generatieleren

Als je je begint te verdiepen in eenvoudiger en meer zelfvoorzienend leven dan is een voor de hand liggende bron van inspiratie je ouders of opa's en oma's. Ik verwonderde me er vandaag nog met mijn moeder over hoe snel en ingewikkeld het leven in slechts twee generaties is geworden. Mijn opa en oma leefden eenvoudig - want in armoede - en hadden lange tijd geen 'luxe' als stromend water, centrale verwarming, een tv of een auto. We spreken over de naoorlogse periode in hartje randstad en met twaalf kinderen was enige creativiteit en heel hard werken geboden. Ja, het leven was eenvoudiger, maar ook een stuk harder. Ze verbouwden zelf groenten, ze hielden wat kleinvee (ik herinner me een varken en konijnen) en daarnaast werkte mijn opa in verschillende banen bij boeren en in fabrieken om het hoofd boven water te houden. Beide opa's hadden tot op zeer hoge leeftijd veel enthousiasme voor planten, het buitenleven en de prijzen van pootaardappelen. Als ze op visite waren konden exotische happen als macaroni ze niet bekoren, maar snijbonen, witlof of grauwe erwtenbonen werden erg gewaardeerd.

De generatie van mijn ouders, typische babyboomers, maakte qua welvaart een enorme sprong voorwaarts: er kwam een auto, er werden reisjes gemaakt naar België of Duitsland en het huis werd in de loop der jaren van allerlei gemakken voorzien: van stofzuiger en wasmachine tot later een kleuren tv en een magnetron. Toch heeft mijn moeder nog behoorlijk wat 'oude' vaardigheden meegekregen die nu niet meer vanzelfsprekend zijn. Sokken stoppen, gaten in broeken repareren, borduren, breien en kleding verstellen; dat waarvan we nu geneigd zijn het te vervangen door iets nieuws krijgt bij mijn moeder vaak nog een tweede leven. Ook wordt een restje eten zelden weggegooid en ingevroren of gebruikt als basis voor de maaltijd van de volgende dag. Dingen die ik dus ook - letterlijk - met de paplepel ingegoten heb gekregen.

Groenten kweken, zeep maken, fermenteren, inmaken; het zijn vaardigheden die voor onze ouders en opa's en oma's heel gewoon waren, maar die verloren dreigen te gaan. Behalve voor degenen die, zoals jij en ik, er plezier in scheppen om met de kennis van vorige generaties actief ons moderne leven te versimpelen en meer zelfvoorzienend te worden.

Maar het zou zonde zijn om het leren van andere generaties alleen te beperken tot de voorgaande. De generaties na ons worden regelmatig afgeschilderd als consumerende, materialistische en oppervlakkige individualisten. Maar als kind van de generatie X, ook wel generatie Nix of Patatgeneratie genoemd, weet ik dat dit soort labels een eenzijdig beeld neerzet. Zijn wij niet een generatie die als eerste is opgegroeid met diversiteit, duurzaamheid en vrijere samenlevingsvormen dan het recht-toe-recht-aan heterohuwelijk?

Kijk ik zelf naar de generaties na mij dan leer ik veel van hun manier van in het leven staan. En ook daar haal ik inspiratie uit voor mijn continue streven naar een eenvoudiger en groener leven:

• Gebruiken is het nieuwe hebben; van lampen tot spijkerbroeken; veel is te leasen en daarmee betaal je voor gebruik in plaats van voor bezit
• Wereldburgerschap in plaats van je alleen maar interesseren in je eigen directe omgeving; de wereld houdt niet op bij de taalgrens. Door na te denken over waar je katoenen t-shirt of chocola vandaan komt en wat voor prijs je voor je koffie betaalt kan je helpen de wereld een stukje eerlijker te maken
• Het opereren in netwerken in plaats van in hiërarchische structuren. Een goed idee met crowdfunding financieren, in plaats van je afhankelijk te maken van een bank
• Het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen situatie in plaats van blind vertrouwen op dat de overheid het voor je regelt
• Leren van inspirators in plaats van (alleen) van autoriteiten als leraren; denk aan Tedtalks maar bijvoorbeeld ook aan Collegetour
• Met internet is de wereld je speelplaats; het is niet meer nodig om ver(vuilend) te reizen om interessante mensen te ontmoeten en te leren over andere culturen
• Het draait niet allemaal om geld; er zijn andere ruilmiddelen om - hetzij virtueel, hetzij in natura - diensten of goederen te verwerven (ruilkringen, repaircafés, Couchsurfing, spullen delen, eten delen)

Het is heel goed dat we de vaardigheden van onze ouders en grootouders om simpel te leven in ere houden. Maar als ik kijk naar mijn jongere collega's of naar mijn kinderen dan besef ik: we missen we een hoop als we ons niet óók door volgende generaties laten inspireren.

'Het Nieuwe Werken', omdat ik vanwege de Nucleaire Top de stad niet uit kon....geen straf!