tuinseizoen

Vorig jaar had mijn tuin nog overwegend de kenmerken van een siertuin. Dit jaar heb ik voor het eerst groenten en kruiden de hoofdrol gegeven, niet alleen in mijn tuin, maar ook in de vierkante meterbak op mijn dakterras. Nu het hoogtepunt van het tuinseizoen voorbij is, is het tijd om eens te inventariseren welke lessen het eerste jaar groenten uit eigen huis-tuin-en-keuken-tuin me geleerd heeft.

• Ik moet voortaan minder eigenwijs zijn over wat wel en wat niet kan groeien in de volle grond van een oerhollandse tuin. Wel: uien, traditionele groenten als raapsteel, sla, bieten, pastinaken, kool, rabarber. Niet (of alleen onder speciale aangepaste omstandigheden): tomaat, komkommer, artisjok, aubergine. Ik las het keer op keer, maar kennelijk moest ik het eerst zelf ervaren voor ik het voldoende serieus nam. Mental note voor volgend jaar: richt je op planten die bewezen geschikt zijn voor dit klimaat. Op een zuidmuur deden de tomaten het overigens prima, dus dat wordt strategie voor de volgende keer.
• De vierkante meter bak is geschikt voor planten die niet diep wortelen, zoals pluksla en andere bladgroentes. Indien je dieper wortelende groenten wilt kweken kun je ervoor kiezen om twee bakken op elkaar te stapelen of het in diepere containers of bakken te planten. De oogst in mijn vierkante meter bak begon veelbelovend, maar uiteindelijk kregen een aantal planten het moeilijk vanwege het gebrek aan wortelruimte. Volgend jaar zet ik er een verdieping bovenop.
• Het blijft vooral in de hoogzomerperiode nodig om de bodemvruchtbaarheid te verhogen. Geel blad, rare dunne sprieterige groei, gebrek aan vruchtontwikkeling, het kan allemaal te maken hebben met te weinig voedingswaarde in de grond. Vooral vruchtgewassen zoals courgette kunnen heel gulzig zijn en vereisen gedurende het seizoen regelmatige bijvoeding, bijvoorbeeld in de vorm van (verdund!) bokashisap.
• Sommige dingen laten zich niet regisseren. Een droge periode afgewisseld met een paar weken van enorme regenbuien zorgen ervoor dat planten weinig weerbaar zijn. Op dat punt moet ik gewoon mijn verlies nemen.
• De bloei is dit jaar heel laat; een aantal tomatenplanten zit op dit moment nog volop in de bloemetjes. De vraag is of de vruchten zich nog tijdig ontwikkelen om in een salade of soep te verwerken. Dat neemt niet weg dat er genoeg recepten te vinden zijn om groene tomaten te verwerken tot een smakelijk gerecht.
• Ik ga me voor volgend jaar meer verdiepen in natuurlijke bestrijdingsmiddelen en combinatiebeplanting. Mijn mais is helemaal vergeven van de bladluis en daardoor een zielig rijtje schrompelige korreltjes. De slakken hebben zich flink uitgeleefd op het blad van mijn pompoenen en courgettes. Aan het begin van het seizoen verwijderde ik ze nog blijmoedig met de hand, maar toen de klad daar in kwam hebben de slakken van me gewonnen.
• Haal de aardappelen pas uit de containers als je ze wilt gaan eten. Onder de grond kun je ze gemakkelijker bewaren dan bovengronds in een emmer of iets dergelijks, ook al zet je ze donker en relatief koel weg.
• Laat van iedere succesvolle soort één exemplaar doorschieten zodat je zaad kunt winnen voor het volgende seizoen. Het is even werk, maar het scheelt geld en het is erg bevredigend om 100% eigen kweek te hebben. Leg wel goed vast welk zaad van welke soort je hebt geoogst, want onzorgvuldige administratie op dit punt wreekt zich in het volgende jaar (ik heb bijvoorbeeld geen flauw benul meer hoe de tomaten heten die het zo goed doen op de dak van het kippenhok).
• Met kruiden kun je bijna niet mis gaan. Het blijkt ongelofelijk simpel te zijn om een weelderige kruidentuin aan te leggen en bij te houden. Ze eisen weinig, zijn niet gevoelig voor beestjes of plagen en zijn overal voor te gebruiken.
• Vang regenwater op waar je maar kunt. Het relatief zachte water is uitstekend geschikt voor planten. Let wel op met water dat je vanaf je dak in de ton opvangt: hier zitten vaak resten van vogelpoep of bestanddelen van de dakbedekking in. Dat kun je op zich zonder problemen over de aarde gieten, maar liever niet over de vruchten.

Al met al ben ik redelijk tevreden met mijn eerste jaar groentetuinieren aan huis. Ik had een paar maaltjes heerlijk exclusieve aardappelen, regelmatig ging er een handje snijbiet door een roerbakschotel of een paar tomaatjes en pluksla in de salade. De frambozen bloeien inmiddels voor de tweede keer dus misschien volgt er nog een toegift over een paar weken. Boontjes en erwten hebben de pan nooit gehaald; tijdens het wieden een handje peulen doppen en de inhoud direct rauw opeten was te verleidelijk. De rode uien en knoflook liggen nog te drogen voor een langere houdbaarheid, maar zien er ongelofelijk lekker uit.

De fruitboompjes waren dit jaar een minder groot succes: de peer heeft de strenge vorst niet overleefd en de kers bleek een enorme luizenmagneet. Aan de appel hangt één schamel exemplaar die er bovendien niet al te florissant uit ziet. De pompoen staat nu volop in de grote donkergele bloemen, wat me rijkelijk laat lijkt om nog tot volwaardige pompoen uit te groeien. En een paar vergeten bietjes waren zo overwoekerd dat ze zich met moeite tot knolletjes met een doorsnee van zo'n 2 centimeter hebben ontwikkeld.

Nu is de tijd aangebroken om de uitgebloeide tomaten te verwijderen (voor de zekerheid niet bij de compost), de braam te stekken door middel van afleggen en zaden te winnen van de best geslaagde tomaten, sla en venkel. Deze week ga ik winterrogge halen om mijn aardappelcontainers mee te beplanten bij wijze van groenbemester. En vooral niet vergeten: te genieten van de laatzomerse oogst en van de kleuren van de vroege herfst.

Hoe is jullie tuinseizoen geweest dit jaar?

2x eten uit de tuin