenten gewenst voor het nieuwe jaar!

    hartelijke groet van Gea

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik mis nog één dingetje die ik uit ervaring heb geleerd. Geef haar de ruimte om van haar fouten te leren. Daardoor zul je af en toe moeten aanzien dat ze foute keuzes maakt. Daarna ben jij aan de beurt om de betere weg te wijzen. Geniet ervan ik heb het bij mijn beide kinderen als een geweldige fase ervaren.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik wil nog wel even benadrukken dat ik absoluut de wijsheid niet in pacht heb als het om opvoeden gaat. Ik heb er niet voor gestudeerd en ik doe het voor het eerst (zoals de meeste andere ouders) en dat gaat gepaard met vallen en opstaan. Maar we denken er wel over na en leren er van, dat is volgens mij altijd het belangrijkst.

    Het boek "het puberend brein" ben ik nu aan het lezen; Jeanne Meijs kende ik nog niet, maar ga ik zeker in de bieb opzoeken!

    Het geven van ruimte om fouten te maken is een mooie aanvulling. Maar ook de meest lastige in mijn optiek... Kijk ik terug naar waar ik zelf destijds het meest van geleerd heb is het toch van het - binnen de grenzen van de veiligheid - een paar keer flink onderuit gaan. Maar je eerste reflex is toch dat je je kind daar tegen wilt beschermen.

    Ik vraag ook na jullie reacties nog sterker af of de puberteit een periode voor kinderen is om te leren, of juist voor ouders? :-D

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Kom ik zomaar viavia hier aanwaaien, sta ik ineens middenin de puberteit!
    En hier thuis ook...ik vind het verrekte moeilijk!! En soms ook om er gewoon het "mooie" van te zien, en er eens heerlijk om te lachen...nee, het komt nu vooral nog neer op "help, hoe overleef ik...."
    Gelukkig weten we wel veel, liefdevol begrenzen is een heeeeeele belangrijke!!
    Ik heb op aanraden van iemand het boek puberbrein binnenstebuiten, van de bieb...maar als het een boek is waar ik wat mee kan, dan koop ik 'm. Want oudste is 16, en geloof me, die is zo goed in puberen!! (en dat hoort ook hè) en jongste is 11....yeah!!
    Ik ga nog even verder neuzen op je blog!!
    Lieve groet, Hilde

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @Hilde: welkom hier, leuk dat je meeleest! En herkenbaar: het is ook vaak niet leuk en vereist soms bovenmenselijk geduld en begrip. Het is af en toe vooral overleven en proberen de humor er van in te blijven zien. En de keren dat ik er écht bijna de brui aan geef probeer ik aan te wenden om over mezelf te leren, want dan heb ik er tenminste nog iets aan ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Hoi Mieb ,Via dit omweggetje,het mag nog net,tot morgen driekoningen, wil ik je nog een heel gelukkig nieuw jaar wensen. Maamke

    BeantwoordenVerwijderen
  12. @Maamke: Jij ook een héél mooi, inspirerend en gelukkig 2012! (ik vind dat het op 6 januari vroeg in de ochtend ook nog mag :-))

    BeantwoordenVerwijderen